Η Semina Digeni είναι με τον Thymios Kalamoukis #1η_το_2025_στον_Ριζοσπάστη

 

Ο Thymios Kalamoukis επιτέλους σπάει τη σιωπή του!

Ο χρήστης Semina Digeni είναι με το χρήστη Thymios Kalamoukis. · 

Η πρώτη συν/ξη που κάνω το 2025 στον Ριζοσπάστη είναι με τον Θύμιο Καλαμούκη. Τίτλος: "Στο ΚΚΕ έχω εμπιστευτεί την καρδιά μου"

***Σύμφωνα με το λεξικό, «Ελληνοφρένεια» σημαίνει «χαρακτηριστική ελληνική σχιζοφρένεια, ίσως και με την ευρύτερη έννοια η τρέλα και το χάος». Σύμφωνα με τους δημιουργούς της ομώνυμης - μακροβιότερης και δημοφιλέστερης - εκπομπής του ελληνικού ραδιοφώνου, «η Ελληνοφρένεια είναι νόσος που παρατηρείται κυρίως σε Ελληνες. Συνήθως τα άτομα με Ελληνοφρένεια έχουν πολιτικές ψευδαισθήσεις, παρανοϊκές ιδέες και αποδιοργανωμένη ομιλία και σκέψη, γεγονός που τους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην κοινωνικοπολιτική τους αλληλεπίδραση. Είναι κληρονομική νόσος και γιατρεύεται μόνο με εντατική μελέτη της Ιστορίας».

●Εμείς σήμερα δίπλα σε αυτήν τη λέξη βάζουμε το όνομα του Θύμιου Καλαμούκη. Ενός ευφυούς δημιουργού, με απίστευτο ταλέντο στην αποδόμηση και στην ανελέητη σάτιρα κυβερνήσεων, μεγαλοπαραγόντων, τηλεμαϊντανών, φαιδρών σωτήρων, όποιων κατέχουν εξουσία και έχουν δημόσιο λόγο.

Το 2025 λοιπόν ξεκινάει με μια απολαυστική συνέντευξη του αντιστάρ - μετρ της καθημερινής εύστοχης - καυστικής ραδιοφωνικής σάτιρας, με πρωταγωνιστές τους «διαμορφωτές» της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.

*****

●-- Σε έναν μήνα η «Ελληνοφρένεια» γίνεται 26 χρόνων. Ξεκίνησε ως ένθετο σε πρωινή ζώνη και έφτασε να γίνει αγαπημένη εμμονή μας. Ποια εμμονή σας αγαπάτε περισσότερο ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης και εσύ;

-- Αγαπημένη μας εμμονή είναι η προσπάθεια γελοίων ανθρώπων να μας πείσουν ότι είναι σοβαροί. Το συναντάμε κυρίως σε πολιτικούς, αλλά και σε άλλους χώρους (καλλιτέχνες, δημοσιογράφους κ.λπ.). Το βλέπουμε καθημερινά σε τηλεοπτικά πάνελ αλλά και στη Βουλή. Κενοί άνθρωποι, χωρίς άποψη και νόημα ύπαρξης, να καμώνονται τους σημαντικούς επειδή έτυχε ένας πρωθυπουργός να τους διορίσει σε μια σημαντική θέση. Κωμωδία. Πολλούς από αυτούς τους ξέρουμε και προσωπικά, όποτε βλέποντάς τους η κωμωδία γίνεται ξεκαρδιστική. Και σε αυτήν την κατηγορία, όχι, δεν ανήκει ο Αδωνις ή τα υπόλοιπα πρώτα ονόματα της «διασκέδασης», όπως πολλοί θα σκεφτήκατε. Εμμονή έχουμε με αυτούς που συστήνονται ως σοβαροί ενώ ξέρουμε ότι είναι γελοίοι, όχι με το αντίθετο.

●-- Το 2024 για ποιο γελοίο θέμα - θέαμα - πρόσωπο θα το θυμάσαι;

-- Το πιο γελοίο, νομίζω, ήταν το τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί που ο Αντώναρος (!) ως αριστερός έπαιζε μπουνιές με τους «συντρόφους» του, εκεί που δάκρυσε η Τζάκρη γιατί την απέκλεισαν. Εκεί που όλοι αυτοί οι αναθεωρητές, που χρόνια τώρα κατηγορούν το ΚΚΕ ως αντιδημοκρατικό κόμμα, πέταξαν έξω τον Κασσελάκη, γιατί αν κατέβαινε θα έβγαινε. Εκεί που κλείδωσαν στον εξώστη του σκυλάδικου τους μισούς συνέδρους, χωρίς να μπορούν να πάρουν μέρος στη διαδικασία. Ολο αυτό, νομίζω, ήταν η πιο διασκεδαστική στιγμή του 2024, αντάξια κατάληξη ενός φαιδρού κόμματος, που δέχτηκε να παίξει τον βρώμικο ρόλο από το 2015 και μετά.

■«Θράσος, αναισθησία και έπαρση στη συγκάλυψη των Τεμπών»

-- Και το πιο αποκαρδιωτικό, που δεν ξεχνιέται;

-- Το πιο αποκαρδιωτικό θέαμα ήταν ο τρόπος που τα κυβερνητικά στελέχη αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν τους συγγενείς των θυμάτων από το έγκλημα στα Τέμπη. Με πόση ευκολία λένε, σε γονείς που τους σκοτώσανε τα παιδιά τους, παχιά λόγια. Οπως όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης μέσα στη Βουλή γύρισε προς τα έδρανα των συγγενών και τους είπε: «Σας κοιτώ στα μάτια και σας λέω την αλήθεια: Ουδέποτε δόθηκε εντολή συγκάλυψης. Και αυτήν την αλήθεια δεν μπορείτε να την αμφισβητήσετε». Πόσο θράσος, πόση αναισθησία, πόση έπαρση πρέπει να έχεις για να ζητάς από αυτούς τους γονείς να μην αμφισβητούν τα όσα ισχυρίζεται ο ίδιος (!), όταν όλοι βλέπουμε τη συγκάλυψη που επιχειρούν με πάμπολλους τρόπους.

●-- Αναρωτιέμαι τι είναι πιο δελεαστικό για σένα: Ο σαρκασμός των καθημερινών καταστάσεων, η φαιδρότητα των πρωταγωνιστών της εξουσίας ή η ανάδειξη των ευθυνών του λαού στην επιλογή κυβερνήσεων και προσώπων;

-- Ολα τα παραπάνω. Επειδή όμως κλείνουμε ήδη τα 26, αυτό που πάντα αλλά και σήμερα με εντυπωσιάζει είναι το κριτήριο του λαού. Η αισθητική του, ο αυτοσεβασμός του, η μη γνώση των σημερινών καταστάσεων, η μη συνειδητοποίησή του (μέσα εδώ και η ταξική συνειδητοποίηση), η ασθενής μνήμη του, και κυρίως «η αγάπη για τα παιδιά του». Πόσες φορές ακούμε τη φράση «αγαπάμε τα παιδιά μας και θέλουμε να τους παραδώσουμε μια καλύτερη χώρα»; Συγγνώμη, αλλά αν αγαπάς τα παιδιά σου δεν επιλέγεις Νέα Δημοκρατία. Δεν επιλέγεις ΣΥΡΙΖΑ το 2015, δεν επιλέγεις αυτούς που πάνω απ' όλα βάζουν τις τράπεζες και αν χρειαστεί θα ξεπουλήσουν ίσως και τα παιδιά σου στο μέλλον. 'Η δεν βλέπουν την απάτη ή δεν τους ενδιαφέρει. Ολο αυτό είναι δελεαστικό αντικείμενο μελέτης.

●-- Ποιος σας δίνει τη μεγαλύτερη έμπνευση στη Βουλή και γιατί; Ποιος ή ποια δεν αντέχεται και ποιον ή ποια δεν χορταίνετε να παρακολουθείτε;

-- Εμπνευση μας δίνουν οι ομιλίες του Αλέξη Τσίπρα για τα φλέγοντα θέματα της καθημερινότητας των πολιτών. Ως πρώην πρωθυπουργός, έχει τη γνώση και την εμπειρία, την οποία μεταλαμπαδεύει σε κάθε του ομιλία στο Κοινοβούλ... Τι εννοείς δεν έχει μιλήσει στη Βουλή; Πρώην πρωθυπουργός και δεν έχει μιλήσει; Είναι στη φαντασία μας; Και εμείς τότε από πού παίρνουμε έμπνευση; Από τη φαντασία μας; Τέλος πάντων. Για να το λέτε, μάλλον θα έχετε δίκιο.

