ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΕΣ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΣΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ !!

Οι σχετικές φωτογραφίες είναι ένα μικρό δείγμα από ένα πλήθος σπάνιων ντοκουμέντων που συνεχίζει να κατατίθεται στο Αρχείο του ΚΚΕ από συγγενείς αγωνιστών και προβάλλονται στην ειδική ιστοσελίδα (http://arxeio.kke.gr)

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ

Στη λεζάντα γράφει: «ΕΠΟΝίτες φτιάχνουν γήπεδο στη φτωχογειτονιά του Κουταλά Αττικής». Την πρώτη έκπληξη διαδέχονται άλλες: «ΕΠΟΝίτες της πρώτης ομάδας ΕΠΟΝ Ελευσίνας πριν τη συνέλευσή τους 10/2/1946», «Ομάδα ΕΠΟΝιτών ενώ ανοικοδομούν τη συνοικία τους, Δράμα 23/7/1946», «Ανοικοδόμηση από ΕΠΟΝίτες στην περιοχή της Δραπετσώνας του Πειραιά», «Αετόπουλα στα Σούρμενα Αττικής 26/7/1946», «Ανοικοδομητική εξόρμηση της ΕΠΟΝ στην Πάνιτσα Τρικάλων» (συνεισφορά στο Αρχείο του ΚΚΕ από το αρχείο του Νίκου Καραντηνού).

Οι σχετικές φωτογραφίες είναι ένα μικρό δείγμα από ένα πλήθος σπάνιων ντοκουμέντων που συνεχίζει να κατατίθεται στο Αρχείο του ΚΚΕ από συγγενείς αγωνιστών και προβάλλονται στην ειδική ιστοσελίδα (http://arxeio.kke.gr) που έχει στηθεί ειδικά για την προβολή των υλικών που συνεισφέρονται στο Αρχείο του Κόμματος πλουτίζοντάς το ακόμα περισσότερο.

Διαταγή του Αρχηγείου Παρνασσίδας του ΔΣΕ

Κάθε υλικό που φτάνει αντιπροσωπεύει μια μικρή ή μεγάλη ιστορία που αξίζει της δικής της προβολής, όλα μαζί συνθέτουν την εκατοντάχρονη επική διαδρομή του ΚΚΕ.

Σε συνέχεια προηγούμενων σχετικών αφιερωμάτων, παρουσιάζουμε σήμερα μια σειρά ντοκουμέντων που συγκροτούν την πιο πρόσφατη «σοδειά» αυτών των συνεισφορών.

Της εξορίας

Μια ενότητα συγκροτούν φωτογραφίες από τους τόπους εξορίας. Εδώ βρίσκουμε μια φωτογραφία εξόριστων στο Α' Ειδικό Τάγμα Οπλιτών (Α' ΕΤΟ) στη Μακρόνησο, από το αρχείο του Νίκου Κυριακίδη, συνοδευόμενη από ένα σύντομο ιστορικό για το στρατόπεδο της Μακρονήσου. 

Στην ίδια ενότητα φωτογραφίες του Χρήστου Μαχαιρόπουλου από την εξορία στη Φολέγανδρο στο διάστημα 1936-1939 (συνεισφέρουσα Νίκη Μαχαιροπούλου). 

Στην ίδια συνεισφορά μια εξαιρετικά σπάνια, πρωτότυπη φωτογραφία απεικονίζει τα μέλη της Κομματικής Επιτροπής του ΚΚΕ και του Γραφείου της Ομάδας Συμβίωσης της Ακροναυπλίας στο διάστημα Απρίλης - Μάης 1941.

Φωτογραφία από την Κομματική Σχολή του ΚΚΕ στην Τρίπολη το 1944. Διακρίνονται μεταξύ άλλων οι: Νίκος Μπελογιάννης, υπεύθυνος της Κομματικής Σχολής, Γιώργος Τσιτήλος, Γραμματέας της Οργάνωσης Περιοχής Πελοποννήσου, Ρούλα Κουκούλου, Οργανωτική Γραμματέας Μεσσηνίας

Τα σύντομα βιογραφικά που συνοδεύουν τις συνεισφορές μαρτυρούν τις θύελλες μέσα από τις οποίες πέρασαν χιλιάδες και χιλιάδες αγωνιστών. Διαβάζουμε σ' ένα από αυτά που συνοδεύει μια φωτογραφία εξόριστων στην Αρέθουσα Ικαρίας το 1947:

«Ο Θανάσης Στεργιόπουλος του Θωμά γεννήθηκε στο Αργυροχώρι Φθιώτιδας το 1921. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Λαμία οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ και μετέπειτα στο ΚΚΕ. Πήρε μέρος στην Αντίσταση και αργότερα στη 13η Μεραρχία του ΕΛΑΣ. Ελαβε μέρος σε επιχειρήσεις μαχόμενος ως μέλος των επίλεκτων δυνάμεων της 13ης Μεραρχίας. Τραυματίστηκε στον Βάλτο Αιτωλοακαρνανίας, σε επιχειρήσεις κατά του ΕΔΕΣ το 1944. Συνελήφθη από τον ΕΔΕΣ και μεταφέρθηκε στην Αρτα. Απελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ με την κατάληψη της Αρτας στο τέλος του Δεκέμβρη του 1944. Ανάπηρος από το ένα πόδι του, γνώρισε διώξεις και εξορίστηκε στην Αρέθουσα Ικαρίας. Επέστρεψε στο Αργυροχώρι το 1950 μετά από πολλές κακουχίες, με δύο αδέλφια, τον Χρήστο και τον Κώστα, μαχητές του ΔΣΕ που έπεσαν στο πεδίο της μάχης, μία αδελφή στη Σοβιετική Ενωση και τον πατέρα του στα ξερονήσια. Παντρεύτηκε το 1952 την Αρετή Χριστοδούλου, μαχήτρια του ΔΣΕ, και απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Πέθανε το 1975, παραμένοντας πιστός στις ιδέες και τα ιδανικά του ΚΚΕ».

Από την οικογένεια του Νίκου Μπουτσιάδη, από την Αμμουδάρα της Καστοριάς, κατατέθηκαν στο Αρχείο του Κόμματος το δίκοχο και η στολή του μαχητή του ΔΣΕ.:

Δίκοχο και στολή του Νίκου Μπουτσιάδη

Ο σ. Πέτρος Τεπερίδης έφερε στο Αρχείο μια έκδοση της Ομάδας Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων Ανάφης του 1946. Στο συνοδευτικό κείμενο διαβάζουμε:

«Η ζωή των αγωνιστών στις φυλακές εκφράστηκε οργανωμένα μέσα από τις "Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων". Η αντιμετώπιση των αναγκών και των προβλημάτων υποτασσόταν στα συμφέροντα του συνόλου. Η καθολική συμμετοχή, με βάση τους κανόνες ομαδικής συμβίωσης, ήταν η δύναμή τους. Ετσι, περιορίστηκε σε ένα βαθμό η δυνατότητα στον αντίπαλο να εκμεταλλευτεί τις δυσκολίες, ρυθμίζοντας σχέσεις, στάση και συμπεριφορές που επιδίωκε. Αυτό δεν το κατόρθωσε ούτε στις πιο δύσκολες στιγμές. Οι εξόριστοι πήραν στα χέρια τους την προστασία της ζωής τους, την υπεράσπιση της ιδιότητάς τους με την ενιαία εκπροσώπηση, τα δικά τους όργανα, τους δικούς τους κανόνες και τρόπο ζωής. Ετσι, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις να σπάσει, σε μεγάλο βαθμό, η απομόνωση, να ανοίξουν δρόμοι επικοινωνίας με τους συγγενείς, τις αντιστασιακές οργανώσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Μέσα από αυτούς τους δρόμους τροφοδοτήθηκε ο αγώνας ενάντια στις διώξεις γενικότερα, αναδείχτηκε το πρόβλημα των πολιτικών κρατουμένων και έγινε στοιχείο της πολιτικής ζωής. Στα πλαίσια της οργανωμένης ζωής διαμορφώνονταν εκείνες οι προϋποθέσεις που στήριζαν τα δικαιώματά τους στη ζωή και καλλιεργούσαν τις αξίες για τις οποίες αγωνίζονταν. Πέρα από αδυναμίες κυριαρχούσε η αγωνιστική συντροφική ατμόσφαιρα και αλληλεγγύη. Η ασφυκτική περικύκλωση του μαντρότοιχου και του συρματοπλέγματος δεν μπόρεσε να σταματήσει τις δραστηριότητες εκείνες που μεταμόρφωναν τις συνθήκες του κάτεργου σε χώρο όπου η αισιοδοξία, η αυτοπεποίθηση και η πίστη στις δυνάμεις τους ενίσχυαν τη θέλησή τους, ατσάλωναν την απόφασή τους να συνεχίσουν τον αγώνα».

Στο κέντρο της φωτογραφίας διακρίνεται ο Δημήτρης Γιαννακούρας (Πέρδικας), μετά την κατάληψη της Ανδρίτσαινας στις 29/12/1947

Ανάμεσα στα υλικά της εξορίας ξεχωρίσαμε μια φωτογραφία που δείχνει τον Γιάννη Ρίτσο επί το έργον. Είναι φωτογραφία του Π. Μάξιμου και είναι από τις μόνες που διασώζουν την εικαστική διάσταση του ποιητή της «Ρωμιοσύνης» (Συνεισφέρων Γιώργος Λιάνης).

