ΓΙΑ ΤΟ LAZARETTO ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
Το lazaretto της Ζακύνθου ιδρύθηκε το 1588 από τους Ενετούς με σκοπό την ενθάρρυνση και την προστασία του εμπορίου και επεκτάθηκε το 1735 στην ακμή της πειρατείας στη Μεσόγειο.
Εκτός από αυτό, χτίστηκε κι ένα «εποχικό lazaretto» «πάνω σε ένα βράχο» όχι για τους επιβάτες των πλοίων αλλά «για να εξυπηρετεί την καραντίνα των χωρικών που πήγαιναν στην Πελοπόννησο κάθε χρόνο για το θερισμό». Αυτό το δεύτερο lazaretto ήταν τοπικού ενδιαφέροντος και δεν είχε σχέση με τη ναυτιλία και το εμπόριο.
Η πανούκλα έπληξε τη Ζάκυνθο το 1617, 1646, 1692 και 1728.
Εκτός από αυτό, χτίστηκε κι ένα «εποχικό lazaretto» «πάνω σε ένα βράχο» όχι για τους επιβάτες των πλοίων αλλά «για να εξυπηρετεί την καραντίνα των χωρικών που πήγαιναν στην Πελοπόννησο κάθε χρόνο για το θερισμό». Αυτό το δεύτερο lazaretto ήταν τοπικού ενδιαφέροντος και δεν είχε σχέση με τη ναυτιλία και το εμπόριο.
Η πανούκλα έπληξε τη Ζάκυνθο το 1617, 1646, 1692 και 1728.
Η Simonetta Cavaciocchi αναφέρει ότι η πανούκλα εμφανίστηκε στο νησί και το 1689. Τότε είχαν μπει καραντίνα πολλά πλοία χωρίς να διαπιστωθεί η ύπαρξη κρούσματος.
Ωστόσο, ένα πλοίο με φορτίο μετάξι από το νησί της Μήλου που ελλιμενίστηκε τον Νοέμβριο του 1689, οδήγησε σε επιδημία που διήρκεσε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1691 και επέφερε 660 θανάτους.
Αρχικά ο διοικητής του lazaretto διοριζόταν από το Ενετικό Συμβούλιο Υγείας για να υπηρετήσει τετραετή θητεία. Αργότερα όμως η θέση δινόταν είτε ως ρουσφέτι είτε με εξαγορά. Στις αρχές του 18ου αιώνα, περιήλθε μονίμως σε μια τοπική οικογένεια και τις τοπικές του νησιού αρχές.
Όμως οι προτεραιότητες της οικογένειας στα διοικητικά θέματα «διέφεραν» μερικές φορές από αυτές που καθορίζονταν κεντρικά από το Συμβούλιο Υγείας.
Αρχικά ο διοικητής του lazaretto διοριζόταν από το Ενετικό Συμβούλιο Υγείας για να υπηρετήσει τετραετή θητεία. Αργότερα όμως η θέση δινόταν είτε ως ρουσφέτι είτε με εξαγορά. Στις αρχές του 18ου αιώνα, περιήλθε μονίμως σε μια τοπική οικογένεια και τις τοπικές του νησιού αρχές.
Όμως οι προτεραιότητες της οικογένειας στα διοικητικά θέματα «διέφεραν» μερικές φορές από αυτές που καθορίζονταν κεντρικά από το Συμβούλιο Υγείας.
Αντιδρώντας η Βενετία δημιούργησε νέο κανονισμό λειτουργίας, η θητεία του έγινε τετραετής με δικαίωμα μιας ανανέωσης, αλλά ο διευθυντής του lazaretto υπήχθη κατ’ ευθείαν στο Συμβουλίο Υγείας της Βενετίας, του οποίου έγινε υπάλληλος και όχι των τοπικών υγειονομικών αρχών.
Ο John Howard στο βιβλίο του «An Account of the Principal Lazarettos In Europe, 1791» περιγράφει με αρκετές λεπτομέρειες το lazaretto στη Ζάκυνθο.
Λέει ότι το τοπικό ιατρείο της Ζακύνθου βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο νερό, έτσι ώστε να μπορούν να λαμβάνονται εύκολα καταθέσεις από τους καπετάνιους του πλοίου όταν έφτασαν. Τρεις άντρες επάνδρωναν στο γραφείο.