Πάντως είναι εντυπωσιακό που πρώην πρωθυπουργοί - Καραμανλής, Σημίτης, Τσίπρας - δεν έχουν μιλήσει στη Βουλή για τα θέματα που διαχειρίστηκαν. Θέλουν να σηματοδοτήσουν μια σοβαρότητα γύρω από το όνομά τους, και νομίζουν ότι με τη σιωπή ή με στοχευμένες τοποθετήσεις θα το καταφέρουν - άλλη μια γελοιότητα του καιρού μας.

■«Σαβούρα, ψευτιά και συγκεκαλυμμένη εκπόρνευση στην τηλεόραση»

-- Στην τηλεόραση; Υπάρχουν κάποιοι που θα 'πρεπε επιτέλους να ξεκουραστούν; 'Η να αλλάξουν επάγγελμα; Και ποιο;

-- Αν κάποιος πρέπει να αλλάξει επάγγελμα, είναι ο τηλεθεατής, γιατί πια το να είσαι τηλεθεατής είναι επάγγελμα με βαρέα και ανθυγιεινά... Νομίζω οι άνθρωποι της τηλεόρασης είναι φτιαγμένοι μόνο γι' αυτήν τη δουλειά. Λάτρεις της επιφάνειας, της φτήνιας, γεμάτοι σκουπίδια στο μυαλό που ψάχνουν τρόπους να τα πολλαπλασιάσουν. Προφανώς γίνονται και καλές δουλειές, αλλά αυτές δεν δίνουν τον τόνο. Τα στελέχη των καναλιών, με τις αποφάσεις που λαμβάνουν, αποδεικνύουν ότι ο καθένας μπορεί να κάνει αυτήν τη δουλειά, αρκεί να μπορεί να αντιληφθεί τη σαβούρα, την ψευτιά και τη συγκεκαλυμμένη εκπόρνευση. Αρα, ναι, μπορεί κάποιοι να αλλάξουν δουλειά, μεταφέροντας τον πάτο οπουδήποτε αλλού.

●-- Μέσα στη γενική μαυρίλα και τη δυστοπία, πόσο δύσκολο είναι να κάνεις χιούμορ και να αποδομείς τη σοβαροφάνεια; Η καθημερινή επαφή με τον κόσμο στην «Ωρα του λαού» τι διδάσκει;

-- Το μόνο εύκολο! Εύκολο με την έννοια ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσεις. Βγαίνει αυτόματα, σαν αντιβιοτικό. Και δεν βγαίνει μόνο σε εμάς, αλλά και στον κόσμο. Και είναι και λογικό. Με ποιον άλλο τρόπο θα αντιμετωπίσεις όσα πολύπλοκα και πολυδιάστατα συμβαίνουν; Το ρίχνεις στην πλάκα, ώστε να κερδίσεις και τον απαραίτητο χρόνο για να το επεξεργαστείς. Η «Ωρα του λαού» αυτό διδάσκει. Είναι ανάγκη η αποδόμηση όλου αυτού που συμβαίνει. Αρκεί να μη μένουμε μόνο σε αυτό. Με το χιούμορ, το βρίσιμο, το κράξιμο, δεν αλλάζουν καταστάσεις, απλά αποδομούνται. Χρήσιμο, αλλά όχι πάντα αναγκαίο.

●-- Ποια θεωρείς ανταγωνιστική σας εκπομπή; Η «Ελληνική Αγωγή», του Αδωνι Γεωργιάδη, σας ...φοβίζει ίσως;

-- Ανταγωνιστικές εκπομπές έχουμε πολλές. Τα δελτία ειδήσεων, οι ενημερωτικές εκπομπές, πρωινές, βραδινές και απογευματινές. Μας κοντράρουν στα ίσια. Τι παραπάνω να πούμε εμείς, όταν σε δελτίο ειδήσεων ο κεντρικός παρουσιαστής παίρνει συνέντευξη από τον πρωθυπουργό ενώ ξέρουμε ότι είναι προσυνεννοημένα όλα; 'Η, τι παραπάνω να κάνουμε όταν ο Ευαγγελάτος με τα γραφιστικά του μπαίνει σε εντατικές νοσοκομείων, στο μάτι κυκλώνων ή πάνω σε άρμα μάχης στην Ουκρανία;

Οσο για την παραπομπή στην «Ελληνική Αγωγή», έχουμε να πούμε ότι κακώς την εντάσσεις στη χιουμοριστική ενότητα. Πρόκειται για ίδρυμα Πολιτισμού, Ιστορίας, Διανόησης, και ως τέτοιο εμείς το αντιμετωπίζουμε. Θα έπρεπε και εσείς.

●-- Ποιο αξιολογείς ως το σημαντικότερο παράσημό σας σε αυτήν τη δουλειά και ποια τη μεγαλύτερη γκάφα σας;

-- Το γεγονός ότι μπορούμε μέσα από τη χαραμάδα των ΜΜΕ να λέμε αυτά που λέμε και να δείχνουμε και στον κόσμο τι μπορεί να κάνει αν πάψει να συμβιβάζεται με τη χαραμάδα...

Γκάφα δεν έχουμε κάνει (ακόμα).

●-- Τις τελευταίες δεκαετίες, όλες οι κυβερνήσεις φροντίζουν ώστε οι συνθήκες της ζωής μας να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Πιστεύεις ότι η συνεχής υπενθύμισή σας, της υποχρέωσής μας να φέρουμε τα πάνω κάτω για το καλύτερο που μας αξίζει, πιάνει τόπο;

-- Θα το δείξει η νεκροψία. Με απασχολεί και μένα αυτό. Αν έχει νόημα δηλαδή η συνεχής υπενθύμιση του καλύτερου που αξίζουμε. Η απάντηση που δίνουμε είναι απλή: Και τον ορίζοντα ξέρεις ότι ποτέ δεν θα τον φτάσεις, αλλά δεν παύεις ποτέ να τον κυνηγάς.

●-- Τι θέλεις να μη σε αιφνιδιάσει αυτήν τη νέα χρονιά; Οπως έχεις πει, το 2024 σε εξόργισε η υπερβολική δόση απροκάλυπτης προπαγάνδας από παντού, το απροσχημάτιστο «γλείψιμο» των κυβερνητικών παπαγάλων και ο χουντολαϊκισμός της καταστολής.

-- Μου αρέσουν οι αιφνιδιασμοί, οπότε θέλω να αιφνιδιαστώ. Και αυτό μας δίνει νόημα. Ενώ φαίνονται όλα προδιαγεγραμμένα, να ανατρέπονται. Αιφνιδιασμός ήταν η νίκη των εργατών στην COSCO και στην «e-food». Αιφνιδιασμός ήταν η εικόνα του Σταύρου Ξαρχάκου να διευθύνει μια παρέα παιδιών που έπαιζαν τη «Φραγκοσυριανή» στη Σύρο. Αιφνιδιασμός είναι όταν μαζεύεται τόσος κόσμος έξω από σπίτια που πλειστηριάζονται. Αιφνιδιασμός είναι που σε αυτήν την ευρωπαϊκή μαυρίλα υπάρχει Κομμουνιστικό Κόμμα. Το τελευταίο είναι αιφνιδιασμός και απόλαυση. Κυρίως όταν τους βλέπεις να σκυλιάζουν με όσα λέει και κάνει...

●-- Αν το ΚΚΕ ήταν ένας φίλος σου, τι θα του εμπιστευόσουν;

-- Θα σου πω ένα μυστικό. Στο ΚΚΕ έχω εμπιστευτεί την καρδιά μου.

#ΓΙΑΝΝΗΣ_ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Πνεύμα Ελεύθερο και Ανυπότακτο!

Από Ιωάννα Κόκκαλη:

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ
Πνεύμα ελεύθερο και ανυπότακτο!

«Βαθιά πικραμένος τα σκεφτόταν.

Είχε και δίκιο ο δόλιος.

Φουκαράς, φτωχαδάκι, τον είχε πάρ' η κάτω βόλτα.

Ψαράς, χταποδάς και τρατάρης, κι αργάτης ακόμα κι οξωμάχος, όπως λάχαινε, όπως ερχόταν.

Κυνηγός του καρβελιού και του μπακέτου, όπου νάταν βρισκούμενο, στο γιαλό, στη στεριά, ή του πελάου. Χρόνια 'χε να κοιμηθεί με 'κοσπεντάρικο στην τσέπη.

Με μια σαπόβαρκα παιδεύονταν για το ψωμί, για το καρβέλι.

 Δύσκολο πράμα όμως. 

Το χειμώνα λιοτρουβιάρης ούλη νύχτα και τη μέρα δούλευε το παραγάδι. Και σαν έπιανε ο Απρίλης, ξανά πάλε στην τράτα. 

Στην ίδια κείνη πούταν αυτός αφεντικό και καπτάνιος της, πούταν αυτός ψυχή και καύχημά της και που τώρα τού τη χαίρονταν ο οχτρός του.