Ο Γ. Ρίτσος ζωγραφίζοντας στην εξορία

Για τον ΔΣΕ

Μια σπάνια φωτογραφία κατατέθηκε από τον Αλέκο Τσουκόπουλο, ανιψιό του ομώνυμου ταγματάρχη του ΔΣΕ. Δείχνει τον θρυλικό «Πέρδικα», τον Δημήτρη Γιαννακούρα, ταγματάρχη και διοικητή του Αρχηγείου Μαινάλου του ΔΣΕ, που σκοτώθηκε σε ενέδρα χωροφυλάκων στις 16 Αυγούστου του 1949 στη Συνέσοβα του Μαινάλου.

Από την Χέμη Μποζίνη έφτασαν στο Αρχείο του ΚΚΕ μια σειρά σπάνιου και πλούσιου αρχειακού υλικού που αφορά στο Αρχηγείο Παρνασσίδας του ΔΣΕ στην περίοδο 1946 - 1947.

Τραβά την προσοχή ένα αντίγραφο αποσπάσματος από την καταδικαστική απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου για τον Ζαφειριάδη Ιωάννη του Γεωργίου «διά τουφεκισμού», που πραγματοποιήθηκε στις 16/3/1949 στου Γουδή.

Ιστορικές στιγμές

Στα υλικά της ιστοσελίδας προστέθηκε επίσης φωτογραφία από την Κομματική Σχολή του ΚΚΕ στην Τρίπολη το 1944, στην οποία διακρίνονται μεταξύ άλλων οι: Νίκος Μπελογιάννης, υπεύθυνος της Κομματικής Σχολής, Γιώργος Τσιτήλος, Γραμματέας της Οργάνωσης Περιοχής Πελοποννήσου, και Ρούλα Κουκούλου, Οργανωτική Γραμματέας Μεσσηνίας.

Μια ακόμα ενότητα είναι τα υλικά που αφορούν ειδικές πλευρές της ιστορίας των Οργανώσεων. Οπως έντυπα από την ΚΟ Θεσσαλονίκης (συνεισφορά Γιώργου Καραγιάννη).

Ξεχωρίζουν τα τυπώματα χαρακτικών που προέρχονται από το παράνομο τυπογραφείο του ΕΑΜ στην Καλλιθέα (συνεισφορά Αριστούλας Ελληνούδη).

Ξυλόγλυπτα του Τάσου Μανωλίτση

Στην ενότητα για το ΕΑΜ ξεχωρίσαμε τις φωτογραφίες του Αλέξη Καρρέρ που αφορούν στο γιορτασμό στο Παναθηναϊκό Στάδιο των 4 χρόνων από την ίδρυση του ΕΑΜ.

Τα υλικά που συνεισφέρονται στο Αρχείο του ΚΚΕ αρκετές φορές ξεπερνούν τα όρια της Ιστορίας του Κόμματος και αφορούν διάφορες ακόμα πλευρές. Οπως π.χ. η συνεισφορά από τον Γιάννη Τανιμανίδη μιας σπάνιας ιστορικής αξίας φωτογραφίας από την υποδοχή του Μαξίμ Γκόρκι στο Ντιλιζάν, το 1928 (το Ντιλιζάν είναι θέρετρο της Αρμενίας). 

`Η μια σειρά από παιδικές σοβιετικές εκδόσεις, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίσαμε αυτήν με τίτλο «Τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη» του συγγραφέα Μποντς Μπρούγεβιτς.

Και βεβαίως συνεχίζεται η συνεισφορά έργων που έκαναν στη διάρκεια της εξορίας τους σύντροφοι, όπως ο Τάσος Μανωλίτσης, που εκτός από τα έργα του έγραψε στη διαθήκη του: «Ολη η ακίνητη περιουσία που έχω στη Λευκάδα να περιέλθει στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας»...

Παιδικό βιβλίο για τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη

Τύπωμα χαρακτικού από το τυπογραφείο του ΕΑΜ στην Καλλιθέα

Η απόφαση του στρατοδικείου για την εκτέλεση του Γιάννη Ζαφειριάδη

ΕΠΟΝίτες φτιάχνουν γήπεδο στον Κουταλά Αττικής

Μακρόνησος στο Α' Τάγμα

{2}

{3}

{1} Εντυπα της ΚΟ Θεσσαλονίκης

Η ΟΣΠΕ Ανάφης το 1938

Γιούρα, 1950

Εξόριστοι στην Αρέθουσα Ικαρίας

Τα μέλη της Κομματικής Επιτροπής του ΚΚΕ και του Γραφείου της Ομάδας Συμβίωσης της Ακροναυπλίας, Απρίλης - Μάης 1941. Από αριστερά όρθιοι: Μαχαιρόπουλος Χρήστος, Λιανάς Γ., Ζωγράφος Ζήσης, Καράς Σωτήρης, Κουλαμπάς Τάσος, Μουζενίδης Αδάμ. Από αριστερά καθιστοί: Θέος Κώστας, Παπαρήγας Μήτσος, Ιωαννίδης Γιάννης, Λεβογιάννης Μήτσος, Μπαρτζιώτας Βασίλης

Εξόριστοι στη Φολέγανδρο

Από το γιορτασμό των 4 χρόνων του ΕΑΜ στο Παναθηναϊκό Στάδιο

Το βιβλιάριο του αξιωματικού του ΔΣΕ Δημήτρη Μήτση

Απ τον Ριζοσπάστη !!

