«Η αποστολή μου είναι να σας αφηγηθώ την ιστορία, ώστε εσείς να αποφασίσετε τι θέλετε να κάνετε. Η αποστολή μου είναι να εξασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πει: “δεν γνώριζα”».
Κατιούσα
Θλίψη και συγκίνηση προκαλεί η είδηση για το θάνατο του Γιάννη Μπεχράκη, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, σε ηλικία 58 ετών, μετά από άνιση μάχη με τον καρκίνο, αφήνοντας πίσω του τη σύζυγό του Ελισάβετ και δύο παιδιά, τη Ρεβέκκα και το Δημήτρη.
Ο Γιάννης Μπεχράκης γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα, σπούδασε φωτογραφία στο Λονδίνο και από το 1988 εργαζόταν για το πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Έκλεισε τρεις δεκαετίες σε αυτή τη θέση, καταγράφοντας με το φακό του συγκλονιστικά ιστορικά γεγονότα: τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, την Σομαλία, την Τσετσενία και τα Βαλκάνια ή ακόμα τον καταστροφικό σεισμό στο Κασμίρ και την “αραβική άνοιξη” στην Αίγυπτο το 2011.
Η δουλειά που τον καταξίωσε όμως ήταν η κάλυψη του δράματος των προσφύγων, που ξεριζώθηκαν μαζικά από τη Συρία, αναζητώντας καλύτερη τύχη δυτικά, σε κάποια άλλη ακτή της Μεσογείου. Τα συρματοπλέγματα, τα απεγνωσμένα βλέμματα, το δελφίνι που καλωσόριζε τους πρόσφυγες, τα καραβάνια της απελπισίας… Η ομάδα του τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για αυτήν τη συγκλονιστική δουλειά, αλλά ο ίδιος είχε ενοχές γιατί δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο, για να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Κατάφερε όμως να αφυπνίσει συνειδήσεις ή τουλάχιστον να μην αφήσει κανέναν να προβάλει το άλλοθι της άγνοιας…
«Η αποστολή μου είναι να σας αφηγηθώ την ιστορία, ώστε εσείς να αποφασίσετε τι θέλετε να κάνετε. Η αποστολή μου είναι να εξασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πει: “δεν γνώριζα”».
Οι συνάδελφοί του θυμούνται και εξαίρουν το πάθος, το ζήλο και την αφοσίωση στη δουλειά του. Η Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδας εκφράζει την οδύνη της για την απώλεια και αποχαιρετά το Γιάννη Μπεχράκη, με μια λιτή ανακοίνωση.
Με οδύνη πληροφορηθήκαμε πριν λίγη ώρα ότι έφυγε από κοντά μας ο αγαπημένος φίλος, συνάδελφος, δάσκαλος, ο πολυβραβευμένος φωτορεπόρτερ Γιάννης Μπεχράκης.
Τα λόγια είναι φτωχά για να εκφράσουν το μέγεθος της απώλειας για όλους εμάς που τον ζήσαμε από κοντά.
Πάντα παρών στο δρόμο, σε συρράξεις, στο προσφυγικό, πάντα εκεί όπου όλοι οι άλλοι φεύγουν και πάντα με την δικιά του μοναδική και ανεπανάληπτη ματιά.
Εκφράζουμε την απέραντη θλίψη και τα θέρμα μας συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του.
Φίλε Γιάννη καλό ταξίδι
Κατιούσα
Το f.b. κατεβάζει από τοίχους φίλων αυτή τη φωτογραφία του Γιάννη Μπεχράκη από τη Σομαλία, με το αιτιολογικό που βλέπετε.
Ο Γιάννης Μπεχράκης πέθανε νεότατος αλλά άφησε πίσω του ένα σημαντικότατο έργο, τη σημασία του οποίου εξηγούσε ο ίδιος με αφορμή τις φωτογραφίες του των προσφύγων.
"Αυτό που κάνω είναι σημαντικό. Να είμαι εκεί, να φωτογραφίζω και να κάνω το κοινό να μη μπορεί να πει, «δεν ήξερα». Το θέλω συνυπεύθυνο. Καλύπτω ήδη το προσφυγικό και το μεταναστευτικό για πάνω από 25 χρόνια, αλλά φέτος ήταν διαφορετικά: οι μετανάστες έφθαναν στην πατρίδα μου. Πλοία έφταναν κάθε βράδυ. Όλοι στα πλοία ήταν φοβισμένοι, επειδή δεν γνώριζαν πώς θα αντιδράσουν η αστυνομία και οι ντόπιοι. Πέρυσι, ήμουν στην Suruc στα τουρκο-συριακά σύνορα απαθανατίζοντας τις χιλιάδες των Κούρδων προσφύγων που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από την πόλη Αΐν αλ-Αράμπ. Φέτος στη Λέσβο, ένας άνθρωπος που συνάντησα στην Suruc με αναγνώρισε. «Τα κατάφερα φίλε μου, τα κατάφερα», μου είπε.
