Διδάγματα του Αγώνα: 73η επέτειος από την Απελευθέρωση της Αθήνας

Με συγκέντρωση και κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του «Αγνώστου Στρατιώτη», η Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ) τίμησε την φετινή 73η επέτειο από την Απελευθέρωση της Αθήνας, στις 12 Οκτώβρη του 1944.

Πλήθος κόσμου, με τις σημαίες και τα λάβαρα της Εθνικής Αντίστασης, συγκεντρώθηκε μπροστά από το μνημείο, ενώ χαιρετισμός στους συγκεντρωμένους απηύθυνε ο αντιπρόεδρος της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ Γιάννης Ζαγγανάς (Παρακάτω ολόκληρος ο χαιρετισμός)

Η εκδήλωση περιλάμβανε επίσης την κατάθεση στεφάνων για τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση του λαού.

Υπό τα συνθήματα «ΕΑΜ, ΕΛΑ, ΕΠΟΝ, ΟΠΛΑ, ΔΣΕ / Δόξα και τιμή στο ΚΚΕ» και «Ένας αιώνας αγώνας και θυσία / το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» στεφάνια κατέθεσαν, εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ ο πρόεδρός της Χρηστος Τσιντζιλώνης, ο Γιάννης Μανουσογιαννάκης, εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, εκπρόσωπος της ΚΝΕ και της ΠΕΑΦΕ.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τους συμμετέχοντες να τραγουδούν το «Επέσατε θύματα» και τον εθνικό ύμνο.

Ο χαιρετισμός της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ στην εκδήλωση

Χαιρετισμό στην εκδήλωση της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ για την 73η επέτειο από την Απελευθέρωση της Αθήνας, που έγινε στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, το πρωί της Πέμπτης, απηύθυνε ο Γιάννης Ζαγγανάς αντιπρόεδρος της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ. 

Παρατίθεται η ομιλία: 

«Φίλες και φίλοι, αγαπητοί συναγωνιστές συντρόφισσες και σύντροφοι

Τιμάμε σήμερα την Απελευθέρωση της Αθήνας, στις 12 Οκτώβρη 1944, από τους ναζί κατακτητές.

Όλοι οι Αντιστασιακοί αγωνιστές, οι μαχητές του ΔΣΕ, οι Απόγονοι και φίλοι της Αντίστασης που είμαστε εδώ, μα και πολλοί ακόμα που δεν μπόρεσαν αν και θα ήθελαν να είναι εδώ, τιμάμε τη μέρα που οι Γερμανοί κατακτητές, κυνηγημένοι παντού από το θρυλικό ΕΛΑΣ, το ένοπλο τμήμα του λαού μας, εγκατέλειπαν την Πρωτεύουσα.

Τιμάμε τη μέρα που ο λαός της Αθήνας που τόσα υπέφερε στην κατοχή, κατέκλυζε όλους τους κεντρικούς δρόμους ζητωκραυγάζοντας την Απελευθέρωσή του από τους μισητούς φασίστες κατακτητές.

Όπως γράφει το ρεπορτάζ του "Ριζοσπάστη" στις 12 Οκτώβρη 1944, τη μέρα της Απελευθέρωσης που έκανε δύο εκδόσεις, κύματα-κύματα η λαοθάλασσα πλημμυρίζει την πλατεία Συντάγματος και όλες τις κεντρικές οδούς, από το Ζάππειο μέχρι την πλατεία Ομόνοιας. 

Και συμπληρώνει ο "Ρ": 

Μέσα σε λίγες ώρες τα πάντα σημαιοστολίστηκαν με τις γαλανόλευκες και κόκκινες σημαίες. Τα τεράστια πανό του ΕΑΜ και του ΚΚΕ υψώθηκαν και τα συνθήματα για μια Νέα Ελλάδα και Λαοκρατία περνούν σ' όλα τα χείλη.

Η ΕΑΜική αντίσταση στη χώρα μας είχε συμβολή στην αντιφασιστική νίκη των λαών στην Ευρώπη, όπου η Σοβιετική Ένωση και εκατομμύρια αγωνιστές, κομμουνιστές και ο Κόκκινος Στρατός, έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη συντριβή του φασισμού - ναζισμού.

Αγαπητοί συναγωνιστές,

Η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, οι αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης και οι μαχητές του ΔΣΕ, τιμούμε σήμερα εδώ, 73 χρόνια μετά, αυτή τη νίκη του λαού μας, την Απελευθέρωση της Αθήνας από το θρυλικό ΕΛΑΣ.

Η απελευθέρωση της Αθήνας και όλης της Ελλάδας από τη ναζιστική-φασιστική Κατοχή ήταν έργο της ηρωικής πάλης του ελληνικού λαού, οργανωμένου στο ΕΑΜ με καθοδηγητή το ΚΚΕ και με το ένοπλο τμήμα του τον ΕΛΑΣ, δηλαδή ήταν έργο της εργατικής τάξης, του λαού. Η αστική τάξη συνέχισε να πλουτίζει μαζί με τον κατακτητή και στην Κατοχή.

Η πολιτική στάση, όμως, των αστικών κομμάτων στα χρόνια της Κατοχής δείχνει ότι και σ' αυτή την περίοδο της πάλης για την απελευθέρωση υπήρχαν δύο κόσμοι αντίθετοι και ότι οι αστοί δεν νοιάζονταν για την απελευθέρωση, παρά μόνο για τη διατήρηση της εξουσίας τους και μετά απ' αυτήν.

Να γιατί, δεν έχουμε τίποτα κοινό για να γιορτάσουμε μ' αυτούς που βρέθηκαν εδώ λίγο πιο πριν για την Απελευθέρωση της Αθήνας.

Κι ας μας επιτραπεί, να ρωτήσουμε αγαπητοί συναγωνιστές:

Τι τιμούν, άραγε, οι εκπρόσωποι του Αστικού πολιτικού συστήματος;

Τότε, στην κατοχή, ένα τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου επέλεξε το δρόμο της ανοιχτής συνεργασίας με τους κατακτητές. Ήταν οι γνωστοί "κουίσλινγκ", που σχημάτισαν τις κατοχικές κυβερνήσεις υπό τους Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλο και Ι. Ράλλη.

Ήταν το γερμανόφιλο τμήμα των αστών που μαζί με τις κατοχικές κυβερνήσεις φρόντισε να φτιάξει τάγματα ασφαλείας, ώστε να είναι έτοιμο, πριν το τέλος του πολέμου, να οργανώσει αντικομμουνιστική σφαγή, για να θωρακίσει την αστική εξουσία, είτε ήταν νικητής η Γερμανία, είτε η Βρετανία.

Ένα άλλο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου της εποχής είναι αυτοί που δεν μπήκαν στις κατοχικές κυβερνήσεις, αλλά συμφωνούσαν με τη συγκρότησή τους, έδωσαν συγχαρητήρια στον Τσολάκογλου όταν έκανε την κυβέρνηση. Ήταν το ηγετικό αγγλόφιλο τμήμα της ελληνικής αστικής τάξης.

Αυτοί εγκαταστάθηκαν στο Κάιρο σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής, και ο βασιλιάς στο Λονδίνο μαζί με ένα τμήμα αστών πολιτικών. Είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην Αγγλία για την αντιμετώπιση των Γερμανών. Αλλά και να αντιμετωπίσει η ίδια, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον "κομμουνιστικό κίνδυνο", όπως έλεγαν.

Αγαπητοί συναγωνίστριες και συναγωνιστές,

Η λαϊκή αντιφασιστική νίκη επιβεβαιώνει ότι ο οργανωμένος και αποφασισμένος λαός που έχει το δίκιο με το μέρος του, μπορεί να νικήσει οποιονδήποτε αντίπαλο, όσο και αν αυτός φαντάζει ανίκητος.