Λέει ότι το τοπικό ιατρείο της Ζακύνθου βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο νερό, έτσι ώστε να μπορούν να λαμβάνονται εύκολα καταθέσεις από τους καπετάνιους του πλοίου όταν έφτασαν. Τρεις άντρες επάνδρωναν στο γραφείο.
«Αν τα πλοία προέρχονται από την Ανατολή ή από τις ακτές της Αφρικής, εκτελούν καραντίνα σαράντα δύο ημερών, εάν από το Μωριά, μόνο είκοσι μία ημέρες. Εάν από οποιοδήποτε ευρωπαικό μέρος, ο έλεγχος γίνεται από το γραφείο υγείας στην Πόλη της Ζακύνθου, όπως έκανα με το που έφτασα εδώ από τη Μάλτα» γράφει. Από το lazaretto το γραφείο υγείας της Πόλης, ο Χάουαρντ εξηγεί, βρισκόταν σε απόσταση περίπου μισό μίλι στο λιμάνι.
Στο σχέδιο παρακάτω, που προέρχεται από τα αρχεία της Βενετίας, το «παλιό» Lazaretto είναι χρωματισμένο ροζ, ενώ το «νέο», δηλαδή η επέκταση είναι μπλε. Η κυρία είσοδος είναι από το παλιό Lazaretto
«Η είσοδος είναι μια σκεπαστή πύλη με πλάτος δέκα πόδια και βολική για την είσοδο των δεμάτων. Εκεί υπάρχει το φυλάκιο της φρουράς. Το σώμα των φυλάκων αποτελείται από τέσσερις στρατιώτες και έχουν δίπλα στην πύλη τα γραφεία τους, όπου ελέγχουν και απολυμαίνουν, κυρίως με καπνό, την αλληλογραφία. Η είσοδος οδηγεί σε έναν διάδρομο που έχει μήκος περίπου εκατόν τριάντα πόδια και πλάτος τριάντα πέντε. Δεξιά κι αριστερά υπάρχουν δωμάτια των οποίων οι πόρτες ανοίγουν σε αυτόν τον διάδρομο. Υπάρχουν μεγάλοι χώροι για τους επιβαίνοντες των πλοίων, καθένας από τους οποίους επιμερίζεται σε δωμάτια, ένα από τα οποία έχει τζάκι και είναι και κουζίνα. Από την εξωτερική πλευρά υπάρχουν μεγάλα, μακριά, υπόστεγα για εμπορεύματα, με διαχωριστικό τοίχο (σκούρο ροζ χρώμα). Σε κάθε ένα από αυτά υπάρχει ένα πηγάδι για νερό.
Ο εκπρόσωπος της Levant Company, της εταιρείας που είχε κτίσει το lazaretto, William Biddolph, αναφέρει τις διαδικασίες καραντίνας στο ταξίδι του που πραγματοποίησε την πρώτη δεκαετία του δέκατου έβδομου αιώνα.
Στο σχέδιο παρακάτω, που προέρχεται από τα αρχεία της Βενετίας, το «παλιό» Lazaretto είναι χρωματισμένο ροζ, ενώ το «νέο», δηλαδή η επέκταση είναι μπλε. Η κυρία είσοδος είναι από το παλιό Lazaretto
«Η είσοδος είναι μια σκεπαστή πύλη με πλάτος δέκα πόδια και βολική για την είσοδο των δεμάτων. Εκεί υπάρχει το φυλάκιο της φρουράς. Το σώμα των φυλάκων αποτελείται από τέσσερις στρατιώτες και έχουν δίπλα στην πύλη τα γραφεία τους, όπου ελέγχουν και απολυμαίνουν, κυρίως με καπνό, την αλληλογραφία. Η είσοδος οδηγεί σε έναν διάδρομο που έχει μήκος περίπου εκατόν τριάντα πόδια και πλάτος τριάντα πέντε. Δεξιά κι αριστερά υπάρχουν δωμάτια των οποίων οι πόρτες ανοίγουν σε αυτόν τον διάδρομο. Υπάρχουν μεγάλοι χώροι για τους επιβαίνοντες των πλοίων, καθένας από τους οποίους επιμερίζεται σε δωμάτια, ένα από τα οποία έχει τζάκι και είναι και κουζίνα. Από την εξωτερική πλευρά υπάρχουν μεγάλα, μακριά, υπόστεγα για εμπορεύματα, με διαχωριστικό τοίχο (σκούρο ροζ χρώμα). Σε κάθε ένα από αυτά υπάρχει ένα πηγάδι για νερό.