Παρουσίαση - Ξενάγηση στην Έκθεση Αρχειακού Υλικού της ΚΕ για το Γιορτασμό των 100 χρόνων του ΚΚΕ

απ΄τον 902.gr  

(ρεπορτάζ του ΑΠΕ):
«Η ΚΕ του ΚΚΕ διοργανώνει αυτή την σημαντική έκθεση στην έδρα του Κόμματος, στον Περισσό, για τα 100 χρόνια του Κόμματος, μια έκθεση σπάνιων ντοκουμέντων από το Αρχείο του ΚΚΕ. Είναι ένα μικρό δείγμα γιατί θα συνεχιστούν και άλλες εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις καθ' όλη την διάρκεια του 2018 που είναι έτος εορτασμού και κορυφώνεται στις 25 Νοεμβρίου 2018 με μια μεγάλη πολιτική-πολιτιστική εκδήλωση του ΚΚΕ» δήλωσε ο γγ της ΚΕ του Κόμματος, Δημήτρης Κουτσούμπας, μετά το πέρας της παρουσίασης-ξενάγησης δημοσιογράφων στην έκθεση αρχειακού υλικού της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Το Κόμμα μας νιώθει υπερήφανο γι' αυτή τη μεγάλη, ηρωϊκή, δύσκολη πορεία των 100 χρόνων. Θεωρούμε απαραίτητο οι νέες γενιές, οι μελλοντικές γενιές, να γνωρίζουν αυτή την ιστορία. Η γνώση της ιστορίας είναι δύναμη, σε βοηθά να γνωρίζεις όχι απλά το παρελθόν, αλλά να κοιτάς σταθερά το παρόν και να χαράσσεις πολύ πιο σωστά και δημιουργικά το μέλλον. Αυτός είναι ο στόχος του ΚΚΕ μέσα από όλη αυτήν την πορεία την ηρωϊκή, με τα θετικά και τα αρνητικά, με τις αδυναμίες, τα άλματα, τις καμπές και τα πισωγυρίσματα» πρόσθεσε.

 «Αυτήν την ιστορία δεν την απεμπολούμε όπως έκαναν άλλοι. Tους έχουμε ονομάσει ριψάσπιδες, τέτοιοι είναι και βρίσκονται μάλιστα και στην κυβερνητική εξουσία, μέσα από το ΣΥΡΙΖΑ και τη συνεργασία τους με τους ΑΝΕΛ. 

Το ΚΚΕ συνεχίζει αυτή την προσπάθεια για τις γενιές που έρχονται, κυρίως, αλλά και για τη σημερινή γενιά που πρέπει να πάρει την τύχη πραγματικά στα χέρια της» υπογράμμισε, καταλήγοντας στην δήλωση του ο κ. Κουτσούμπας.

Την έκθεση παρουσίασε λεπτομερώς ο Φάνης Παρρής, επικεφαλής της ομάδας που την επιμελήθηκε και όπως ανέφερε, μεταξύ άλλων θα πραγματοποιηθεί έκθεση αρχειακού υλικού τον Οκτώβριο του 2018 σε χώρο στο κέντρο της Αθήνας, ενώ θα εκδοθεί και σχετικό λεύκωμα. 

Το πρώτο τμήμα της έκθεσης αποτελείται από έργα τέχνης, προγράμματα θεατρικών και μουσικών παραστάσεων από τους τόπους εξορίας. Όπως επισήμανε ο κ. Παρρής τα έργα αυτά αναδεικνύουν και το πείσμα των φυλακισμένων και εξόριστων κομμουνιστών για μόρφωση και ανέβασμα του πολιτιστικού επιπέδου. Αναφέρθηκε στην τιτάνια μορφωτική προσπάθεια που πραγματοποιήθηκε σε εκείνες τις συνθήκες, όπου πολλοί άνθρωποι έμαθαν από γραφή και ανάγνωση, αλλά και ξένες γλώσσες, θέατρο και μουσική. 

Στο τμήμα αυτό της έκθεσης περιλαμβάνονται επίσης χειροτεχνήματα, καθώς και πίνακες, σπουδαίων καλλιτεχνών, εμπνευσμένοι από τους αγώνες του ΚΚΕ και από τις συνθήκες ζωής και δουλειάς της εργατικής τάξης.

Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν ένα χειροποίητο βιολί φτιαγμένο από τους κρατούμενους κομμουνιστές των φυλακών Αβέρωφ, και ο ήχος του οποίου συνόδευε τον χορό των μελλοθανάτων.