Ωστόσο, ο λαός που έχυσε το αίμα του για την απελευθέρωση της Ελλάδας δεν μπόρεσε να χαρεί τους καρπούς της νίκης και των θυσιών του. Βρέθηκε αντιμέτωπος με τις επιδιώξεις της αστικής τάξης της χώρας που, σε συνεργασία με τους Εγγλέζους, στην αρχή, και, στη συνέχεια, με τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές. Έπνιξαν το λαϊκό κίνημα στο αίμα, για να στεριώσουν την αστική εξουσία και το σύστημά της.

Το ταξικό τους συμφέρον επέβαλε: Να τσακιστεί το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ που έμπαιναν εμπόδιο στα σχέδια της άρχουσας τάξης, αλλά και ο λαός που αγωνίστηκε κατά της τριπλής φασιστικής Κατοχής, προσβλέποντας σε καλύτερες μέρες μετά την απελευθέρωση.Το κυρίαρχο λοιπόν, ζήτημα μετά την απελευθέρωση ήταν αυτό της εξουσίας, ποια τάξη θα κυριαρχούσε. Η αστική ή η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, τα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα.

Αυτοί λοιπόν μεθόδευσαν το Δεκέμβρη του '44 και ματοκύλισαν το λαό της Αθήνας, και, στη συνέχεια, μετά την απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας, τις διώξεις, τις φυλακές και τις εξορίες των αγωνιστών. Ο λαός τότε διάλεξε, ανάμεσα στις αλυσίδες και τα όπλα, και πήρε τα όπλα ξανά οργανώνοντας την τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ.

Και, βέβαια, συναγωνίστριες και συναγωνιστές, μας χωρίζει άβυσσος μ' αυτούς που και σήμερα δίνουν τη γη, θάλασσα και αέρα της πατρίδας μας στους δολοφόνους των λαών ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ. 

Δίνουν στρατιωτικές βάσεις και στέλνουν ελληνικό στρατό σπονδή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις όπου γης, με στόχο τη... γεωστρατηγική αναβάθμιση της θέσης της αστικής τάξης για τα κέρδη των μονοπωλίων, εγκυμονώντας τεράστιους κινδύνους για το λαό μας.

Να τους θυμίσουμε, λοιπόν, ότι το ΕΑΜ, με τις μεγαλειώδεις λαϊκές κινητοποιήσεις-διαδηλώσεις στη διάρκεια της κατοχής, δεν επέτρεψε να σταλεί ούτε ένας Έλληνας να πολεμήσει μαζί με τους ναζί ιμπεριαλιστές φασίστες, στο Ανατολικό μέτωπο κατά του κόκκινου στρατού και του σοβιετικού λαού. Δεν επέτρεψε να πάει κανένας Έλληνας για δουλειά στα γερμανικά εργοστάσια-κάτεργα.

Και είναι απαράδεκτο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που, εκτός των παραπάνω, ρημάζει τα λαϊκά συμφέροντα και εργατικά δικαιώματα με τη βάρβαρη πολιτική των μνημονίων που υλοποιεί και ψηφίζει μαζί με τα άλλα αστικά κόμματα, για τα κέρδη του κεφαλαίου, η κυβέρνηση αυτή να υποκρίνεται πως τιμά το ΕΑΜ!

Να καταφεύγει στο χυδαίο αντικομμουνισμό μαζί με όλα τα άλλα αστικά κόμματα και να παριστάνει, τάχα, το φίλο της Οκτωβριανής Επανάστασης και του σοσιαλισμού ενώ λανσάρει, απλώς, τη θεωρία για, δήθεν, καλύτερο καπιταλισμό, καπηλευόμενη τους αγώνες του λαού για να τον εξαπατήσει ώστε να περάσει τη βάρβαρη πολιτική της. Και την ίδια ώρα συμφωνεί με την αντιδραστική θεωρία της ΕΕ, της ταύτισης φασισμού-κομμουνισμού, αθωώνοντας έτσι το φασισμό.

Και αυτό, αγαπητοί φίλοι, ενώ ο λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Που το τέρας του ναζισμού - φασισμού με τη μορφή της Χρυσής Αυγής, των υμνητών των προδοτικών ταγμάτων ασφαλείας, εκτρέφεται από το σύστημα για να αξιοποιηθεί σε βάρος του λαού.

Αλλά, οι άσπονδοι φίλοι της ΕΑΜικής Αντίστασης τη δουλειά τους κάνουν, προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό παριστάνοντας τους τιμητές των αγώνων του, ενώ κάνουν τη "βρώμικη δουλειά" του καπιταλιστικού συστήματος.

Εμείς, όμως, αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, συναγωνίστριες και συναγωνιστές, που είμαστε εδώ για να τιμήσουμε πραγματικά την Απελευθέρωση της Αθήνας γνωρίζουμε ότι:

Δίχως το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ θα ήταν αδύνατη η νίκη του λαού μας. Και δίχως το ΚΚΕ, που πρωτοστάτησε στην ίδρυση και τη δράση του, όντας ψυχή ραχοκοκαλιά και καθοδηγητής του, θα ήταν αδύνατη η μεγάλη συμβολή της Ελλάδας στην Αντιφασιστική νίκη.

Αλλά δυστυχώς, το ΚΚΕ, δεν είχε διαμορφώσει στρατηγική για την κατάκτηση της εξουσίας που να συνδύαζε τον απελευθερωτικό με τον κοινωνικοταξικό αγώνα.

Μελετώντας την ιστορία του -και ιδιαίτερα της περιόδου 1940-1949, το ΚΚΕ και οι αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης μελετώντας την ίδια τους την πείρα απ' αυτούς τους αγώνες γίναμε πιο ώριμοι ιδεολογικά και πολιτικά.

Από την ιστορική πείρα προκύπτει και το εξής:

Η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της, οι λαϊκές δυνάμεις πρέπει να είναι προετοιμασμένοι μέσα από τον καθημερινό αγώνα, μέσα από την πολιτική τους πείρα να μη χύσουν το αίμα τους στο πλευρό της αστικής τάξης της χώρας τους στο πλευρό ενός ιμπεριαλιστή στην προσπάθειά του να νικήσει τον ανταγωνιστή του ιμπεριαλιστή. 

Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στο πρόγραμμα του ΚΚΕ που ψηφίστηκε στο 19ο Συνέδριο:

"Σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας, είτε σε αμυντικό είτε σε επιθετικό πόλεμο, το Κόμμα πρέπει να ηγηθεί της αυτοτελούς οργάνωσης της εργατικής-λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές, ώστε να οδηγήσει σε ολοκληρωτική ήττα της αστικής τάξης, εγχώριας και ξένης ως εισβολέα, έμπρακτα αυτή η πάλη να συνδεθεί με την κατάκτηση της εξουσίας. 

Με την πρωτοβουλία και καθοδήγηση του Κόμματος να συγκροτηθεί εργατικό-λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης με σύνθημα: 

Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και "την ειρήνη με το πιστόλι στον κρόταφο".

Αγαπητοί φίλοι και συναγωνιστές, με αυτή μας την πείρα και τα πολύτιμα διδάγματα εκείνου του αγώνα, συνεχίζουμε την πάλη μας, σήμερα, για τα λαϊκά προβλήματα, την ανατροπή της βάρβαρης αντιλαϊκής πολιτικής. 

Για να φύγουν οι βάσεις του θανάτου και πρώτα απ' όλες η βάση της Σούδας. 

Καμιά συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τις επεμβάσεις, να γυρίσουν πίσω τα ελληνικά στρατεύματα που συμμετέχουν σ' αυτούς.