Πεντάμορφη σκλάβα χριστιανή αυτή, σ' αφέντη Τούρκο. Σκλάβος κι αυτός ο έρμος... αδερφός της.

Αχ! τύχη κακιά, μαγκούφα...

 Σβάρνα τον είχαν πάρει η φτώχεια και τα χρόνια... Ασπρισαν τα μαλλιά του και καμπούριασε... Να του σβαρνάν αρχίσαν και τα πόδια.

Πικρά τα συλλογιόταν ούλα.

Τον κατάλυσαν τα βάσανα και το μεράκι.

Κακομοίρη, ταπεινό τον είχε κάμει η φτώχεια. 

Ψωμί και δάχτυλο κι αυτός κ' η δόλια η γριά του»...

                                    * * *

Φύση ανήσυχη, που δεν χώρεσε στη συμβατικότητα, ριζοσπάστης διανοητής και λογοτέχνης, συγγραφέας ελεύθερος, ανυπότακτος και αμίμητος, ο Γιάννης Σκαρίμπας, μάς κληροδότησε ένα πλούσιο και πολύμορφο έργο, που τον κατατάσσει στην πρωτοπορία της ελληνικής λογοτεχνίας.

 Οπλισμένος με το δραστικό λόγο του, που δεν «χάριζε κάστανα», ο Γ. Σκαρίμπας, έμεινε απροσκύνητος, μέχρι τα στερνά του - «έφυγε» από τη ζωή στις 21 Γενάρη 1984.

Ο Γιάννης Σκαρίμπας υπήρξε μια πολυδιάστατη φυσιογνωμία των Ελληνικών Γραμμάτων, που σφράγισε με την παρουσία του την ελληνική ηθογραφία, που καθιερώθηκε από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση σαν συγγραφέας με το δικό του προσωπικό ύφος, το περίφημο «α-λα-Σκαρίμπα» ύφος, όπως το αποκάλεσε τότε ο Κόντογλου. 

Ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη του γραφτού λόγου, διήγημα, νουβέλα, ποίηση, μυθιστόρημα, ιστορικό δοκίμιο, θέατρο, Καραγκιόζη, σχολιογραφία κ.λπ.

Η πρώτη του εμφάνιση πραγματοποιήθηκε στα 1929, όταν απέσπασε ομόφωνα το πρώτο βραβείο του Διαγωνισμού του περιοδικού «Νεοελληνικά Γράμματα» για «το πρωτότυπο ύφος του, την εκρηκτική του γλώσσα και τις πλούσιες εικόνες του που μοιάζουν με λαϊκές ζωγραφιές».

Σουρεαλιστής χωρίς να ενταχθεί ποτέ στην παρέα των σουρεαλιστών, πολέμιος της ρεαλιστικής γραφής και της ηθογραφίας, χρησιμοποίησε τη γλώσσα με τρόπο παράδοξο, σαν παρωδία της γλώσσας των λογίων με μια εκούσια αναστάτωση της σύνταξης και της λογικής. Κατέστρεψε τους παραδοσιακούς θεσμούς της αφήγησης, παραβίασε τη σύνταξη και τη γραμμική της τάξη και κατέγραψε την πραγματικότητα με πνεύμα ανήσυχο και καυστικό. 

Τα γραπτά του γεμάτα ευαισθησία, οξυδέρκεια, χιούμορ και αυτοσαρκασμό, συνθέτουν ένα έργο που αποτελεί παντοτινή πνευματική αξία. 

Μαζί με τη σπουδαία πεζογραφία του, ο Γ. Σκαρίμπας μάς δώρισε και μία ποίηση ανατρεπτική και ξεχωριστή, η οποία όμως έμεινε στη σκιά της πρώτης και εν πολλοίς άγνωστη, ενώ εκτός από εκπληκτικός λεξιπλάστης και στιχοπλόκος υπήρξε και αιρετικός ιστορικός.

Ιδιαίτερη αγάπη έτρεφε ο Σκαρίμπας για τον Καραγκιόζη που τον θεωρούσε το γνησιότερο είδος λαϊκού θεάτρου, αφού μέσα απ' αυτόν εκφράζονταν τα όνειρα κι οι καημοί του λαού κι ακόμα γιατί οι ρίζες του βυζαίνουν στην αρχαία μας παράδοση. 

Εγραφε σχετικά με το θέμα αυτό σε κάποιο βιβλίο του: «Τούτος ο ξυπόλυτος έρχεται ντρίτα από τα μυστήρια: τα ορφικά, τα ελευσίνια, τα διονύσια, όπως ο άνθρωπος έρχεται ντρίτα από τη μόδα. Ντεμοντέ είναι μόνον οι νεκροί, ενώ και η καρδιά του Εθνους δεν χτυπάει στα νάιτ-κλαμπ ούτε στα σαλονειακά κουκουβαγεία της Αθήνας».

Από τη Χαλκίδα, όπου διέμενε, είχε την ελευθερία να κρίνει και συχνά να κατακεραυνώνει. 

Ο μπάρμπα Γιάννης υπήρξε ένας ποταμός λαϊκής σοφίας, γνώσης, σπουδής, πάθους για τη γυμνή αλήθεια και αγωνιστικότητα. Με το οξύ, ευθύβολο, σαρκαστικό και μαχητικό του πνεύμα έβαλλε εναντίον δειλών και «κατεστημένων» της πολιτικής και του πνεύματος, εναντίον εθνικών μειοδοτών, προσκυνημένων της εξουσίας και ξένων «προστατών».

Σφυροκοπούσε ό,τι ήταν ξένο προς τις πεποιθήσεις του, είτε για την τέχνη είτε για την πολιτική. 

Εριχνε τα «βέλη» του σε όσους είχαν... λυγισμένη μέση. Με το ασυγκράτητο στόμα του, με τη φλογερή πένα του καυτηρίαζε το κατεστημένο, την «ιστορικάντζα» και τους μεγαλοσχήμονες της ακαδημαϊκής, πανεπιστημιακής και λογοτεχνικής κάστας των Αθηνών. 

Στους «ευνουχιστές της Ιστορίας και τους αλλουβρεχήτες της αλήθειας» πετούσε καταπρόσωπο το κάθε του βιβλίο, άρθρο, σημείωμα... 

Αμείλικτα στηλίτευε την «πνευματική μας ηγεσία», που εναγωνίως πάλευε να μη δοθεί το Νόμπελ λογοτεχνίας σε κορυφαίες μορφές των ελληνικών Γραμμάτων, όπως οι Αγγελος Σικελιανός, Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Νίκος Καζαντζάκης. 

Ο Γ. Σκαρίμπας δεν ανεχόταν την υποκρισία, το κίβδηλο, το πνευματικό σκοτάδι... Και εν γνώσει του μαγνήτιζε τη μήνιν του συστήματος απέναντί του.

Ο Σκαρίμπας έγραψε και θεατρικά έργα με κορυφαίο τον «Ηχο του κώδωνος» και άλλα στο ίδιο ύφος του παράλογου όπως: το «Σεβαλιέ Σερβάν της κυρίας», την «Κυρία του τραίνου», τον «πάτερ Συνέσιο», τα «Καγκουρώ», το «σημείο του σταυρού» κ.ά.

 Σημαντική ήταν η προσφορά του Σκαρίμπα και στην Ιστορία, που, όπως πίστευε, δεν έδιδε την πραγματική εικόνα του εθνικού μας βίου. 

Ετσι, ύστερα από πολύχρονες προσπάθειες και θυσίες, κατόρθωσε να συγκεντρώσει πολύτιμα στοιχεία και να γράψει το πολυσυζητημένο τρίτομο έργο του, το «Εικοσιένα και η αλήθεια» που προκάλεσε αληθινό σάλο.

«Ως ωραία ήταν μου απόψε η λύπη, ήρθαν όλα σιωπηλά χωρίς πάθη και με ήβραν -χωρίς κανέν' να μου λείπει- τα λάθη. 

Κι ως τα γνώρισα όλα-μου γύρω - μπραμ-πάφες όλα κράταγαν, τρουμπέτες και βιόλες -εαυτούληδες που με βλέπαν, oι γκάφες- μου όλες. 

A!... τι θίασος λίγον τι από αλήτες μουζικάντες μεθυσμένους και φάλτσους, έτσι ως έμοιαζαν - με πρισμένες τις μύτες- παλιάτσους. 

Και τι έμπνευση να μου δώσουν τη βέργα μπρος σε τρίποδα με κάντα μυστήρια, όπου γράφονταν τ' αποτυχημένα - μου έργα - εμβατήρια! 

Και τι έμπνευση!... Μαιτρ του φάλτσου 'γώ πάντα, με τη βέργα - μου τώρα ψηλά -λέω- με τρόμους να, με δαύτη - μου να παρελάσω τη μπάντα στους δρόμους».