Ξεχωρίζουν επίσης ένα χειροτέχνημα με συρματόπλεγμα της Μακρονήσου σε πέτρα, ένα πορτραίτο του 'Αρη Βελουχιώτη κατασκευασμένο με γραμματόσημα από τον γνωστό ηθοποιό Μίμη Φωτόπουλο, ο οποίος ήταν κρατούμενος των 'Αγγλων στην Ελ Ντάμπα στην Μ. Ανατολή και ένα πορτραίτο του Νίκου Μπελογιάννη φτιαγμένο με στοιχεία γραφομηχανής. 

Το δεύτερο τμήμα της έκθεσης περιλαμβάνει ντοκουμέντα και αντικείμενα από την περίοδο που το ΚΚΕ είχε τεθεί εκτός νόμου από το αστικό κράτος, καθώς και ντοκουμέντα από την 50χρονη πορεία της ΚΝΕ.

Στο τμήμα αυτό περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, το πολυβόλο του Γιώργη Τζομπανάκη, ενός εκ των τελευταίων ανταρτών του ΔΣΕ στην Κρήτη, καθώς και όπλα και θραύσματα βλημάτων από την περίοδο δράσης του ΔΣΕ. 

Ξεχωρίζουν, ακόμα, τα βιβλία για τα παιδιά των πολιτικών προσφύγων, η πένα του λογοτέχνη Θέμου Κορνάρου με την οποία έγραψε «Τα παιδιά της θύελλας» στην εξορία του Αη Στράτη, και το κλειδί του κελιού του Νίκου Μπελογιάννη στις φυλακές Καλλιθέας. 

Στο τμήμα αυτό περιλαμβάνονται ντοκουμέντα από την σύγχρονη πορεία του Κόμματος, μεταξύ αυτών το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» της 29ης Δεκεμβρίου 1991, υπό τον τίτλο «Ελπίδα η πάλη των λαών» και φόντο την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο.

Υπάρχουν ακόμα έντυπα της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ, της Δημοκρατικής Νεολαίας (της περιόδου του ΔΣΕ), έντυπα οργανώσεων νεολαίας όπου έδρασαν οι νέοι κομμουνιστές, χειρόγραφες εφημερίδες της περιόδου της παρανομίας καθώς και παράνομα φύλλα του «Οδηγητή».

 Εκτίθεται επίσης ένα αντιαεροπορικό πυροβόλο του ΔΣΕ, τμήμα κάνης ενός κανονιού και το κέλυφος μιας εμπρηστικής βόμβας Ναπάλμ. 

Το αντιαεροπορικό πυροβόλο βρέθηκε στην Ρουσελίτσα κοντά στην Κρυσταλλοπηγή, αποσυναρμολογήθηκε και η πολύ μεγάλου βάρους βάση του μεταφέρθηκε στους ώμους 30 ανθρώπων στο διάστημα μιας ημέρας, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η εκ νέου συναρμολόγηση όσων τμημάτων έμειναν από αυτό. Το τμήμα της κάνης βρέθηκε στην Πέτρα Μούκα, όπου και το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, ενώ τέλος το κέλυφος της Ναπάλμ βρέθηκε στο Τσάρνο, όπου η για πρώτη φορά χρήση εμπρηστικών βομβών Ναπάλμ, πριν από το Βιετνάμ, είχε, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα το συγκεκριμένο ύψωμα να «κατεβεί» κατά ένα μέτρο.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τα Απαλλοτριώσαμε απ΄τον σ. Θανάση !!

Τρεις συναυλίες αφιερωμένες στα 100 χρόνια του ΚΚΕ.,,

ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
«Μεγάλη συγκίνηση και τιμή... »

Συζήτηση του «Ριζοσπάστη» με τον μεγάλο συνθέτη με αφορμή τις τρεις συναυλίες 

που είναι αφιερωμένες στα 100 χρόνια του ΚΚΕ

Με αφορμή τις τρεις μεγάλες συναυλίες που αφιερώνει ο Θάνος Μικρούτσικος στο ΚΚΕ, ο «Ριζοσπάστης» είχε τη χαρά να βρεθεί από κοντά και να συζητήσει με τον συνθέτη. Ο λόγος του μεστός και χειμαρρώδης. Μας μιλά για τα έργα του και τη σημασία της παρουσίασής τους με αφορμή τα 100 χρόνια του ΚΚΕ, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την ανάγκη και τη σημασία οι νεαροί καλλιτέχνες να διευρύνουν συνεχώς τις γνώσεις τους.

* * *

-- Τρεις συναυλίες αφιερωμένες στα 100 χρόνια του ΚΚΕ. Τι σημαίνει αυτό για εσάς;

-- Τι σημαίνει αυτό για εμένα; Μεγάλη συγκίνηση και τιμή. Το ΚΚΕ είναι μακράν το πιο ιστορικό κόμμα στην Ελλάδα. Είναι ένα κόμμα που αποδεδειγμένα υπερασπίζεται τα δίκαια του λαού, τα δίκαια όσων είναι καταπιεσμένοι, τα δίκια της εργατικής τάξης. Το έχει αποδείξει μέσα σε αυτά τα 100 χρόνια. Εγώ τελεσίδικα ανήκω εδώ. Το είχα πει και το Σεπτέμβρη σε μια δήλωσή μου στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Αυτός είναι ο κόσμος μου.