Ζήτω η Απελευθέρωση της Αθήνας, Ζήτω το ΕΑΜ και ο θρυλικός ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ, η ΟΠΛΑ και ο ΔΣΕ. Ζήτω το τιμημένο ΚΚΕ, το κόμμα της Αντίστασης και των λαϊκών αγώνων».

902.gr

1 / 1

Μια εκπομπή αφιερωμένη στην επέτειο από την απελευθέρωση της Αθήνας, στις 12 Οκτώβρη 1944, προβλήθηκε το βράδυ της Τετάρτης από την ΕΡΤ 1, με καλεσμένους ιστορικούς και προβολή βίντεο και μαρτυριών για την απελευθέρωση της Αθήνας. 

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να παρακολουθείσετε τις παρεμβάσεις του Κώστα Σκολαρίκου, μέλους του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, καθώς και του Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 

ΔΕΣ ΑΚΟΜΑ

• 

  73 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

  Χρήσιμα διδάγματα από έναν ηρωικό λαϊκό αγώνα

  11:17
• 

  ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΙ ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ

  Εκδήλωση για τους αγωνιστές του μπλόκου Περιστερίου (ΦΩΤΟ)

  02/10/2017 15:23
• 

  Εκδήλωση για τα 76 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ (VIDEO - ΦΩΤΟ)

   29/09/2017 22:03
• 
  

Η πρώτη συνέντευξη του Che στην αμερικανική τηλεόραση του ABC

Η συνέντευξη του Τσε Γκεβάρα στην εκπομπή «Issues and Answers» του ABC (1964)

1964

Η πρώτη συνέντευξη του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα στην αμερικανική τηλεόραση δώθηκε στην εκπομπή «Issues and Answers» του τηλεοπτικού δικτύου ABC. Η ανταποκρίτρια Λίζα Χάουαρντ (Lisa Howard) ταξίδεψε στην Αβάνα την άνοιξη του 1964 όπου συνάντησε τον τότε υπουργό βιομηχανίας της επαναστατικής κυβέρνησης της Κούβας. Παρακάτω παρατίθεται, μεταφρασμένα στα ελληνικά, τα πρακτικά της συνέντευξης, με τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις όπως ακριβώς δώθηκαν στη δημοσιότητα απ’ το τηλεοπτικό δίκτυο.

22 Μαρτίου 1964.

Ερώτηση: Πόσο σοβαρά επηρεάζει την κουβανική οικονομία ο αποκλεισμός (εμπάργκο) των ΗΠΑ;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Δε μπορώ να σας δώσω συγκεκριμένη εικόνα των επιπτώσεων που ο οικονομικός αποκλεισμός έχει επιφέρει στην Κούβα και, είτε το πιστεύετε η όχι, το εμπάργκο έχει και καλές και αρνητικές επιπτώσεις. Στις καλές [επιπτώσεις] είναι η ανάπτυξη της εθνικής επίγνωσης και του αγωνιστικού πνεύματος του κουβανικού λαού σε μια προσπάθεια να ξεπεράσει το γεγονός ότι [στο παρελθόν] κάθε μηχάνημα στην Κούβα ήταν κατασκευασμένο στις ΗΠΑ και πως το νησί είχε καταστεί σκουπιδότοπος μεταχειρισμένων αμερικανικών μηχανημάτων, με το αζημίωτο, κάτι που έχει διακοπεί τώρα. Αν το αναλογιστείτε αυτό μπορείτε να καταλάβετε τι έχει επιφέρει το εμπάργκο και την προσπάθεια που απαιτείται για να το αντιμετωπίσουμε. Δε μπορώ να σας δώσω στατιστικά στοιχεία. Δεν τα γνωρίζω. Αλλά ασφαλώς ο αποκλεισμός έχει επιφέρει σοβαρές δυσκολίες. Την ίδια όμως στιγμή, έχει αποτελέσει ένα καλό μάθημα για μας. Μας έμαθε πως να διαχειριστούμε την οικονομία μας στο μέλλον.

Ερώτηση: Η Ρωσία ενισχύει με μεγάλα χρηματικά ποσά στην κουβανική οικονομία κάθε μέρα. Τι θα συνέβαινε στην οικονομία του νησιού εάν αυτή η βοήθεια σταματούσε ξαφνικά;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτές οι δηλώσεις περί “καθημερινής” οικονομικής βοήθειας είναι, πιστεύω, χαρακτηριστικό του αμερικανικού τρόπου σκέψης και του πως αντιλαμβάνεστε την έννοια της επένδυσης. Θα μπορούσε, πράγματι, να αντικατοπτρίζει περίπου του πως αντιλαμβάνονται οι αμερικανοί την “οικονομική βοήθεια”. Η αμερικανική βοήθεια στις χώρες της Νότιας Αμερικής τελικώς στράφηκε ενάντια στα κράτη που λάμβαναν τη βοήθεια αυτήν. Στην δική μας περίπτωση έχει υπάρξει αυτό που θα αποκαλούσαμε “οικονομική βοήθεια”, όπως η διαγραφή συγκεκριμένων εμπορικών χρεών, η χορήγηση μακροπρόθεσμων δανείων, σε μια καθαρά εμπορική βάση. Όσο για τα υπόλοιπα, έχουμε την φυσιολογική, φυσική εμπορική σχέση μεταξύ δύο χωρών. Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον ο κύριος πελάτης εισαγωγών-εξαγωγών της Κούβας. Είναι η Σοβιετική Ένωση. Τώρα εάν, με την ερώτηση σας, θέλετε να σας πω τι θα συνέβαινε εάν η σοβιετική οικονομική βοήθεια σταματούσε, τότε μπορώ να σας απαντήσω πως η ζωή της χώρας θα παρέλυε επειδή, για παράδειγμα, το πετρέλαιο μας, όλο το πετρέλαιο που έχουμε, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια τόνοι, εισάγονται απ’ την Σοβιετική Ένωση – αλλά αυτό δεν συνιστά βοήθεια. Αποτελεί εμπορική σχέση ανταλλαγής στη βάση της πλήρους ισότητας και πληρώνουμε γι’ αυτήν με ζάχαρη και άλλα προϊόντα.

Ερώτηση: Θα κάνατε μια εκτίμηση για το πόσο επιτυχημένος έχει αποδειχθεί ο οικονομικός αποκλεισμός εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Νομίζω ότι σχεδόν με καλείτε να διαρρεύσω απόρρητες πληροφορίες. Έχουμε αναγνωρίσει την σημασία του οικονομικού αποκλεισμού, αλλά έχουμε επίσης δηλώσει πως το εμπάργκο δεν πρόκειται να μας εμποδίσει να αναπτυχθούμε. Κυρίως όμως είναι δύσκολο να είμαι σαφής αναφορικά με αυτό και ούτε είναι σωστό. Σε τελική ανάλυση, ασχέτως των καλών σας προθέσεων, είμαστε ακόμη εχθροί. Και ο εχθρός πρέπει να γνωρίζει μόνο γενικά πράγματα αναφορικά με την άλλη πλευρά.

Ερώτηση: Η Κούβα αγόρασε πρόσφατα λεοφωρεία από το Λονδίνο. Διαπραγματεύεστε για πλοία με την Ισπανία. Αντιλαμβάνομαι πως υπάρχει κάποια οικονομικού τύπου αποστολή στην Ελβετία – αποτελεί αυτό για σας βασική αλλαγή της κουβανικής οικονομίας;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Δε νομίζω. Νομίζω υπάρχει αλλαγή στην οικονομική πολιτική ορισμένων χωρών. Έχει υπάρξει μια συγκεκριμένη διάλυση της επονομαζόμενης μονολιθικής ενότητας του ελεύθερου κόσμου. Υπάρχουν περισσότερες εμπορικές σχέσεις με την Κούβα τώρα. Η εμπορική μας αντίληψη βασίζεται πάντα στις ίδιες αρχές. Με άλλα λόγια, το εμπόρευμα είναι εμπόρευμα και πρέπει να είναι ισοβαρές και για τον αγοραστή και τον πωλητή. Και σε αυτή τη βάση έχουμε εμπορικές σχέσεις με όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, ακόμη και μετά την χειροτέρευση των σχέσεων μας.