Το λιγότερο δύσκολο κομμάτι ήταν να βγάλω φωτογραφίες. Ο μεγαλύτερος αγώνας ήταν η συναισθηματική εμπλοκή … ήταν τόσο λυπηρό να βλέπουμε το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά. Άρχιζα να δουλεύω στις 6:30 το πρωί και τελείωνα στις 23:00 το βράδυ. Σκάφη συνέχιζαν να έρχονται μέσα στη νύχτα. Γύρω στο μεσημέρι σταματούσαν για λίγες ώρες, επειδή ο ήλιος ήταν καυτός. Σταματούσα στις 2μμ και στη συνέχεια, ξεκινούσα πάλι στις 16:00. Μια μέρα φωτογράφιζα μια σχεδία, όταν παρατήρησα κίνηση στο νερό. Νόμιζα ότι κάποιος είχε πηδήξει στη θάλασσα. Έβαλα τότε διαφορετικό φακό και είδα ένα πτερύγιο. Ένα δελφίνι πήδηξε σχεδόν μπροστά από τη σχεδία. Ήταν μια πραγματικά μαγική στιγμή. Ήταν σαν το δελφίνι να έδειχνε το δρόμο καλωσορίζοντας τους ανθρώπους. Η συναισθηματική επίδραση από την κάλυψη της προσφυγικής κρίσης είναι καταστροφική. Υποφέρω από αϋπνία και εφιάλτες, ενώ αισθάνθηκα ένοχος πολλές φορές που δεν είμαι σε θέση να κάνω περισσότερα. Έχω κι εγώ προσφυγικό αίμα και είμαι πατέρας.
Η φωτογραφία μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους άφωνους με τη δύναμη και την ομορφιά της. Μπορεί να στείλει ένα μήνυμα, να κάνει τους ανθρώπους να κλαίνε ή να γελούν ή και τα δύο. Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ένοχοι – ή να δώσουν χρήματα για καλό σκοπό. Και μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν δύο φορές πριν τραβήξουν τη σκανδάλη.''
— μαζί με Νικος ΜποβοληςΟ Γιάννης Μπεχράκης πέθανε νεότατος αλλά άφησε πίσω του ένα σημαντικότατο έργο, τη σημασία του οποίου εξηγούσε ο ίδιος με αφορμή τις φωτογραφίες του των προσφύγων.
"Αυτό που κάνω είναι σημαντικό. Να είμαι εκεί, να φωτογραφίζω και να κάνω το κοινό να μη μπορεί να πει, «δεν ήξερα». Το θέλω συνυπεύθυνο. Καλύπτω ήδη το προσφυγικό και το μεταναστευτικό για πάνω από 25 χρόνια, αλλά φέτος ήταν διαφορετικά: οι μετανάστες έφθαναν στην πατρίδα μου. Πλοία έφταναν κάθε βράδυ. Όλοι στα πλοία ήταν φοβισμένοι, επειδή δεν γνώριζαν πώς θα αντιδράσουν η αστυνομία και οι ντόπιοι. Πέρυσι, ήμουν στην Suruc στα τουρκο-συριακά σύνορα απαθανατίζοντας τις χιλιάδες των Κούρδων προσφύγων που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από την πόλη Αΐν αλ-Αράμπ. Φέτος στη Λέσβο, ένας άνθρωπος που συνάντησα στην Suruc με αναγνώρισε. «Τα κατάφερα φίλε μου, τα κατάφερα», μου είπε.
Το λιγότερο δύσκολο κομμάτι ήταν να βγάλω φωτογραφίες. Ο μεγαλύτερος αγώνας ήταν η συναισθηματική εμπλοκή … ήταν τόσο λυπηρό να βλέπουμε το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά. Άρχιζα να δουλεύω στις 6:30 το πρωί και τελείωνα στις 23:00 το βράδυ. Σκάφη συνέχιζαν να έρχονται μέσα στη νύχτα. Γύρω στο μεσημέρι σταματούσαν για λίγες ώρες, επειδή ο ήλιος ήταν καυτός. Σταματούσα στις 2μμ και στη συνέχεια, ξεκινούσα πάλι στις 16:00. Μια μέρα φωτογράφιζα μια σχεδία, όταν παρατήρησα κίνηση στο νερό. Νόμιζα ότι κάποιος είχε πηδήξει στη θάλασσα. Έβαλα τότε διαφορετικό φακό και είδα ένα πτερύγιο. Ένα δελφίνι πήδηξε σχεδόν μπροστά από τη σχεδία. Ήταν μια πραγματικά μαγική στιγμή. Ήταν σαν το δελφίνι να έδειχνε το δρόμο καλωσορίζοντας τους ανθρώπους. Η συναισθηματική επίδραση από την κάλυψη της προσφυγικής κρίσης είναι καταστροφική. Υποφέρω από αϋπνία και εφιάλτες, ενώ αισθάνθηκα ένοχος πολλές φορές που δεν είμαι σε θέση να κάνω περισσότερα. Έχω κι εγώ προσφυγικό αίμα και είμαι πατέρας.
Η φωτογραφία μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους άφωνους με τη δύναμη και την ομορφιά της. Μπορεί να στείλει ένα μήνυμα, να κάνει τους ανθρώπους να κλαίνε ή να γελούν ή και τα δύο. Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ένοχοι – ή να δώσουν χρήματα για καλό σκοπό. Και μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν δύο φορές πριν τραβήξουν τη σκανδάλη.''