Η συγκίνηση μεγαλώνει, όταν αυτές οι 3 συναυλίες έχουν να κάνουν και με δύο έργα μου, το «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη» σε μετάφραση του Ρίτσου και «Καντάτα για τη Μακρόνησο» σε ποίηση Γ. Ρίτσου. Δύο έργα που έχουν βάθος χρόνου, μιας και τα έγραψα πριν από 43 χρόνια, πριν κλείσω τα 28 μου χρόνια και εκδόθηκαν πριν από 42 χρόνια.

-- Με μεγάλη χαρά αναμένουμε την παρουσίαση της «Καντάτας για τη Μακρόνησο». Ενα έργο που έχει να παρουσιαστεί ολοκληρωμένο πάνω από 40 χρόνια...
-- Οντως, στην Ελλάδα η «Καντάτα» ολοκληρωμένη είχε παρουσιαστεί μόνο 2 φορές, την ίδια μέρα, στο Σπόρτινγκ το 1976. Το έργο είχε παρουσιαστεί ολοκληρωμένο και στο εξωτερικό, στην Οπερα του Βερολίνου της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας, στο Κόντσερτ Χάους της Βιέννης και στην Οπερα της Γλασκόβης.
Τώρα το τολμώ χάρη στο ΚΚΕ. Συνεπώς η συγκίνηση είναι πολλαπλή. Νομίζω ότι παρότι είχα σκεφτεί να το κάνω αυτό το έργο εδώ και κάποια χρόνια, κάτι με φρενάριζε, σαν κάτι να μου έλειπε. Είμαι πραγματικά ευτυχής που η «Καντάτα» ανεβαίνει για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ και με το ΚΚΕ δίπλα. Είναι η καλύτερη δυνατή συγκυρία.
Ενα έργο μελοποιημένης ποίησης έχει δύο υπογραφές. Αυτήν του συνθέτη και αυτήν του ποιητή, στιχουργού. Στην προκειμένη περίπτωση το έργο ανήκει, θα έλεγε κανείς, στον Γιάννη Ρίτσο και στον Θάνο Μικρούτσικο. Θεωρώ όμως ότι το έργο ανήκει και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, που εξέφρασε, και ειδικότερα εκείνη την εποχή, όλο τον κόσμο που βρέθηκε στα ξερονήσια. Είναι από τις ελάχιστες φορές που ένα έργο ανήκει και σε κάποιον ακόμα, εκτός των δύο δημιουργών.
-- Πείτε μας λίγα λόγια για το πρόγραμμα των συναυλιών.
-- Ξεκινάμε με τη «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη» που θα τα ερμηνεύσει ο Κώστας Θωμαΐδης, σε μετάφραση Ρίτσου. Γιατί επιμένω στη μετάφραση... Εχει γραφτεί από μεγάλους κριτικούς ότι ο Ρίτσος και κανένα ποίημα να μην είχε γράψει, μόνο η μετάφρασή του στον Μαγιακόφσκι και στον Χικμέτ θα αρκούσε να τον κατατάξει κανείς σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο της ελληνικής φιλολογίας.

Αν δει κανείς τη μετάφραση του Ρίτσου, θα διαπιστώσει ότι οι στίχοι έχουν διαφορετικό αριθμό συλλαβών. Μπορείς να δεις 13 συλλαβές και μετά 7... Γιατί το έκανε αυτό; Οπως μου είπε, προσπάθησε, σεβόμενος απολύτως την ουσία της ποίησης του Μαγιακόφσκι και μην αλλάζοντας ούτε τα τερτίπια του, να αποδώσει 100% πώς θα το έγραφε ο Μαγιακόφσκι, την εποχή που το μετέφρασε ο Ρίτσος, σε τούτη δω τη γλώσσα. Είναι, λοιπόν, πρωτοφανής ο τρόπος που απέδωσε τον Μαγιακόφσκι. Η ποίηση του Μαγιακόφσκι είναι σαν ένα βέλος που σκίζει τον χρόνο. Τόση δύναμη έχουν οι στίχοι του. Επρεπε, λοιπόν, εγώ, ακολουθώντας το κείμενο, που είναι πολύ δύσκολο ρυθμικά, να το κάνω να ρέει στον ακροατή σαν ποτάμι.