Οι ΗΠΑ έχουν εξασκήσει μεγάλη πίεση προκειμένου να απαγορεύσουν την πώληση συγκεκριμένων προϊόντων σε μας και γνωρίζετε καλά τις συζητήσεις που έγιναν επειδή η Leyland [1] μας πούλησε λεωφορεία. Αλλά στην πραγματικότητα δεν είμαστε εμείς που έχουμε αλλάξει. Συγκεκριμένα στοιχεία της διεθνούς πολιτικής έχουν αλλάξει. Δε γνωρίζω εάν αυτά σχετίζονται με εμάς. Δεν το νομίζω. Δε νομίζω ότι είμαστε και τόσο σημαντικοί.

Ερώτηση: Αισθάνεσθε ότι αυτές οι αγορές (εκ μέρους της Κούβας) αποτελούν αποτυχία του οικονομικού αποκλεισμού των ΗΠΑ;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Ναι.

Ερώτηση: Σημαντική αποτυχία;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτό εξαρτάται απ’ το πως επηρρεάζει το αμερικανικό “εγώ”, τον εγωϊσμό των ΗΠΑ.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, πιστεύετε ότι οι εμπορικές σας σχέσεις με τη Δύση που υπάρχουν τώρα θα συνεχίσουν – και πιθανόν να επεκταθούν – στο προσεχές μέλλον;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Το ελπίζω. Φυσικά δεν έγκειται μόνο στις δικές μας ευχές αλλά επίσης στη θέληση των λαών με τους οποίους έχουμε σήμερα εμπορικές σχέσεις. Αλλά έχω ελπίδες πως θα συνεχιστεί και θα περάσουμε σε μια νέα εποχή αναφορικά με τις σχέσεις της Κούβας. Το γεγονός δηλαδή ότι οι χώρες της Ευρώπης έχουν αντιληφθεί την σημασία του να έχουν σχέσεις με όλες τις χώρες του κόσμου και πως η Κούβα είναι μια καλή, αξιόπιστη, σταθερή αγορά. Επομένως, όλα μας οδηγούν στο να ελπίζουμε πως αυτές οι σχέσεις θα συνεχιστούν και θα επεκταθούν στο μέλλον. Ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα γι’ αυτό. Έχουμε κλείσει συμφωνίες για την αγορά εργοστασιακών μονάδων με συγκεκριμένες χώρες, τη Γαλλία, τη Βρετανία, την Ιαπωνία. Αισθανόμαστε ότι στο μέλλον θα είμαστε σε θέση να κάνουμε τέτοιες συμφωνίες και με ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια. Διότι κατά το παρελθόν υπήρχε πάντοτε ο φόβος πως οι εμπορικές σχέσεις μπορούσαν να διακοπούν, αλλά ειδικά η Αγγλία και η Γαλλία έχουν διατηρήσει πολύ καλές σχέσεις με εμάς σε αυτόν τον τομέα. Έχουν εγγυηθεί την παροχή επιμέρους τμημάτων του εξοπλισμού που αγοράσαμε κατά την επαναστατική περίοδο.

Αυτό έχει ενισχύσει την αυτοπεποίθηση μας στην πιθανότητα να εισάγουμε νέο μηχανικό εξοπλισμό και τότε, με αυτόν τον πρώτης τάξης εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, να χτίσουμε μια ολόκληρη σειρά βιομηχανιών τις οποίες αναπτύσουμε σήμερα.

Ερώτηση: Τι θα συνέβαινε στην κουβανική οικονομία εάν αυτό το εμπόριο με τη Δύση διακόπτονταν ξαφνικά;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Τίποτα.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, αποδεικτικά στοιχεία απ’ το εξωτερικό δείχνουν ότι το μαρξιστικό οικονομικό σύστημα απλά δεν λειτουργεί. Δεν προσφέρει πλούσια ζωή για τους ανθρώπους. Μετά από 47 χρόνια εφαρμογής του, η Σοβιετική Ένωση δε μπορεί ακόμη να θρέψει, να στεγάσει και να ντύσει επαρκώς το λαό της. Πιστεύετε ότι είναι πιθανόν το μαρξιστικό σύστημα να μην προσφέρει τα κατάλληλα κίνητρα για την ύπαρξη υψηλού επιπέδου παραγωγικότητας;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Έχετε μια τάση να κάνετε δηλώσεις υπό τη μορφή ερωτήσεων. Και πάλι, οφείλω να διαψεύσω τη δήλωση σας και έπειτα να απαντήσω στην ερώτηση. Λέτε πως έχει αποδειχθεί ότι ο μαρξισμός, ή το μαρξιστικό σύστημα, δεν προσφέρει στους ανθρώπους αυτά που χρειάζονται για να διασφαλιστεί μια καλή ζωή. Νομίζω πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Εάν συγκρίνουμε το μέσο βιοτικό επίπεδο στις ΗΠΑ με αυτό άλλων χωρών τότε πρέπει πράγματι να παραδεχτούμε πως στις υπόλοιπες χώρες είναι χαμηλότερο. Όταν όμως μιλάτε για τον αμερικανικό τρόπο ζωής, και αυτόν του ελεύθερου κόσμου, πρέπει να λάβετε υπ’ όψη τα 200 εκατομμύρια ανθρώπων στη Λατινική Αμερική που πεθαίνουν της πείνας, που πεθαίνουν απο αρρώστιες, που η ζωή τους δεν περνάει τα 18 χρόνια, που πεθαίνουν σε παιδική ηλικία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι συμβάλλουν στο οικονομικό μεγαλείο των Ηνωμένων Πολιτειών οι οποίες τους εκμεταλλεύονται με τον ένα η τον άλλο τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει στην Αφρική και συνέβη επίσης στην Ασία. Ο μαρξισμός δίνει ένα τέλος σε όλα αυτά. Την στιγμή που πολιορκούμαστε απ’ τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό δε μπορούμε να προσφέρουμε στο λαό μας όλα αυτά που θα επιθυμούσαμε, όλα αυτά που θα μπορούσαμε να παρέχουμε μέχρι τώρα. Και αυτός είναι ο βασικός λόγος που οι λαοί συνεχίζουν να αγωνίζονται για την απελευθέρωση τους.

Ερώτηση: Όμως η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών γνωρίζει καλά τα προβλήματα στη Λατινική Αμερική και μέσω της Alianza [2] προσπαθεί πολύ σκληρά να ανυψώσει το βιοτικό επίπεδο των λαών σε όλο το ημισφαίριο. Εάν οι μεγαλοαστικές τάξεις συμφωνήσουν σε αγροτικές και φορολογικές μεταρρυθμίσεις και αν αυξηθεί το βιοτικό επίπεδο, το νόημα της κουβανικής επανάστασης δεν χάνει την σημασία του;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Ασφαλώς θα το έχανε αμέσως. Το μήνυμα της κουβανικής επανάστασης έχει νόημα επειδή ο Ιμπεριαλισμός μπορεί μόνο να προσφέρει χλιαρές μεταρρυθμίσεις οι οποίες δεν φτάνουν στη ρίζα των προβλημάτων. Εάν το σύνολο της Λατινικής Αμερικής απελευθερώνονταν απ’ την ιμπεριαλιστική επικυριαρχία, τότε ο ίδιος ο Ιμπεριαλισμός θα έρχονταν αντιμέτωπος με πολύ σοβαρά ζητήματα. Η βάση του Ιμπεριαλισμού είναι η κυριαρχία του στις λατινοαμερικανικές χώρες μέσω της ανισοβαρούς σχέσης, της ανταλλαγής βιομηχανικών προϊόντων για πρώτες ύλες, η υφαρπαγή θέσεων “κλειδιά” στις κυβερνήσεις μέσω εθνικών ολιγαρχιών-πιστών στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. 