Ο εκπρόσωπος της Levant Company, της εταιρείας που είχε κτίσει το lazaretto, William Biddolph, αναφέρει τις διαδικασίες καραντίνας στο ταξίδι του που πραγματοποίησε την πρώτη δεκαετία του δέκατου έβδομου αιώνα.
Από τον Jacques Callot το 1633 μαθαίνουμε πως οι ημέρες καραντίνας ήταν κάπου είκοσι και μερικές φορές σαράντα. Στο διάστημα των είκοσι ημερών αν κάποιος αρρωστήσει θα πρέπει να μείνει σαράντα μέρες.
Περιγράφοντας ένα ταξίδι που πραγματοποιήθηκε το 1610 και σταμάτησε στη Ζάκυνθο, ο John Sandys εξηγεί ότι σταματούσαν στην Ζάκυνθο και δεν μπορούσαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους πριν πάρουν πιστοποιητικό υγείας από το lazaretto, ειδικά αν το πλοίο προερχόταν από την Τουρκία.
Ο Sandyws λέει ότι η ποινή για αυτόν που θα επιδιώξει να αποφύγει το lazaretto είναι ο θάνατος και μάλιστα θάνατος με κρέμασμα από το strappado. Πράγμα που σήμαινε δέσιμο των χεριών του θύματος πίσω από την πλάτη του και την ανάρτηση από ένα σχοινί που είναι προσαρτημένο στους καρπούς τους, κάτι που συχνά προκαλούσε εξάρθρωση των ώμων.(δείτε αναπαράσταση).
THE PIRATES SURGEON JOURNALS
.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
- Ζάκυνθος Λαζαρέτο, 18ος αιώνας, με βάση την εικόνα από τα αρχεία της Βενετίας. Το «παλιό» Lazaretto είναι χρωματισμένο ροζ, ενώ η «νέα» επέκταση του Lazaretto είναι μπλε. Τα γραφεία του Προσωπικού βρίσκονται στο παλιό Lazaretto.
- Από το Nouvel Atlas pour servir al histoire des Isles Ioniennes, By Bory de Saint-Vincent (1823)
- Λαζαρέττα στο Κράτος της Βενετίας.
- Ένας άντρας υφίσταται το μαρτύριο του strappado. Από το The Misieries of War, από τον Jacques Callot (1633)
Περιγράφοντας ένα ταξίδι που πραγματοποιήθηκε το 1610 και σταμάτησε στη Ζάκυνθο, ο John Sandys εξηγεί ότι σταματούσαν στην Ζάκυνθο και δεν μπορούσαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους πριν πάρουν πιστοποιητικό υγείας από το lazaretto, ειδικά αν το πλοίο προερχόταν από την Τουρκία.
Ο Sandyws λέει ότι η ποινή για αυτόν που θα επιδιώξει να αποφύγει το lazaretto είναι ο θάνατος και μάλιστα θάνατος με κρέμασμα από το strappado. Πράγμα που σήμαινε δέσιμο των χεριών του θύματος πίσω από την πλάτη του και την ανάρτηση από ένα σχοινί που είναι προσαρτημένο στους καρπούς τους, κάτι που συχνά προκαλούσε εξάρθρωση των ώμων.(δείτε αναπαράσταση).
THE PIRATES SURGEON JOURNALS
.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
- Ζάκυνθος Λαζαρέτο, 18ος αιώνας, με βάση την εικόνα από τα αρχεία της Βενετίας. Το «παλιό» Lazaretto είναι χρωματισμένο ροζ, ενώ η «νέα» επέκταση του Lazaretto είναι μπλε. Τα γραφεία του Προσωπικού βρίσκονται στο παλιό Lazaretto.
- Από το Nouvel Atlas pour servir al histoire des Isles Ioniennes, By Bory de Saint-Vincent (1823)
- Λαζαρέττα στο Κράτος της Βενετίας.
- Ένας άντρας υφίσταται το μαρτύριο του strappado. Από το The Misieries of War, από τον Jacques Callot (1633)