Θα ακολουθήσει η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», με βασική ερμηνεύτρια την Ρίτα Αντωνοπούλου. Ξέρεις, της πέφτει πολύ βαρύ φορτίο, γιατί η Μαρία Δημητριάδη, στην πρώτη εκτέλεση, είναι τόσο μοναδικά δραματική... Ομως, τα καταφέρνει πολύ καλά. Είναι σπουδαία τραγουδίστρια. Δευτερεύων τραγουδιστής θα είναι ο Κώστας Θωμαΐδης.

Πρόκειται για ένα έργο όπου εναλλάσσονται τα σύγχρονα - ατονικά μέρη με κάποιο τραγούδι. Αν πεις μόνο τα τραγούδια είναι σαν να χάνεις μια διάσταση του έργου. Στις συναυλίες τα ατονικά μέρη θα έχουν 3 επίπεδα. Θα υπάρχει το ηχογραφημένο μέρος. Παράλληλα, θα προστεθεί ζωντανή μουσική και ευχαριστώ πολύ την ΚΝΕ που βοηθά καθοριστικά με προβολές εικόνων, ώστε να δημιουργείται ένα θεαματικό μέρος που θα καταλήγει στο τραγούδι.

Στο τελευταίο μέρος μπαίνει στο παιχνίδι και ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο αγαπημένος μου τραγουδοποιός. Και οι τρεις θα ερμηνεύσουν, με προεξέχοντα όμως τον Μ. Πασχαλίδη, πολιτικά τραγούδια, από διάφορους κύκλους μου.
Οι νέοι μουσικοί να διευρύνουν συνεχώς τις γνώσεις τους
-- Η μουσική σας διαδρομή μετρά κοντά 50 χρόνια. Ποιες είναι οι συμβουλές που δίνετε στους νέους μουσικούς;

-- Το πρώτο πράγμα που έχει να κάνει είναι να διευρύνει συνεχώς τις γνώσεις του. Το καλύτερο ταλέντο του κόσμου να έχεις, και είναι αποδεδειγμένο ιστορικά, χωρίς γνώσεις κάποια στιγμή δεν δίνει έργο.

Και μην πει κανείς, ναι αλλά ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης. Και ο Τσιτσάνης και ο Βαμβακάρης γνώση είχαν. Δεν μιλάω μόνο για τη γνώση του ωδείου. Οταν παίζεις το μπουζούκι δεξιοτεχνικά και ξεπερνάς τις δυνατότητές σου, αυτό είναι μια τρελή γνώση, που σου αρκεί για να γράφεις πράγματα. Η γνώση σου - η ωδειακή και η ακουστική και η γνώση που παίρνεις μόνος σου και τη διευρύνεις διαβάζοντας και η παιχτική - να διευρύνεται μέχρι το τέλος της ζωής σου.

Εγώ προσωπικά θεωρώ τον μεγαλύτερο πιανίστα του 20ού αιώνα τον Ρίχτερ. Τον άκουσα στη δεκαετία του '70 εδώ στην Ελλάδα. Είχε παίξει έναν Σούμαν τόσο δεξιοτεχνικά που είχα χάσει τα δάχτυλά του. Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς το δεξί και το αριστερό του χέρι πήγαιναν τόσο αυτόματα. Και αυτοί οι πιανίστες δουλεύουν τα χέρια τους 10 - 12 ώρες τη μέρα, ακόμα κι ενώ μιλάνε... Εξι μήνες πριν πεθάνει είδα ένα βίντεο στο εξοχικό του στην ΕΣΣΔ και ο διάολος έπεσε να παίζει το ίδιο κομμάτι με αυτό που είχα ακούσει. Και το άκουσα στη μισή ταχύτητα. Με πολλές παύσεις ανάμεσα. Και δε θα ξεχάσω στη ζωή μου, αυτή τη μουσική που έβγαινε από τις παύσεις. Αυτό το βάθος των πραγμάτων. Είχε φτάσει στην αντίπερα όχθη και είχε περάσει στην αιωνιότητα.

Λοιπόν, η γνώση, παντού βέβαια, μιλώντας όμως τώρα για τη μουσική, είναι το Α και το Ω. Πάνω σε αυτήν τη γνώση θα πατήσει το όποιο ταλέντο, μακάρι το μεγάλο, για να εκφράσει αριστουργηματικά τον εαυτό του και την εποχή του.
-- Κρατάμε επομένως τη γνώση...

-- Γι' αυτό λέω και το υποστηρίζω ότι η τέχνη είναι μια μορφή εργασίας. Και ως εργασία εμπεριέχει και τη γνώση. Οι νεαροί καλλιτέχνες να διευρύνουν συνεχώς τις γνώσεις τους, με τρόπο δημιουργικό. Αυτό που τους παραδόθηκε να το σέβονται, να το μαθαίνουν, αλλά να παίρνουν και αμπάριζα, για να φτιάξουν το δικό τους τρόπο.

Βέβαια, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Βιώνουμε τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Στο χώρο της τέχνης, ψάχνοντας να βρει τον τρόπο για να εμπεδώνει συνεχώς την κυριαρχία του, τον βρήκε μέσα από το Ιντερνετ και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δημιουργώντας το τυποποιημένο προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο μπαίνει φραγμός στη δημιουργία των νέων ανθρώπων.