(Ριζοσπάστης)

#Semina_Digeni Μιλάω σήμερα με την Μάρθα Φριντζήλα στον Ριζοσπάστη.

Semina Digeni
Μιλάω σήμερα με την Μάρθα Φριντζήλα στον Ριζοσπάστη. 

Τίτλος της συνέντευξης: «Ν' αλλάξει το σύστημα που γεννά και τρέφει φασίστες και κυνηγούς κεφαλών»
Η γυναίκα απέναντί μου είναι σαρωτική! 

Πληθωρική και ευαίσθητη, αντισυμβατική, ακαταπόνητη, σκανταλιάρα, με απίστευτη ενέργεια, χιούμορ, πείσμα, αυτοσαρκασμό και ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία.

 Ενας ολόκληρος κόσμος σε έναν άνθρωπο.

 Μότο της - και μότο του «Baumstrasse», του «Δρόμου με δέντρα», ενός χώρου Τέχνης και Εκπαίδευσης τον οποίο δημιούργησε μαζί με τον συνθέτη και σκηνογράφο Βασίλη Μαντζούκη το 2000 

- είναι το εξής: 

«Αν ο στόχος σου είναι να κάνεις Τέχνη και να ζεις μέσα στην Τέχνη, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κάνεις καριέρα. Αν ο στόχος σου είναι να κάνεις καριέρα, οι πιθανότητες να κάνεις Τέχνη είναι ελάχιστες, αν όχι μηδαμινές». 

Δημιούργησε κι άλλο ένα σχολείο, το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, με στόχο τη μελέτη του σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελευσίνα. Σπούδασε μουσική και θέατρο. Είναι ηθοποιός, ερμηνεύτρια, μουσικός, σκηνοθέτις, δασκάλα σε χώρους Τέχνης και συνεργάτης στα πανεπιστήμια Stockton και Princeton στο New Jersey. 

Πατρίδα της νιώθει πάντα την Τέχνη, γιατί είναι συνάντηση και συνύπαρξη. Μπορεί να γνωρίζει ότι η χώρα της έχει να επενδύσει στον πολιτισμό από την εποχή του Περικλή, εκνευρίζεται όμως που τώρα αυτή χρησιμοποιεί το άλλοθι των οικονομικών δυσκολιών για να τον αγνοήσει πλήρως.

***

-- Επίτρεψέ μου να κάνω μαζί σου δύο συνεντεύξεις, μία κανονική και μία αντι-κανονική. Με αφήνεις;
-- Ευχαριστώ πολύ. Μεγάλη μου τιμή.

-- Ξεκινάω με την πρώτη. Οταν όλη η χώρα καιγόταν, με νεκρούς ανθρώπους και ζώα, δάση και σπίτια στάχτη, και τα ΜΜΕ έπαιζαν κανονικά το πρόγραμμά τους, τι σκέφτηκες;
-- Βρίσκομαι σε διαρκή απορία. Μέχρι πρότινος, κάθε φορά που διάβαζα στο διαδίκτυο μια είδηση, αμέσως έκανα ζάπινγκ για να δω ποιο κανάλι θα τη δείξει και πώς. 

Για παράδειγμα, η τραγωδία στην Πύλο, που για μένα είναι από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην Ιστορία μας, πώς αντιμετωπίστηκε από τα δελτία ειδήσεων; 

Δεν κάνω πια ούτε ζάπινγκ, γιατί απογοητεύομαι. Δεν θέλω να πιστέψω ότι γίνεται βάσει σχεδίου. 

Το καλοκαίρι με πλησίασε μια δημοσιογράφος μεγάλου τηλεοπτικού καναλιού, μετά από μια συναυλία. 

Μου συστήθηκε: «Είμαι η τάδε και - ντρέπομαι που το λέω - είμαι δημοσιογράφος στο τάδε κανάλι». Της απαντώ: «Οσο έχετε καθαρή τη συνείδησή σας, να μην ντρέπεστε». Και μου απαντά: «Δεν είναι εύκολο». Η απάντησή της με σόκαρε.

-- Στα live σου αναφέρεσαι πάντα στους αδικημένους, στους καταπιεσμένους, στους πρόσφυγες... Πώς αισθάνθηκες βλέποντας πριν λίγες μέρες αυτόν που κλείδωσε μετανάστες στο τρέιλερ του φορτηγού του και παρακινούσε τον κόσμο σε ρατσιστικό πογκρόμ;
-- Εκλαψα πολύ. Για τους άμοιρους ανθρώπους, για τη βαρβαρότητα και την αποκτήνωση. Μου είναι αδύνατον να επεξεργαστώ διανοητικά τέτοια κτηνωδία. Πονούσε το κεφάλι μου, το στομάχι μου σφίχτηκε. Αισθάνθηκα μια πρωτόγνωρη ετεροντροπή. Γι' αυτόν τον ελεεινό υπάνθρωπο - κυνηγό κεφαλών, για τους συνανθρώπους μου που σχολίαζαν το βίντεο ξερνώντας το φαρμάκι τους, για τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους που μιλούσαν για αυτοδικία. Ηθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί.

             «Πάντα ο ευάλωτος γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος».
-- Αυτό το περιστατικό φανέρωσε στα κοινωνικά δίκτυα ένα ρατσιστικό παραλήρημα βίας, ανθρώπων που διψούσαν για αίμα. Τι σημαίνει αυτό κατά τη γνώμη σου και από πού τροφοδοτείται;
-- Εχω ακούσει σε καφενείο, παλιότερα, παρέες να μιλούν παρόμοια, σχολιάζοντας Αλβανούς, έχω ακούσει συνανθρώπους να μιλούν έτσι για τους Τσιγγάνους, για τους γκέι, για τους ψυχικά ασθενείς. Πάντα οι ευάλωτες ομάδες είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος. Ο άλλος, ο ξένος, ο διαφορετικός είναι η απειλή για την κανονικότητά τους, για την υποτιθέμενη ασφάλειά μας. Το φαινόμενο του «καφενείου» παρατηρείται όπου υπάρχουν ευάλωτοι. Τώρα, απλά το καφενείο είναι δημόσιο και ανεξέλεγκτο. Και δεν ισχύει βέβαια μόνο στην Ελλάδα. Είναι παγκόσμια μάστιγα ο ρατσισμός και ο φασισμός. Είμαι σίγουρη ότι το ίδιο συνέβαινε και στα καφενεία της Ευρώπης πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τροφοδοτείται από την άγνοια και τον φόβο.

-- Τα φασιστοειδή και οι χρυσαυγίτες αποθρασύνονται, είναι προκλητική η ανοχή της εγκληματικής δράσης τους ως μαντρόσκυλων του συστήματος. Πώς νομίζεις ότι αντιμετωπίζεται αυτό;
-- Φαντάζομαι, με την αλλαγή του ίδιου του συστήματος που τους γεννά, τους τρέφει ή τους επιτρέπει να υπάρχουν. Αλλά είμαι καλλιτέχνις. Δεν μπορώ να μιλήσω αλλιώς. Θα μιλήσω για την αναγκαιότητα της Τέχνης, της Παιδείας, για την εκπαίδευση στην κοινότητα. Εκπαίδευση στη συνύπαρξη, στη συμπερίληψη και την αλληλεγγύη. Τα αυτονόητα δηλαδή. Είμαστε φιλοξενούμενοι όλοι σ' αυτήν τη Γη και πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε. Με τους ανθρώπους, με τα ζώα, με τη φύση. Θα φύγουμε κάποια στιγμή και θα έχουμε αφήσει το αποτύπωμά μας. Ποιο θέλουμε να είναι αυτό; Είδα παλιότερα ένα ντοκιμαντέρ για τους απογόνους των βασανιστών των ναζί, και ένας απ' αυτούς είχε υποβληθεί σε εθελουσία στείρωση, από φόβο μη γεννήσει το τέρας.
«Το metoo να μην ξεχαστεί, να μην εκπέσει στην κατηγορία του γραφικού».

-- Γνωρίζω ότι παλεύεις χρόνια με τον σεξισμό και την ανισότητα, και πως όταν ήσουν μικρή είχες υποστεί από την μητριά σου άγρια κακοποίηση. Πού βλέπεις να βρίσκεται το #metoo σήμερα; Αντιμετωπίστηκε από την πολιτεία όπως έπρεπε;
-- «Ευτυχώς», στην περίπτωσή μου, η κακοποίηση προερχόταν από πρόσωπο που δεν ανήκε στη βιολογική μου οικογένεια κι αυτό μας προστάτευσε, εμένα και τις αδερφές μου. Μας ένωσε, μας έκανε πιο δυνατές. Το τραύμα είναι τραύμα, βέβαια, και το έχεις για πάντα μαζί σου, άλλοτε ως αδυναμία και άλλοτε ως δύναμη, ως παράσημο. Το metoo είναι μια συζήτηση που άνοιξε. Το θέμα είναι να μην ξεχαστεί, να μην εκπέσει στην κατηγορία του γραφικού. Η πολιτεία καλά θα κάνει να το υπενθυμίζει, να προστατεύει τα θύματα, να μην τα στιγματίζει. Δεν νομίζω πως το κάνει, ή τουλάχιστον στον βαθμό που οφείλει.