Τώρα, εάν όλα αυτά επρόκειτο να αλλάξουν, ο Ιμπεριαλισμός θα έχανε την ισχύ του. Θα αντιμετώπιζε τότε τη γενική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Με άλλα λόγια, κρίση προερχόμενη απ’ την εργατική τάξη της ίδιας της πατρίδας του. Και παρ’ ότι δεν είναι τόσο άμεση απειλή στην χώρα σας τώρα, επειδή η εκμετάλλευση των εργατικών τάξεων έχει μεταφερθεί στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και την Ασία, η ταξική πάλη θα στραφεί σε μια τέτοια περίπτωση στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Φυσικά το μήνυμα της κουβανικής επανάστασης θα έχανε όλη την σημασία του, αλλά δεν θα ήταν ούτε χρήσιμο πλέον, επειδή αυτό είναι ακριβώς [σ.μ: η ταξική πάλη] που επιθυμούμε για όλους της λαούς της Λατινικής Αμερικής – και από την στιγμή που αυτό θα είχε επιτευχθεί δεν θα υπήρχε περαιτέρω ανάγκη να διαδώσουμε το μήνυμα μας. Δεν θα είχε νόημα.

Ερώτηση: Επομένως, συμφωνούμε στην ανάγκη για μεταρρυθμίσεις;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Αληθινές μεταρρυθμίσεις, για την πρόσβαση των λαών στην εξουσία. Τότε συμφωνούμε.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, αισθάνεστε ότι αυτό δεν μπορεί να έρθει μέσα από μια εξελικτική διαδικασία και πρέπει να έρθει μέσω της βίας και των επαναστατικών αναστατώσεων;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτό, φυσικά, έγκειται στις αντιδραστικές τάξεις. Είναι αυτές που αρνούνται να παραδώσουν την εξουσία, να παραδώσουν τα ηνία της ισχύος. Οπουδήποτε οι αντιδραστικές τάξεις επιμένουν τα κρατάνε την εξουσία, πέραν της θέλησης του συνόλου, η σπίθα θα εκραγεί και θα μπορούσε να προκαλέσει πυρκαγιά σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική και οι λαοί θα έρθουν στην εξουσία.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, από την επιτυχία της επανάστασης μέχρι τώρα, η κουβανική οικονομία, σύμφωνα με όλες τις πληφορορίες, έχει επιδεινωθεί σε κάθε τομέα. Η βιομηχανική παραγωγή, η καλλιέργεια λαχανικών, η συγκομιδή ζάχαρης η οποία πέρυσι ήταν μειωμένη στους τρεισίμισι εκατομμύρια τόνους. Πως εκτιμάτε αυτήν την οικονομική οπισθοδρόμηση;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Λοιπόν, και πάλι η ερώτηση αυτή συνιστά δήλωση. Επομένως το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι η διάψευση της δήλωσης αυτής και μετά η όποια απάντηση. Λέτε ότι όλοι οι τομείς της κουβανικής οικονομίας έχουν επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της επαναστατικής περιόδου και σας λέω πως κάνετε λάθος. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε απ’ το 1959 και θα μπορούσε να έχει αυξηθεί πολύ περισσότερο εάν δεν είχε επηρρεαστεί απ’ την παραγωγή ζάχαρης η οποία, πράγματι, μειώθηκε. Η βιομηχανική παραγωγή έχει αυξηθεί με ετήσιο ρυθμό 7% και, φυσικά, χωρίς να μετράμε τη ζάχαρη. Και η αύξηση για το 1963, και οι εκτιμήσεις για το 1964, δείχνουν ακόμη υψηλότερο ρυθμό. Για το 1963, έφτασε το 10% και οι προβλέψεις για το 1964 είναι ακόμη υψηλότερες, όπως και παραγωγή ζάχαρης θα αυξηθεί επίσης.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, όταν πολεμούσατε στους λόγους της Σιέρρα Μαέστρα είχατε προβλέψει ότι η επανάσταση θα γινόταν τόσο ριζοσπαστική;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Διαισθητικά το ένιωσα. Φυσικά, η πορεία και η βίαιη ανάπτυξη της επανάστασης δε μπορούσε να προβλεφθεί. Ούτε ο μαρξιστικός-λενινιστικός χαρακτήρας αυτής μπορούσε να προβλεφθεί. Είχαμε μια, λίγο έως πολύ, ασαφή ιδέα για το πως θα λύσουμε τα προβλήματα που ξεκάθαρα ταλαιπωρούσαν τους χωρικούς που πολεμούσαν μαζί μας και τα προβλήματα που εντοπίσαμε στις ζωές των εργατών. Αλλά θα έπαιρνε πάρα πολύ χρόνο να σας αφηγηθώ την όλη διαδικασία μεταμόρφωσης της ιδεολογίας μας.

Ερώτηση: Στις ΗΠΑ υπάρχει η πεποίθηση ότι ο Στρατηγός Γκεβάρα ήταν ένας εκ των πλέον ριζοσπαστών της επανάστασης και μετατόπισε (πολιτικά) τον Δρ. Κάστρο προς τα αριστερά. Αυτό που συνέβη εδώ ήταν εν μέρει ότι είχε προσχεδιάσει. Το δέχεται ή το αρνείται αυτό;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Για μεγάλο διάστημα, στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες, μου έχουν κάνει την τιμή να θεωρούμαι ο εγκέφαλος της επανάστασης, ο ψυχρός υπολογιστής, ο αριστεριστής, η ισχύς πίσω απ’ την εξουσία. Λοιπόν, σε προσωπικό επίπεδο δεν θα με ενοχλούσε, αλλά η ειλικρίνεια μου ως επαναστάτη, η έμφυτη μετριοφροσύνη και ειλικρίνεια με οδηγούν στο να εξομολογηθώ πως ο κορυφαίος αριστερός στην Κούβα είναι ο Φιντέλ Κάστρο και πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις ΗΠΑ στην Κούβα είναι ο Φιντέλ και όχι εγώ.

Ερώτηση: Στους λόφους της Σιέρρα Μαέστρα, όταν ο Φιντέλ Κάστρο δήλωσε ότι δεν είναι κομμουνιστής, πιστέψατε ότι δεν ήταν κομμουνιστής και δεν επρόκειτο να γίνει;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Γνώριζα ότι δεν ήταν κομμουνιστής, αλλά πιστεύω πως επίσης γνώριζα ότι θα γινόταν κομμουνιστής. Όπως ακριβώς ήξερα, εκείνη την στιγμή, ότι δεν ήμουν και γω κομμουνιστής αλλά θα γινόμουν ένας μέσα σε σύντομο διάστημα – και πως η φυσική συνέχεια της επανάστασης θα μας οδηγούσε όλους στο μαρξισμό-λενινισμό. Δε μπορώ να πω ότι ήταν καθαρή, συνειδητή γνώση, αλλά ήταν διαίσθηση, το αποτέλεσμα προσεκτικής εκτίμησης της συμπεριφοράς των ΗΠΑ και ο τρόπος που η χώρα σας έδρασε εκείνη την εποχή εναντίον μας και υπέρ του Μπατίστα.