Και εδώ να πω κάτι: Παρότι το ΚΚΕ είναι πολιτικό κόμμα κι όχι πολιτιστικός οργανισμός, θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια το ΚΚΕ θα έπρεπε να το θεωρούμε σαν ένα φορέα, που και στον τομέα του πολιτισμού κάνει πραγματικά μια εξαιρετική δουλειά. Δίνει ανάσα! Και πέρα από εμάς τους παλιότερους και τους αναγνωρισμένους να δώσει ουσιαστικό χώρο και στους νεότερους, ξέρω ότι το κάνει, αλλά να δώσει ακόμα περισσότερο χώρο.
Σε επόμενο φύλλο, θα δημοσιεύσουμε τη συνέχεια της συζήτησής μας με τον Θάνο Μικρούτσικο και θα μας «ταξιδέψει» 40 χρόνια πίσω για να διηγηθεί πώς έγραψε την «Καντάτα για τη Μακρόνησο», ενώ μιλά και για τη σχέση του με τον Γιάννη Ρίτσο.

Α. Πρ.

,,100,, από θυσίες και όνειρα χαραγμένα, συντροφικάτα χρόνια,,

ΣΤΟ ΚΚΕ

ΚΚΕ –

τρία γράμματα –

χαραγμένα στους τοίχους των φυλακών

μέσα στις νύχτες της παρανομίας

χαραγμένα στις μάντρες των εργοστασίων

σταθερά δυνατά πάνω απ’ το θάνατο,

εκεί που τρέμει η ρίζα της ανθρώπινης ανάσας

εκεί που ρέει στους δρόμους σαν ποτάμι ο ουρανός,

πρωί με τα πουλιά, με τις σημαίες, με τα φύλλα,

πρωί με την τίμια κραυγή.

ΚΚΕ –

τρία κόκκινα γράμματα –

πολύ πονέσαμε, σύντροφοι,

πολύ ξαγρυπνήσαμε

πολύ μακριά κοιτάξαμε·

από κανέναν δεν το δανειστήκαμε το κόκκινο.

– δικό μας αίμα·

τρία κόκκινα γράμματα

σεμνή υπογραφή του λαού μας

στις λεωφόρους του μέλλοντος –

ο δρόμος φεύγει γρήγορα

η Ιστορία δε γυρίζει πίσω.

ΚΚΕ –

σύντροφοι, σύντροφοι, πόσα συντροφικάτα χρόνια

πολλαπλασιασμένα από θυσίες και όνειρα

σε αιώνες

το παρελθόν, το μέλλον, το παρόν,

εσύ κι εσύ, ο εργάτης και ο αγρότης

εσύ κι ο σπουδαστής κι ο εργάτης

σύντροφοι, σύντροφοι,

η Ελλάδα, ο κόσμος,

πλάι-πλάι

ωραία συντροφική φωνή

εδώ, εδώ, εδώ,

με τα πλακάτ, με την ελπίδα, με τα λάβαρα,

οι αγωνιστές παρόντες

κοντά, κοντά, μέσα στον κόσμο

για όλο τον κόσμο.

ΚΚΕ –

πόσα συντροφικάτα χρόνια

πόσοι αιώνες

αντρώθηκες μπροστάρης στους αγώνες

μπροστάρης στις θυσίες

παιδί της Μεγάλης Επανάστασης

παιδί της Ελλάδας

παιδί του ’21

γενάρχης της κατοχικής Αντίστασης

αντρώθηκες

μες στα μαρτύρια και στο θάνατο –

σύντροφοι, σύντροφοι,

μαζί, μαζί αντρωθήκαμε,

τραγουδήστε το πάλι:

«ας μη λείψει κανείς»

μαζί, μαζί –

όπως μαζί σηκώσαμε στους ώμους μας

τις γκρεμισμένες πολιτείες

σηκώσαμε τις τσακισμένες πόρτες

σηκώσαμε τη φωτιά.

Κι εγώ μαζί σας, αντρώθηκα, σύντροφοι,

στις φυλακές, στα κρατητήρια, στα ξερονήσια,

παιδί κι εγώ της Ελλάδας, παιδί του ΚΚΕ,

πολεμώντας μαζί και τραγουδώντας –

ω, σύντροφοι, σύντροφοι,

το πιο τρανό τραγούδι που έμαθα

το πιο πλατύ τραγούδι που έπραξα

το πιο βαθύ τραγούδι που τραγούδησα

ήταν αυτό που τραγουδάω και τώρα

αυτό που τραγουδάμε όλοι μαζί:

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ,

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ.

ΑΘΗΝΑ, 14.ΧΙ.75

Γ. Ρίτσος

https://www.rizospastis.gr/

Μας το θύμισε η σφσα εδώ