-- Χωρίς να γνωριζόμαστε καλά, αισθάνομαι μια μυστήρια συγγένεια μαζί σου. Λίγο πιο κάτω από το παλιό μου σπίτι, στη Σερρών, βρίσκεται το «Baumstrasse» σου, σου αρέσουν οι Φελίνι, Ταρκόφσκι, Κασσαβέτης και Παζολίνι, οι βόλτες στο κέντρο της Αθήνας, δεν είχες ευτυχισμένα παιδικά χρόνια και είσαι συγκεντρωτική. Τι δεν αντέχεις στον εαυτό σου και τι λατρεύεις σε αυτόν;
-- Δεν είναι ένα. Είναι πολλά και αλλάζουν με τις περιστάσεις. Γιατί όταν κάτι δεν αντέχω στον εαυτό μου, προσπαθώ να το αλλάξω. Και μου έχει συμβεί κάτι, που θαυμάζω σε μένα, στην πορεία να με φρικάρει. Παράδειγμα, η αντοχή. Είμαι άνθρωπος ανθεκτικός, αντέχω πολύ. Το θαύμαζα αυτό για πολλά χρόνια. Εφτασα όμως στο σημείο να μη με αντέχω που αντέχω. Η σχολαστικότητα επίσης, η ευθιξία μου, η άγνοια κινδύνου. Ολα αυτά κατά καιρούς μου έχουν παρουσιαστεί και με τις δυο τους όψεις.

-- Εχεις εργαστεί ως μπαργούμαν, τραγουδίστρια σε ρεμπετάδικα, ως ηθοποιός στο Εθνικό και σήμερα - εκτός από το φυτώριο των νέων καλλιτεχνών, το «Baumstrasse» που διευθύνεις, και τις συναυλίες σου - εργάζεσαι και ως δασκάλα θεάτρου και συνεργάζεσαι με ξένα πανεπιστήμια. Καλλιτέχνης στην Ελλάδα σημαίνει ζωή μετέωρη και επικίνδυνη;
--Υπάρχουν πιο μετέωρα και επικίνδυνα επαγγέλματα από τα δικά μας. Η ζωή των εκπαιδευτικών ή των υγειονομικών, ας πούμε. Αυτό που συμβαίνει με τους καλλιτέχνες στη χώρα είναι πως δεν τους παίρνουν στα σοβαρά. Θεωρούμαστε χομπίστες. Καταλαβαίνω ότι μάλλον κάνω κάτι δύσκολο, ή ακόμα και σπουδαίο, όταν πηγαίνω στο εξωτερικό και ειδικότερα στα πανεπιστήμια ως επισκέπτρια καθηγήτρια. Οχι από την αποδοχή, αλλά από την αμοιβή που μου προσφέρουν.

-- Πού βρίσκεται το «The Xenophobia Project», που γίνεται με τη συνεργασία της Καλλιτεχνική Σχολής της Νορβηγίας;
-- Η ομάδα μου έχει ολοκληρώσει την εργασία της για το «Xenophobia Project». Στο YouTube μπορείτε να δείτε την ταινία που δημιουργήσαμε. Εχει τίτλο «Every trip is a trip one way». Σ' αυτή συμμετείχαν Ελληνες και ξένοι μουσικοί, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, μετανάστες μουσικοί από τη διαπολιτισμική ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής, καθώς και ηθοποιοί.
Ο Παζολίνι, η Φαραντούρη, η Ρίτα Σακελλαρίου και το τσουνάμι.

Και η δεύτερη συνέντευξη, η αντι-κανονική. Ξέρω πως θα απαντήσει σε ό,τι την ρωτήσω.
-- Αν έπρεπε να ξαναγεννηθείς ως Μαρία Φαραντούρη ή Ρίτα Σακελλαρίου, ποια θα επέλεγες και γιατί;
-- Η Ρίτα Σακελλαρίου είναι πολύ αγαπημένη μου τραγουδίστρια. Είχε όμως μια δύσκολη και άδικη ζωή, ειδικά στη νεότητά της. Θα επέλεγα την Μαρία Φαραντούρη. Οχι πως η κα Φαραντούρη έζησε ρόδινα χρόνια, αλλά θα ήθελα να ταξιδέψω όλο τον κόσμο τραγουδώντας και συνομιλώντας με μεγάλους ποιητές και συνθέτες, αγωνιζόμενη για τα δικαιώματα των ανθρώπων. Τραγουδά ακόμα υπέροχα, σαν να μην έχει περάσει από πάνω της ο χρόνος, η φθορά.

-- Σε κολακεύει το σύνθημα «Μάρθα ζούμε για να σε παντρευτούμε» ή σου δημιουργεί ...δεύτερες σκέψεις;
-- Ούτε με κολακεύει, ούτε μου δημιουργεί δεύτερες σκέψεις. Με κάνει να χαμογελώ, με διασκεδάζει. Με συγκινεί ο τρόπος που βρίσκει ο κόσμος να εκφράσει τα συναισθήματά του. Οι Ελληνες έχουν πολύ χιούμορ. Ενα σύνθημα που με έκανε να κλαίω από τα γέλια ήταν το «Μάρθα Φριντζήλα του Δη-μη-τρίου».

-- Είναι αλήθεια πως η Χαρούλα Αλεξίου είναι η μεγάλη σου αδερφή;
-- Οταν πρωτοδουλέψαμε μαζί, έτσι ένιωσα. Με καταλαβαίνει, με αποδέχεται, με συμβουλεύει, με μαλώνει, με φροντίζει. Αισθάνομαι ήρεμη όταν είμαι κοντά της. Και, τώρα πια, είναι το άτομο που θέλω να πάρω τηλέφωνο για να μοιραστώ κάτι, αφού το έχω μοιραστεί λίγο πριν με τις αδερφές μου.

-- Αν γινόταν να «μπεις» και να ζήσεις για δυο ώρες σε μια ταινία, ποιον σκηνοθέτη θα επέλεγες: Φελίνι, Ταρκόφσκι, Κασσαβέτη ή Παζολίνι;
-- Τον Παζολίνι θα επέλεγα. Σε μια από τις ταινίες της «Τριλογίας της ζωής», το «Δεκαήμερο» ή «Οι θρύλοι του Καντέρμπερι», αλλά και το «Χίλιες και μία νύχτες», γιατί όταν βλέπω αυτές τις ταινίες είμαι ευτυχισμένη.

-- Ενώ έναν εχθρό σου σε ποια ταινία θα τον έστελνες;
-- Στις ίδιες ταινίες, μπας και αλλάξει κάτι μέσα του όταν βρεθεί μέσα σ' αυτήν την ομορφιά. Αμα δεν καταλάβει κι εκεί, δεν θα ασχοληθώ άλλο μαζί του.

-- Γιατί μαθαίνεις Ρωσικά, σε τι σου χρειάζονται;
-- Θέλω να διαβάσω στο πρωτότυπο τους ποιητές που αγαπώ. Οταν διάβασα Λόρκα στο πρωτότυπο, ανακάλυψα έναν άλλο ποιητή. 

Το ίδιο και όταν διάβασα Μπέκετ ή Αλντα Μερίνι. Τα Ρωσικά είναι πολύ δύσκολη γλώσσα. Προς το παρόν απογοητεύομαι όταν πάω να διαβάσω Αχμάτοβα, ας πούμε. Τα Ρωσικά μου είναι στο επίπεδο να μην πεθάνω από το κρύο ή την πείνα αν βρεθώ σε μέρος όπου μιλούν μόνο Ρωσικά.

-- Βάλε μία θεατρική λέξη/όρο - ή μία πρόταση - δίπλα στην πολιτική κατάσταση της Ελλάδας σήμερα.
-- «Εξοδος». Το πρώτο όμως που μου ήρθε στο μυαλό ήταν ο «Από μηχανής θεός», γιατί δεν ξέρω ποιος άλλος μπορεί να μας βγάλει από αυτό το τσουνάμι που ζούμε.

Οι φωτογραφίες είναι της Ασπας Κουλύρα.
https://www.rizospastis.gr/page.do?id=19435...

#ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ: ΣΥΖΗΤΗΣΗ "Ρ" ΜΕ 4 ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ

Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη συζήτηση αφορά το αν θα δοθεί η δυνατότητα στους «servicers» (εταιρείες διαχείρισης) να επισπεύδουν πλειστηριασμούς. Πρόκειται για εταιρείες που λειτουργούν για λογαριασμό των funds, τα οποία ελέγχουν χιλιάδες δάνεια, μετά και τον σχετικό νόμο που ψήφισε η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το 2016.

Τα λαϊκά νοικοκυριά είναι όλο και πιο έκθετα στους πλειστηριασμούς και τις κατασχέσεις, αφού μετά τις ρυθμίσεις υπέρ των τραπεζιτών του ΣΥΡΙΖΑ ήρθαν και οι αντίστοιχες της ΝΔ με τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα. Μια κατάσταση που αναμένεται να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο την «επόμενη μέρα» των εκλογών, αφού διακηρυγμένος στόχος κάθε αστικού κόμματος που διεκδικεί τη διακυβέρνηση είναι η «εξυγίανση των τραπεζών», που σε ...απλά Ελληνικά σημαίνει ξεφόρτωμα «κόκκινων» δανείων, δηλαδή νέο πογκρόμ πλειστηριασμών.

Ταυτόχρονα, η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια, σε συνδυασμό με την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις που πλήττουν τα λαϊκά νοικοκυριά, είναι σίγουρο ότι θα «γεννήσουν» νέα κύματα «κοκκινισμένων» δανείων, στο φόντο της άρσης της όποιας προστασίας της λαϊκής κατοικίας.

Ποιος μπορεί λοιπόν να προστατέψει τα σπίτια του λαού, ποιος θα αποτελέσει το «αντίπαλο δέος» στην επιδρομή που ετοιμάζεται από τα κάθε λογής κοράκια; 

Η ίδια η πείρα των τελευταίων μηνών, οι μεγάλες κινητοποιήσεις για να μπει φρένο στο ξεσπίτωμα λαϊκών οικογενειών, όπως της χαμηλοσυνταξιούχου στου Ζωγράφου, που γέννησαν το σύνθημα «Τα σπίτια του λαού τα σώζει ο λαός, κανένας μόνος - παντού ξεσηκωμός», δείχνει τον δρόμο. Φρένο μπορεί να μπει μόνο μέσα από την οργανωμένη συλλογική διεκδίκηση, την ετοιμότητα των σωματείων να παρέμβουν εκεί που γίνεται η έξωση, να την αποτρέψουν, να διεκδικήσουν την ουσιαστική προστασία της πρώτης κατοικίας.

Πρέπει να είναι καθαρό: Για να προστατευτεί ουσιαστικά η λαϊκή κατοικία πρέπει να χάσουν οι τραπεζίτες, συνολικά οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Δεν γίνεται και τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά να συνεχίσουν να έχουν τα σπίτια τους και τα κοράκια να αυγαταίνουν τα κέρδη τους. Και εδώ το στρατόπεδο που έχουν διαλέξει η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα αστικά κόμματα είναι ήδη γνωστό, φαίνεται από «τα έργα και τις ημέρες» τους, όπως αναδεικνύεται και στη συνέντευξη που δίνουν σήμερα δικηγόροι - συνδικαλιστές.

Αυτό που κρίνεται από σήμερα, αλλά και την «επόμενη μέρα» των εκλογών, για την προστασία της λαϊκής κατοικίας, είναι το κατά πόσο ο λαός και το κίνημά του θα βρεθούν πιο δυνατοί για την προστασία της λαϊκής κατοικίας, επομένως πόσο αδύναμη θα είναι η επόμενη αντιλαϊκή κυβέρνηση, με τις γνωστές δεσμεύσεις της απέναντι σε τραπεζίτες και funds για τα «κόκκινα» δάνεια.

Με πιο ισχυρό το ΚΚΕ, το μόνο κόμμα που δεν βάζει «αστερίσκους» και προϋποθέσεις για την υπεράσπιση των σπιτιών του λαού, οι εργαζόμενοι μπορούν να δώσουν απάντηση στο μαζικό ξεσπίτωμα, να κάνουν ακόμα πιο δύσκολο το έργο των κορακιών, να ενισχύσουν την πάλη για το δικαίωμα στη στέγη, που το τσακίζουν τα κέρδη μιας χούφτας παρασίτων.

Σήμερα ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει τη συζήτηση που έκανε με τους δικηγόρους Γιάννη Γρατσινόπουλο και Κατερίνα Γεράκη, που δραστηριοποιούνται στην Επιτροπή του ΠΑΜΕ ενάντια στους πλειστηριασμούς, με την δικηγόρο Βάγια Γκουνέλα, γραμματέα του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων, και με τον μισθωτό δικηγόρο Γ. Μ. (εργαζόταν σε μεγάλη δικηγορική εισπρακτική εταιρεία και το όνομά του για ευνόητους λόγους δεν παρατίθεται), οι οποίοι μας δίνουν το «πανόραμα» της διαχρονικής στήριξης των κυβερνήσεων στους τραπεζίτες με ξεσπίτωμα του λαού, ενώ μεταφέρουν και την πείρα τους από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οφειλέτες.

* * *

-- Από πότε ξεκινά το μεγάλο πρόβλημα για τα δάνεια των λαϊκών οικογενειών;

Γ. Γ.: Λόγω της καπιταλιστικής κρίσης του 2008 - 2009, διογκώθηκαν απότομα τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια, κυρίως στεγαστικά. Η τότε κυβέρνηση Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ) τον Σεπτέμβριο του 2010 θέσπισε τον νόμο 3869/2010 (νόμος Κατσέλη) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ο οποίος τροποποιήθηκε αρκετές φορές από τις επόμενες κυβερνήσεις, ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και ΝΔ, πάντα προς το χειρότερο για τους δανειολήπτες και με το πρόσχημα να μην καταφεύγουν σε αυτόν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Ο νόμος αυτός απέβλεπε, υποτίθεται, στην προστασία όσων είχαν βρεθεί υπερχρεωμένοι λόγω ανεργίας ή λόγω των περικοπών που επιβλήθηκαν τότε σε μισθούς και συντάξεις, με τα μνημόνια. Παρουσιάστηκε σαν ασπίδα προστασίας των δανειοληπτών έναντι των τραπεζών, ώστε να διασώσουν από τον πλειστηριασμό την πρώτη κατοικία τους τουλάχιστον και υπό προϋποθέσεις και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία τους, καθώς και να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, ώστε να δώσει διέξοδο και προοπτική σε χιλιάδες υπερχρεωμένους δανειολήπτες και νοικοκυριά να «επανενταχθούν στην οικονομική και κοινωνική ζωή», όπως υποστήριζε η αιτιολογική έκθεση του νόμου.

-- Ηταν ο νόμος Κατσέλη αυτό που παρουσιαζόταν, μια ασπίδα προστασίας των δανειοληπτών;

Γ. Γ.: Σε καμία περίπτωση. Στην αρχή της εφαρμογής του νόμου εκδόθηκαν κάποιες δικαστικές αποφάσεις που επέβαλαν πράγματι ορισμένα «κουρέματα» δανείων. Ομως, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο νόμος 3869/2010 τροποποιούνταν συνεχώς προς το αυστηρότερο για τους δανειολήπτες. Επιπλέον, ο νόμος αυτός υποχρέωνε τους αιτούντες δανειολήπτες σε ένα ατελείωτο κυνήγι δικαιολογητικών και επικαιροποιήσεων. Πολλές αιτήσεις απορρίπτονταν ως απαράδεκτες, για τυπικό λόγο, χωρίς να εξεταστεί η ουσία της υπόθεσης, γιατί έλειπε ένα δικαιολογητικό ή γιατί το δικαιολογητικό αυτό δεν ήταν «σωστό» ή γιατί δεν έγινε επικαιροποίηση. Το δε κόστος προσφυγής ήταν αρκετά υψηλό, λαμβάνοντας υπόψη ότι μιλάμε για άνεργους, μισθωτούς, συνταξιούχους, μονογονεϊκές οικογένειες. Σταδιακά, με νομολογία του Αρείου Πάγου και των δικαστηρίων, εισήχθησαν έννοιες - «κόφτες», όπως «δόλια περιέλευση σε κατάσταση υπερχρέωσης» ή «αρχική αδυναμία» κ.ά., που οδηγούσαν σε απόρριψη των αιτήσεων. Αντίστοιχα, έννοιες όπως «συνεργάσιμος δανειολήπτης», «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και «μη χειροτέρευση της θέσης των πιστωτών», που προβλέφθηκαν το 2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με τις τροποποιήσεις του νόμου Σταθάκη (και γι' αυτό στη συνέχεια επικράτησε να λέγεται νόμος Κατσέλη - Σταθάκη), οδηγούσαν είτε σε απόρριψη της αίτησης είτε στην επιβολή υψηλών μηνιαίων δόσεων για τη ρύθμιση των χρεών και τη διάσωση της πρώτης κατοικίας, που τελικά ήταν και είναι αδύνατο να πληρωθούν.