Ερώτηση: Εάν συνέβαινε κάτι στον Φιντέλ Κάστρο, ποιά πιστεύετε θα ήταν η μοίρα της κουβανικής επανάστασης και ποιός θα αναλάμβανε τα ηνία της ισχύος εδώ;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Απ’ την ερώτηση της συμπεραίνω ότι αναφέρεστε σε περίπτωση που του συνέβαινε κάτι βίαιο. Δε μπορούμε να αρνηθούμε ότι θα ήταν ένα πολύ σοβαρό χτύπημα στην κουβανική επανάσταση. Ο Φιντέλ είναι ο ηγέτης μας, αδιαμφισβήτητος και αδιαφιλονίκητος. Έχει υπάρξει ο αληθινός οδηγός μας μέσα απο μια σειρά πολύ πολύ δύσκολων περιστάσεων που η Κούβα είχε να αντιμετωπίσει, και σε αυτές τις στιγμές απέδειξε το ηγετικό του ανάστημα ως διεθνούς κύρους ηγέτης. Δε νομίζω ότι κάποιος απο εμάς έχει το ηγετικό του ανάστημα, αλλά έχουμε αποκτήσει επαναστατική εμπειρία πολεμώντας στο πλευρό του. Γίναμε αυτό που γίναμε πηγαίνοντας στο ίδιο “σχολείο” με αυτόν, ένα σχολείο κουράγιου, τόλμης, θυσίας, της αποφασιστικότητας να υπερασπιστούμε τις αρχές μας, της ανάλυσης διαφορετικών προβλημάτων. Και πιστεύω πως όλοι μαζί θα μπορούσαμε, να βαδίσουμε ακόμη και αν συνέβαινε κάτι σ’αυτόν.

Τώρα, αναφορικά με το ποιός θα τον αντικαθιστούσε, αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να συζητηθεί τότε. Κανένας απο μας δεν έχει αυτού του είδους την πολιτική φιλοδοξία αλλά, λογικά, ο αδελφός του Ραούλ (θα τον αντικαθιστούσε), όχι επειδή είναι αδελφός του, αλλά για τα ίδια του τα προσόντα – είναι ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και επομένως θα ήταν ο πλέον κατάλληλος μεταξύ υμών ώστε να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι της κουβανικής επανάστασης.

Ερώτηση: Στρατηγέ Γκεβάρα, ο Δρ.Κάστρο συχνά εκφράζει την επιθυμία του να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις μεταξύ Κούβας και ΗΠΑ. Επιθυμείτε εσείς τέτοια ομαλοποίηση των σχέσεων;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Εάν βασίζεται σε αρχές, ναι. Και πιθανόν εγώ [να το επιθυμώ] περισσότερο απο κάθε άλλον επειδή η βιομηχανία είναι αυτή που πλήττεται περισσότερο απ’ τον οικονομικό αποκλεισμό. Η βιομηχανία και οι μεταφορές είναι ίσως οι τομείς της παραγωγής που έχουν πληγεί περισσότερο απ’ το εμπάργκο. Οι μεταφορές έχουν, λίγο έως πολύ, απελευθερωθεί απ’ τον αποκλεισμό αλλά όχι και η βιομηχανία και επομένως, στη βάση αρχών και πλήρους ισότητας, η ομαλοποίηση των σχέσεων θα ήταν ιδανική για μας.

Ερώτηση: Είστε αισιόδοξος για την πιθανότητα ομαλοποίησης των σχέσεων Κούβας και Ηνωμένων Πολιτειών;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Νομίζω πως είναι δύσκολο να απαντήσω. Παρακολουθούμε. Περιμένουμε. Ετοιμαζόμαστε για όποιον δρόμο κι’ αν ακολουθηθεί, οτιδήποτε κι’ αν συμβεί. Είναι κάτι που εξαρτάται από μια σειρά περιστάσεων. Εξαρτάται απ’ το πως η αμερικανική κυβέρνηση είναι σε θέση να υπολογίσει την κατάσταση διεθνώς. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση σας δεν έχει δώσει σαφή εικόνα ότι γνωρίζει πως να υπολογίσει τον συσχετισμό δυνάμεων παγκοσμίως και επομένως δεν υπάρχει ξεκάθαρη ιδέα για την πλήρη ομαλοποίηση [των σχέσεων].

Ερώτηση: Τι θα επιθυμούσατε να κάνουν οι ΗΠΑ αναφορικά με την Κούβα;

ΓΚΕΒΑΡΑ: Είναι πολύ δύσκολο να σας δώσω σαφή απάντηση. Είναι κάπως μη ρεαλιστική, ως ερώτηση. Ίσως η πιο ειλικρινής και υποκειμενική απάντηση θα ήταν η εξής: Τίποτα. Τίποτα απολύτως. Τίποτα για μας ή εναντίον μας. Απλά να μας αφήσουν ήσυχους.

Λίζα Χάουαρντ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ Στρατηγέ Γκεβάρα.

Υποσημειώσεις:

[1] Leyland: Βρετανική εταιρεία κατασκευής οχημάτων, λεωφορείων και τρόλλεϋ με την επωνυμία Leyland Motors. Ιδρύθηκε το 1896, εθνικοποιήθηκε το 1975 και εντάχθηκε στην εταιρεία Rover το 1986.

[2] Alianza para el Progresso: «Συμμαχία για την ειρήνη», εμπνεύσεως του αμερικανού προέδρου Τζων Φ. Κέννεντι το 1961. Στόχος της, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ήταν η επέκταση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Λατινικής Αμερικής.

Πηγή: American Broadcasting Corporation, Μετάφραση & Επιμέλεια: Νικόλαος Μόττας/Guevaristas.

50 χρόνια από την δολοφονία του Che

«ο άνθρωπος – έλεγε ο Τσε– πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. 

Και ο ήλιος πρέπει να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της τιμής.

Όποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτήν την τιμή»

«… δεν ηττάται η υπόθεση όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι…» 

Σήμερα συμπληρώνονται 50 χρόνια από την αιχμαλωσία και την δολοφονία του Τσε Γκεβάρα, στις 8 προς 9 Οκτώβρη 1967, στη Βολιβία.

Εκείνος στον οποίο ανατέθηκε να τον εκτελέσει ήταν ο υπαξιωματικός Μάριο Τεράν.

Ο Μάριο Τεράν, ο δολοφόνος του Τσε, το 2006 υποβλήθηκε σε εγχείρηση από Κουβανούς γιατρούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της «Επιχείρησης Θαύμα» και προσφέρουν – δωρεάν – τις υπηρεσίες τους σε ασθενείς σε όλη τη Λατινική Αμερική. 

Ο Τεράν έπασχε από καταρράκτη. Οι επεμβάσεις καταρράκτη δεν είναι και τόσο απλό πράγμα για τους φτωχούς ανθρώπους στη Λατινική Αμερική.

Ο γιος του Τεράν, το 2007, στην συμπλήρωση 40 χρόνων από την δολοφονία του Τσε, έστειλε σε εφημερίδα της Βολιβίας ευχαριστήριο μήνυμα προς τους Κουβανούς γιατρούς που αποκατέστησαν την όραση του πατέρα του. Του δολοφόνου, δηλαδή, του (και) γιατρού Τσε Γκεβάρα…

«Θυμηθείτε αυτό το όνομα – Μάριο Τεράν – ένας άνδρας που εκπαιδεύτηκε για να σκοτώσει μπορεί και πάλι να βλέπει χάρη στους γιατρούς που ακολουθούν τις ιδέες του θύματός του»,

ήταν το ρεπορτάζ με το οποίο κατέγραψε την είδηση η εφημερίδα «Γκράνμα» της Κούβας.