Εκ του αποτελέσματος, εκτιμώ τελικά ότι ο νόμος Κατσέλη στην πολύ αρχική φάση της εφαρμογής του εξυπηρέτησε τις τράπεζες, από την άποψη ότι με τα πρώτα μεγάλα «κουρέματα» ξεφορτώθηκαν «κόκκινα» δάνεια και «συμμάζεψαν» κάπως τους ισολογισμούς και τα λογιστικά τους βιβλία. Αργότερα, βέβαια, βρέθηκε αποτελεσματικότερος τρόπος να γίνει, με την πώληση των «κόκκινων» δανείων σε εταιρείες απόκτησης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (funds). Πάντως πραγματική προστασία πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς δεν πρόσφερε. Στην πραγματικότητα, έθεσε τους οφειλέτες σε μια διαρκή ομηρία.

-- Ποια είναι η κατάσταση σήμερα για τους οφειλέτες που υποτίθεται ότι προστατεύονται από τον νόμο Κατσέλη με δικαστικές αποφάσεις;

Κ. Γ.: Τα κόμματα της λεγόμενης αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ κ.λπ., κατηγορούν την κυβέρνηση της ΝΔ ότι έχει διαλύσει την προστασία της πρώτης κατοικίας την οποία πρόσφερε τάχα το προηγούμενο καθεστώς, με τον νόμο Κατσέλη - Σταθάκη. Οπωσδήποτε οι ευθύνες της κυβέρνησης της ΝΔ είναι τεράστιες, διότι έφερε τον απαράδεκτο νέο Πτωχευτικό Κώδικα, που μετατρέπει τους εργαζόμενους σε νοικάρηδες στο σπίτι τους. Ομως η κατάσταση για τους δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη με δικαστικές αποφάσεις είναι εξίσου αρνητική. Σήμερα οι περισσότεροι απ' αυτούς κινδυνεύουν να χάσουν τις ρυθμίσεις από τις δικαστικές αποφάσεις. Τα δάνειά τους έχουν ήδη πουληθεί σε διάφορα funds και τη διαχείρισή τους έχουν αναλάβει διαδοχικά πολλές διαφορετικές εταιρείες διαχείρισης. Πολλοί δεν ξέρουν πού χρωστούν και κανένας δεν τους υποδεικνύει τους αντίστοιχους λογαριασμούς στους οποίους πρέπει να καταβάλλονται οι δόσεις, με κίνδυνο να φαίνεται ότι δεν υλοποιούν τις αποφάσεις. Οι τράπεζες που είχαν χορηγήσει αρχικά το δάνειο δεν δίνουν καμία πληροφορία. Οι εταιρείες διαχείρισης δεν ασχολούνται, ακόμα κι όταν επιδίδονται σε εξώδικα διαμαρτυρίας με δικαστικό επιμελητή. Το πιο σοβαρό πρόβλημα, όμως, είναι οι τόκοι που σύμφωνα με τον νόμο Κατσέλη - Σταθάκη επιβάλλονται στις ρυθμίσεις για τη «διάσωση» της πρώτης κατοικίας. Σήμερα, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, οι δόσεις έχουν γίνει πολύ υψηλές και οι περισσότεροι δανειολήπτες δεν μπορούν να τις πληρώσουν, κινδυνεύοντας να χάσουν την όποια ρύθμιση.

-- Μπορούν σήμερα οι λαϊκές οικογένειες να ρυθμίσουν τις οφειλές τους;

Β. Γκ.: Οταν τελικά οι οφειλέτες κατορθώσουν πια να βρουν την εταιρεία που διαχειρίζεται τις οφειλές τους, ξεκινά γι' αυτούς ένας καινούργιος αγώνας δρόμου για να καταφέρουν να επικοινωνήσουν μαζί της. Αλλεπάλληλες κλήσεις και αναμονή πολλών ωρών, άσχημη συμπεριφορά και «μπαλάκι» από υπάλληλο σε υπάλληλο μέχρι να βρουν εκείνον που χειρίζεται την υπόθεσή τους. Και το μαρτύριό τους συνεχίζεται, αφού για να υποβάλουν αίτημα για ρύθμιση της οφειλής τους χρειάζεται να συγκεντρώσουν αμέτρητα έγγραφα και στοιχεία, ξανά και ξανά, και όλα αυτά ενώ κατά βάση τα αιτήματά τους είτε απορρίπτονται μετά από πολλούς μήνες είτε δεν απαντώνται ποτέ. Ετσι, οι οφειλέτες, απεγνωσμένοι, αναγκάζονται να ζητήσουν τη βοήθεια δικηγόρου. Βέβαια, αν και οι δικηγόροι τυγχάνουμε σχετικά καλύτερης συμπεριφοράς από τις εταιρείες, η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε δεν είναι πολύ διαφορετική. Ηδη για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση απαιτείται να αποστείλουμε διάφορα νομιμοποιητικά έγγραφα όπως εξουσιοδοτήσεις, πιστοποιητικά κ.λπ., τα οποία ελέγχονται αρκετό καιρό μετά. Ομως η εξέταση των αιτημάτων για ρύθμιση και των προτάσεων που τους υποβάλλουμε καθυστερεί ακόμα περισσότερο, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μας, με αποτέλεσμα οι οφειλές να διογκώνονται. Παρ' όλα αυτά, κατά το διάστημα αυτό και ενώ βρισκόμαστε είτε σε διαπραγματεύσεις είτε εν αναμονή της όποιας απάντησής τους, οι εταιρείες διαχείρισης και τα funds δεν διστάζουν να προβούν σε διάφορες νομικές ενέργειες, όπως σε καταγγελία των δανειακών συμβάσεων ή ακόμα και στην έκδοση διαταγών πληρωμής, προετοιμάζοντας δηλαδή το έδαφος για την επίσπευση κατάσχεσης και πλειστηριασμού.

-- Υπάρχει σήμερα πλαίσιο προστασίας της λαϊκής κατοικίας;

Κ. Γ.: Το νομοθετικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί σταδιακά από όλες τις κυβερνήσεις είναι ασφυκτικό σε βάρος των λαϊκών οικογενειών. Σήμερα δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, εκτός από την προσπάθεια διαπραγμάτευσης με τις τράπεζες και τα funds για ρύθμιση. Φυσικά, αυτή η διαπραγμάτευση είναι δύσκολη διαδικασία. Η εφιαλτική γραφειοκρατία και οι τεράστιες καθυστερήσεις δείχνουν απροθυμία των τραπεζών και των funds να προβαίνουν σε ρυθμίσεις, ενώ για τις όποιες ρυθμίσεις επιβάλλονται εξωπραγματικές προκαταβολές, μεγάλες δόσεις κ.ά. σε βάρος των δανειοληπτών, και πάντοτε με την απειλή του πλειστηριασμού. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει με τους εγγυητές των δανείων, οι οποίοι είναι εντελώς απροστάτευτοι και αντιμετωπίζουν μεγάλους κινδύνους και για τη δική τους κατοικία. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι ασύμφορος και αφορά ένα πολύ μικρό μέρος των οφειλετών, και γι' αυτό ελάχιστες αιτήσεις έχουν γίνει δεκτές από το σύστημα, ενώ ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας οδηγεί ουσιαστικά στην απώλεια κάθε περιουσίας.