Λίγο πριν τη δολοφονία του, ο Τσε είχε στείλει στα παιδιά του ένα γράμμα:

«Αγαπημένα μου Ιλδίτα, Αλεϊδίτα, Καμίλο, Σέλια και Ερνέστο,

Αν μια μέρα χρειαστεί να διαβάσετε τούτο το γράμμα, θα πει πως πια δεν είμαι ανάμεσά σας. Σχεδόν δε θα με θυμάστε πια και τα πιο μικρά θα μ’ έχουν ξεχάσει.

Ο πατέρας σας ήταν ένας άνθρωπος που έπραττε όπως σκεφτόταν, και που σίγουρα ήταν πιστός στις πεποιθήσεις του (….).

Να μελετάτε πολύ, για να μπορέσετε να κυριαρχήσετε στην τεχνική, που θα σας επιτρέψει να κυριαρχήσετε στη φύση (…). Να ‘στε κυρίως ικανά να αισθάνεστε, όσο πιο βαθιά μπορείτε, κάθε αδικία που γίνεται απέναντι σ’ οποιονδήποτε, σ’ οποιαδήποτε χώρα του κόσμου(…). Πάντα, παιδιά μου, θα ελπίζω να σας ξαναδώ.

Ένα μεγάλο και δυνατό φιλί απ’ τον Μπαμπά».

Δεν είδε ποτέ ξανά τα παιδιά του.Στις 8 προς 9 Οκτώβρη του 1967 ο κομαντάντε Τσε Γκεβάρα θα περνούσε στο πάνθεον των «αθανάτων» της Ιστορίας με διαβατήριο την πίστη του στις πεποιθήσεις του. Χτυπήθηκε από δυο σφαίρες στο σβέρκο. Πισώπλατα.

Οι δολοφόνοι του, αν και αιχμάλωτος, δεν είχαν το κουράγιο να τον κοιτούν στα μάτια ούτε καν τη στιγμή που τον εκτελούσαν. 

Οι δολοφόνοι του μοίρασαν ανά την υφήλιο τη φωτογραφία του νεκρού Τσε πιστεύοντας ότι έτσι θα σφράγιζαν και θα έκλειναν τους λογαριασμούς τους μαζί του.

Έκαναν λάθος. Μια άλλη φωτογραφία ήταν εκείνη που έμελλε να μείνει στην Ιστορία.

«Υπήρξε από τους πιο οικείους, από τους πιο θαυμαστούς, από τους πιο αγαπητούς, και, δίχως αμφιβολία, ο πιο εξαίρετος από τους επαναστάτες συντρόφους μας (…).

Ξεχείλιζε από ένα βαθύ πνεύμα μίσους και περιφρόνησης προς τον ιμπεριαλισμό (…).

Ικανός αρχηγός, αυθεντία, δεξιοτέχνης του επαναστατικού πολέμου. Κι όμως, με τον ηρωικό και δοξασμένο θάνατό του, κάποιοι επιχειρούν να αρνηθούν την ισχύ ή την αξία των αντιλήψεων και των αντάρτικων ιδεών του. Μπορεί να πεθάνει ο δεξιοτέχνης, κύρια όταν η τέχνη του είναι τόσο επικίνδυνη όσο η επαναστατική πάλη, αλλά εκείνο που με κανέναν τρόπο δε θα πεθάνει είναι η τέχνη στην οποία αφιέρωσε τη ζωή του και την ευφυΐα του (…).

Επέδρασε σημαντικά στη στάση του η αντίληψη ότι οι άνθρωποι έχουν μια σχετική αξία στην ιστορία, η ιδέα ότι δεν ηττάται η υπόθεση όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι, και ότι η ακατάσχετη πορεία της ιστορίας δε σταματά, ούτε θα σταματήσει με το χαμό των αρχηγών(…).

Άνθρωποι σαν κι αυτόν είναι ικανοί, με το παράδειγμά τους, να συμβάλουν στην εμφάνιση άλλων που να τους μοιάζουν (…)».

Με αυτά τα λόγια αποχαιρετούσε ο Φιντέλ Κάστρο, στον επικήδειο που εκφώνησε στην Πλατεία της Επανάστασης, στην Αβάνα, στις 18 Οκτώβρη 1967, τον Ερνέστο Γκεβάρα. Τον Τσε.

Συχνά επανέρχεται το ερώτημα: Τι ήταν εκείνο που οδήγησε έναν από τους ηγέτες μιας από τις σημαντικότερες επαναστάσεις του 20ού αιώνα να προσφέρει τόσο αφειδώλευτα – και κατά άλλους τόσο «απερίσκεπτα» και τόσο «τυχοδιωκτικά» – την ίδια του τη ζωή στο πεδίο των μαχών για την κοινωνική απελευθέρωση;

Στη στάση του Τσε απέναντι στη ζωή επέδρασε σημαντικά αυτό που περιέγραψε ο Φιντέλ Κάστρο στον επικήδειο. Η αντίληψη, δηλαδή

«ότι οι άνθρωποι έχουν μια σχετική αξία στην Ιστορία, η ιδέα ότι δεν ηττάται η υπόθεση όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι,και ότι η ακατάσχετη πορεία της Ιστορίας δε σταματά ούτε θα σταματήσει με το χαμό των αρχηγών (…)».

Αυτός ήταν ο Τσε. Ασταμάτητος. Αλύγιστος. Παθιασμένος. Αμετανόητος. Τέτοιος ήταν ο Τσε και αυτός ήταν ο λόγος που συγκαταλέγεται σε εκείνους τους ελάχιστούς που κατάφεραν να μετατρέψουν το θάνατό τους σε ένα τόσο στέρεο σκαλοπάτι για να ανυψωθεί το αίτημα για ζωή, για ανθρώπινη ζωή, ακόμη ψηλότερα.

Την αντίληψη του Τσε για τον άνθρωπο δε θα μπορούσαν ποτέ να την καταλάβουν οι δολοφόνοι του. Πόσο μάλλον να την εξοντώσουν.

Το έγκλημα, αντί να σβήσει τα ίχνη αυτού του ασθματικού γιατρού από την Αργεντινή, μετατράπηκε σε βαθιά, σε ζωογόνα και ελπιδοφόρα ανάσα για τους αδικημένους, για τους λαούς όλου του κόσμου.

Ό,τι δεν κατάφεραν με τον Τσε εκείνοι που τον δολοφόνησαν νόμισαν ότι θα το κατόρθωναν όσοι πίστεψαν ότι μπορούν να τον μετατρέψουν σε μια ακίνδυνη στάμπα πάνω σε μπλουζάκια και «μοδάτα» αξεσουάρ.

Ούτε αυτοί αντιλήφθηκαν ότι η ζωή του Τσε ξεπερνά κατά πολύ την αγοραία λογική τους. Δεν είχαν τα εργαλεία να αντιληφθούν εκείνο που κατάλαβε ο Σαρτρ:«Η ζωή του Τσε»– έλεγε ο Σαρτρ –είναι η ιστορία του πληρέστερου ανθρώπου της εποχής μας».

Αυτή η «πλήρης Ιστορία», που ο Τσε την έγραψε και την διηγήθηκε με τη ζωή και το θάνατό του, είναι ταυτόχρονα και η απάντηση στο ερώτημα «γιατί ο Τσε συνεχίζει να ζει».

Όσοι προσπαθούν να εξαντλήσουν την εξήγηση αυτής της «αθανασίας», εστιάζοντας στην εικόνα του Τσε σαν «γητευτή των φοιτητικών ονείρων», 

ξεχνούν ότι ο Τσε των εργατών και των αγροτών, ο Τσε των ταπεινών και καταφρονεμένων, ο Τσε της νεολαίας, δε μας άφησε κληρονομιά μόνο το απίστευτο βλέμμα του.

Ένα βλέμμα που κοιτάζει μακριά αλλά στέρεα προς το φαινομενικά αδύνατο.

Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι ο Τσε και οι σύντροφοί του στην Κούβα έγιναν η απόδειξη της νίκης απέναντι στην καταπίεση, στη διαφθορά, στο φασισμό, στον ιμπεριαλισμό.

Δεν ήταν μόνο ότι ο Τσε αρνήθηκε μια «στρωμένη» και άνετη ζωή, πριν την κουβανέζικη επανάσταση, ότι δεν θαμπώθηκε από τις τιμές, τα πόστα, την αναγνώριση, μετά την επικράτηση της επανάστασης.

Στην περίπτωση του Τσε ο τίτλος του «συμβόλου» δεν του χαρίστηκε μετά θάνατον. 

Ήταν ένας τίτλος που ως καθοδηγητής και ως σύντροφος, ως οδηγός και ως κομαντάντε στην ανειρήνευτη πάλη του ενάντια σε αυτήν την αδικία, τον είχε κατακτήσει ήδη. 

Ο Τσε ουδέποτε αισθάνθηκε ότι ήταν «άγιος», έστω κι αν είχε ήδη θεοποιηθεί από πολλούς ανθρώπους. Δεν άφησε ποτέ περιθώρια για «αγιοποίηση». Τελικά, όπως έλεγε ο ίδιος, ήταν απλώς ένας άνθρωπος. Που έκανε ό,τι πίστευε. Και πίστευε ό,τι έκανε.

«Δεν είμαι απελευθερωτής (libertador). Δεν υπάρχουν libertadores. Οι ίδιοι οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν μόνοι τους», έλεγε ο Τσε.

Όλα αυτά μαζί συνθέτουν κομμάτια από τον «μύθο» του Τσε. Αλλά και πάλι δεν είναι αρκετά να εξηγήσουν το γιατί ο Τσε Γκεβάρα «ζει».

Γιατί, τελικά, εκείνο που στην πραγματικότητα κρατά «ζωντανό» τον Τσε είναι ότι παραμένουν τραγικά ζωντανά και δραματικά επίκαιρα όλα όσα τον «δημιούργησαν».

Ο πραγματικός λόγος που ο Τσε παραμένει «ζωντανός» είναι ότι παραμένουν ζωντανά όλα όσα τον «γέννησαν».

Ο Τσε «ζει» γιατί, ως πολεμιστής και ως πολιτικός, ήταν ο κομαντάντε μιας υπόθεσης που και ως θεωρία και ως πράξη θα βρει την ολοκλήρωσή της, μόνο όταν καταργηθεί κάθε μορφής εκμετάλλευση.

Ο μαρξισμός και το κομμουνιστικό ιδεώδες είναι πλήρως εξαγνισμένο μέσα μου, έλεγε ο Τσε, προσθέτοντας με απόλυτη σαφήνεια: 

«Δεν υπάρχει για μας κανείς άλλος ορισμός του σοσιαλισμού, πλην της κατάργησης της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από άνθρωπο».

Ο Τσε θα παραμένει «ζωντανός» για όσο το βλέμμα του θα δείχνει ότι είναι ρεαλιστικό το όραμά του για έναν κόσμο ελεύθερο, δημοκρατικό, χωρίς πείνα, χωρίς φτώχεια, χωρίς καταπίεση.

«Αν τρέμεις από αγανάκτηση για κάθε αδικία, είσαι σύντροφός μου», έλεγε ο Τσε.

Για όσο στον κόσμο η αδικία θα εξακολουθεί το έργο της, όσο οι έννοιες «τιμή» και «αξιοπρέπεια» θα υπάρχουν στο λεξιλόγιο των ανθρώπων, ο Τσε θα είναι «ζωντανός». Γιατί 

«ο άνθρωπος – έλεγε ο Τσε– πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. 

Και ο ήλιος πρέπει να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της τιμής.Όποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτήν την τιμή».

του Νίκου Μπογιόπουλου

,,στους ώμους της χορεύουν οι χρόνοι του κόσμου,,

,,Ξέρεις πια είμαι εγώ;… 

εγώ είμαι αυτή που γέννησε εκείνον που έφτιαξε τα σύννεφα. Εμένα, που με βλέπεις να χορεύω, μπορώ με το πέλμα μου να δαμάσω τον χρόνο, να φτιάξω καινούριο άνθρωπο, να γκρεμίσω παλιούς Θεούς και στους θρόνους τους να βάλω καινούριους.

 Ξέρεις τι είμαι εγώ; 

Είμαι ο Νους, είμαι η δύναμη που κρύβει μέσα του όποιος άνθρωπος έχει γεννηθεί, όποιος έχει πιεί από τη μάνα του γάλα. 

Να με φοβάσαι όταν νομίζεις ότι κερδίζεις τον άνθρωπο,,

Η εικόνα του κοριτσιού… 

Δεν είναι ακόμα 14 χρονών, φοράει εκείνο το λευκό φουστάνι που όταν κάνει στροφές ανοίγει σαν ομπρέλα με κέντρο τη μέση της. 

Το κορίτσι, το λευκό κορίτσι, με τα μακριά του τα μαλλιά, με τις νευρώδεις μπούκλες, περπατά και θαρρείς πως στους ώμους της χορεύουν οι χρόνοι του κόσμου, οι αιώνες χορεύουν. 

Κάθε της βήμα στις μύτες του λεπτού της ποδιού και οι πέτρες του δρόμου κυλάνε στην άκρη για να περάσει. Το λευκό κορίτσι, 

που κοιτάζει μονάχα ψηλά, τον βαρύ ουρανό και του φωνάζει: 

«Βρέξε, βρέξε όσο μπορείς πιο δυνατά… μόνο να με ποτίσεις μπορείς». 

… και εκείνος βρέχει και οι στάλες κάθονται πάνω στο αναιδές κεφάλι, βρέχουν το φουστάνι, το κάνουν να κολλάει στο άγουρο στήθος και το κορίτσι φωνάζει ξανά:

«Βρέξε κι άλλο, με αυτό το στήθος θα αναστήσω εκείνον που θα αλλάξει τον κόσμο». 

Η βροχή δυναμώνει, οι Θεοί θυμώνουν, γεμίζουν το διάβα της λάσπες, μα η βροχή την ξεπλένει και το κορίτσι συνεχίζει το δρόμο του. 

Χλευάζει τον ουρανό:

"Ξέρεις πια είμαι εγώ;… 

εγώ είμαι αυτή που γέννησε εκείνον που έφτιαξε τα σύννεφα. Εμένα, που με βλέπεις να χορεύω, μπορώ με το πέλμα μου να δαμάσω τον χρόνο, να φτιάξω καινούριο άνθρωπο, να γκρεμίσω παλιούς Θεούς και στους θρόνους τους να βάλω καινούριους. 

Ξέρεις τι είμαι εγώ; 

Είμαι ο Νους, είμαι η δύναμη που κρύβει μέσα του όποιος άνθρωπος έχει γεννηθεί, όποιος έχει πιεί από τη μάνα του γάλα. 

Να με φοβάσαι όταν νομίζεις ότι κερδίζεις τον άνθρωπο" 

από Σοφία Χουδαλάκη*

7/10/17

*(Το κείμενο ανήκει στην Αθηνά Α., που απεχθάνεται τους υπολογιστές και κρύβει, χρόνια τώρα, επιμελώς όσα γράφει. Κατά καιρούς, θα φιλοξενείται - με την έγκρισή της - στον τοίχο μου)