-- Ποια κατάσταση επικρατεί στις εισπρακτικές δικηγορικές εταιρείες; Επιφυλάσσεται κάποια καλύτερη αντιμετώπιση των οφειλετών από τη δικηγορική εταιρεία σε σύγκριση με τις εταιρείες διαχείρισης;

Γ. Μ.: Γνωρίζοντας κανείς τον τρόπο λειτουργίας των μεγάλων εισπρακτικών δικηγορικών εταιρειών, μπορεί να καταλάβει πώς είναι τόσο «αποτελεσματικές» στην τρομοκράτηση των οφειλετών και στις ρυθμίσεις των δανείων που «πετυχαίνουν» για λογαριασμό των πελατών τους, δηλαδή των τραπεζών και των funds. Πολύς κόσμος, όταν δέχεται τηλεφώνημα από δικηγορική εταιρεία, νομίζει ότι μιλάει με δικηγόρο, που θεωρητικά έχει και τις αντίστοιχες νομικές γνώσεις. Ομως χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι οι τηλεφωνικές κλήσεις, με απειλές, εκβιασμούς κ.λπ. στους οφειλέτες, δεν γίνονται από δικηγόρους αλλά από άλλους υπαλλήλους, που ακολουθούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα και οδηγίες επιθετικής συμπεριφοράς, μέσα σε ένα κλίμα έντονων πιέσεων και τρομοκρατίας. Οι εταιρείες αναθέτουν την άμεση επικοινωνία με κάποιον δικηγόρο μόνο στις περιπτώσεις των μεγάλων οφειλετών - επιχειρήσεων, που τυγχάνουν διαφορετικής αντιμετώπισης και πιο ευνοϊκών ρυθμίσεων. Φυσικά ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη για τη συμπεριφορά του, αλλά το κλίμα τρομοκρατίας είναι πολύ τεταμένο. Αλλωστε, οι εισπρακτικές δικηγορικές εταιρείες διαρθρώνονται σε πολλά διαφορετικά τμήματα, σε διαφορετικούς χώρους ή ορόφους, συχνά ακόμα και σε διαφορετικά κτίρια. Οι εργαζόμενοι - δικηγόροι, τηλεφωνικό κέντρο, γραμματειακή υποστήριξη κ.ά. - δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Ο χειρισμός της ίδιας υπόθεσης περνά από διάφορα στάδια και διαφορετικά τμήματα. Κανένας ουσιαστικά δεν έχει την πραγματική εικόνα της οικονομικής κατάστασης ή των προβλημάτων της κάθε λαϊκής οικογένειας που έχει κάποια οφειλή. Π.χ. τόσες διαταγές πληρωμής ή τόσες εκτελέσεις (δηλαδή πλειστηριασμούς και εξώσεις) τη βδομάδα είναι η ύλη που καλούμαστε ως μισθωτοί δικηγόροι να διεκπεραιώσουμε. Οι οφειλές είναι απλά στεγνοί αριθμοί, στόχοι είσπραξης που πρέπει να πιαστούν, προθεσμίες στόχων που πρέπει να τηρηθούν, πάντοτε σε ένα κλίμα ανταγωνισμού και τρομοκρατίας, με τον προϊστάμενο ή την κάμερα πάνω από το κεφάλι σου και υπό την απειλή της απόλυσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά την εξασφάλιση της σταθερότητας του μισθού σε σύγκριση με την ανασφάλεια της αναζήτησης εργασίας σε κάποιο δικηγορικό γραφείο ή της αυτοαπασχόλησης - υποαπασχόλησης για τους νεότερους κυρίως συναδέλφους, πολλοί μισθωτοί δικηγόροι φεύγουν γρήγορα από τις εταιρείες αυτές.

-- Πείτε μας κάποια παράδοξα ή και εξοργιστικά περιστατικά που έχετε αντιμετωπίσει όλα αυτά τα χρόνια.

Γ. Γ.: Είναι πολλά. Οπως να υπάρχουν σε αποφάσεις αποσπάσματα άσχετα με την υπόθεση, π.χ. να αναφέρεται στα εισοδήματα του συζύγου της δανειολήπτριας ενώ αυτή είναι χωρισμένη ή ανύπαντρη. Πολλά παράδοξα, έως και εξοργιστικά, πάντως, συναντώ στην επαφή μου με τράπεζες, servicers και εισπρακτικές, οι οποίες, ενώ τους έχουν αποσταλεί οικονομικά στοιχεία του δανειολήπτη που δείχνουν έναν μισθωτό π.χ. των 600 - 800 ευρώ, χωρίς τραπεζικές καταθέσεις, αυτές ζητάνε προκαταβολή 5.000 - 10.000 ευρώ. Επίσης, όταν τους θέτω κάποιες παραμέτρους, όπως ότι ο δανειολήπτης πάσχει από βαριά ασθένεια ή ότι πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια, και αυτό απλά το προσπερνάνε.

Β. Γκ.: Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μου έρχεται στον νου, και αποδεικνύει την αναλγησία της πολιτικής που ακολουθούν όλες αυτές οι εταιρείες, είναι η περίπτωση ενός χαμηλοσυνταξιούχου, καρκινοπαθούς, ο οποίος είχε μια μικρή οφειλή. Η εταιρεία αρνήθηκε να προβεί σε οποιαδήποτε ρύθμιση και δοσοποίηση της οφειλής του. Μάλιστα, και ενώ γνώριζε την κρίσιμη κατάσταση της υγείας του, προχώρησε σε νομικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης της κινητής και ακίνητης περιουσίας του, με τον υπεύθυνό της να ομολογεί κυνικά ότι έπραξε το «νόμιμο και σωστό», καθώς η εταιρεία δεν είναι «φιλανθρωπικό ίδρυμα», αλλά σκοπό της έχει την είσπραξη των οφειλών με κάθε μέσο, αδιαφορώντας για το πώς αυτός ο άνθρωπος θα ζήσει την επόμενη μέρα!

Κ. Γ.: Το πιο εξοργιστικό είναι η επίδραση όλης αυτής της κατάστασης στους εργαζόμενους και στις λαϊκές οικογένειες. Η ψυχολογία των ανθρώπων πραγματικά κουρελιάζεται. Εξαιτίας της πίεσης που δέχονται, των καθημερινών τηλεφωνημάτων και των απειλών, πολλοί αντιμετωπίζουν κρίσεις άγχους και πανικού, λένε ότι θα αυτοκτονήσουν κ.ά. Ερχονται σε κατάσταση απόγνωσης, με μεγάλους κινδύνους ακόμα και για την υγεία τους. Οι τράπεζες και τα funds, οι διάφορες πλατφόρμες, ασχολούνται με αριθμούς και μαθηματικούς τύπους. Πίσω από κάθε δάνειο λαϊκής οικογένειας, όμως, κρύβονται ιστορίες ανθρώπων με πολλά προβλήματα και μεγάλο αγώνα ζωής. Κανένας δεν πρέπει να το ξεχνά αυτό, μέσα στις συνθήκες της ανθρωποφαγίας που επιβάλλει η σημερινή βαρβαρότητα του καπιταλισμού.

Κανένας μόνος, τα σπίτια του λαού τα σώζει ο λαός!

Η Επιτροπή του ΠΑΜΕ ενάντια στους πλειστηριασμούς και τις κατασχέσεις λειτουργεί τα τελευταία πέντε χρόνια περίπου, αλλά τον Νοέμβριο του 2022 ενισχύθηκε και πρόσθεσε νέα μέλη στη δύναμή της, από μαχόμενους νομικούς, συνδικάτα που δραστηριοποιούνται στον τραπεζικό κλάδο και άλλους συνδικαλιστές, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις όλο και αυξανόμενες ανάγκες των λαϊκών νοικοκυριών εξαιτίας του μεγάλου κύματος πλειστηριασμών και εξώσεων. Σε πολλές περιπτώσεις μέχρι σήμερα, οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής, οι κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις των σωματείων και μαζικών οργανώσεων έχουν φέρει θετικά αποτελέσματα, όπως αποτροπή πλειστηριασμών, επίτευξη ρυθμίσεων με λογικές δόσεις για τους οφειλέτες κ.ά., επιβεβαιώνοντας ότι «Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό».

Οπως υπογραμμίζουν οι δικηγόροι με βάση την εμπειρία τους από την οργάνωση αυτής της μάχης, κανένας λαϊκός άνθρωπος δεν πρέπει να ντρέπεται ούτε να νιώθει άσχημα για τη συσσώρευση χρεών. «Δεν είναι οι μόνοι που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες. Δεν πρέπει να αφήνουν να τους κυριεύει ένα παραλυτικό άγχος. Να ξέρουν ότι δεν είναι μόνοι τους. Να μη διστάζουν να απευθύνονται στα σωματεία τους, στις επιτροπές αλληλεγγύης στη γειτονιά τους, στο ΠΑΜΕ κ.α. Η πείρα δείχνει ότι η οργανωμένη πίεση και ανάδειξη ζητημάτων μπορεί να φέρει κάποιο αποτέλεσμα, όπως μια καλύτερη ρύθμιση, αναστολή του πλειστηριασμού κ.λπ.

Κυρίως, οι εργαζόμενοι πρέπει να πιστέψουν στη δύναμή τους και να μην περιμένουν τίποτα από τους επίδοξους "σωτήρες", που έχουν βάλει την υπογραφή τους στο υπάρχον ασφυκτικό και άδικο νομοθετικό πλαίσιο. Απαιτείται να γίνει καθολικό αίτημα του εργατικού - λαϊκού κινήματος η πλήρης προστασία της πρώτης κατοικίας με άμεση νομοθετική ρύθμιση. Αυτή είναι η μοναδική λύση, και όχι κάποια απόφαση του Αρείου Πάγου ή των δικαστηρίων. Μόνο με τη μαζική άνοδο του κινήματος και την πίεση στην όποια κυβέρνηση θα έρθουν ορισμένα μέτρα προστασίας».

https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=4/2/23&id=18921&pageNo=12