 |
Από κινητοποίηση των ξενοδοχοϋπαλλήλων στη Ρόδο
|
Η παρέμβασή μας στον κλάδο του Τουρισμού στη Ρόδο εντάθηκε τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά το 2010, με οργανωμένη δουλειά και τακτική παρουσία στους χώρους εργασίας το καλοκαίρι, αλλά και σχέδιο για τη διατήρηση της επαφής με τους εποχικούς εργαζόμενους, που το χειμώνα, όσοι δεν μένουν στην πόλη, διασκορπίζονται στα χωριά.
Την περίοδο εκείνη, και μέχρι το 2013, έγινε σε ξενοδοχεία του νησιού μια «ομοβροντία» κινητοποιήσεων, με αιχμή κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) τις καθυστερήσεις στους μισθούς. Στη συντριπτική πλειοψηφία των κινητοποιήσεων αυτών, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι παραμέριζαν την πλειοψηφία του ΔΣ του κλαδικού Σωματείου, όπου κυριαρχεί ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός, και έθεταν επικεφαλής πρωτοπόρους συναδέλφους τους συνδικαλιστές, που πάλευαν μέσα από τις γραμμές του ΠΑΜΕ.
Σε ορισμένες από αυτές τις κινητοποιήσεις, οι εργαζόμενοι συγκρούονταν με την εργοδοσία και τους μηχανισμούς της, αναγκάζοντάς την σε οπισθοχώρηση.
Χτίζοντας προϋποθέσεις βήμα - βήμα
Οι αγώνες αυτής της περιόδου δημιούργησαν «κλίμα», ανέβασαν το κύρος των ταξικών δυνάμεων. Εργαζόμενοι που είχαν πάρει μέρος σε κινητοποίηση στο δικό τους ξενοδοχείο λίγες μέρες πριν, έρχονταν από μόνοι τους για συμπαράσταση όταν ξεσπούσε κινητοποίηση σε γειτονικό ξενοδοχείο.
Για παράδειγμα, σε μια απεργία στο «Sheraton» πήγαν για συμπαράσταση εργαζόμενοι από το «Miramare», που εκείνες τις μέρες, κάτω από μια αντίστοιχη κατάσταση και ως αποτέλεσμα επίπονης δουλειάς όλο τον προηγούμενο χειμώνα, ίδρυσαν επιχειρησιακό Σωματείο, αλλά και από το γειτονικό «Διόνυσος». Αντίστοιχα, στην απεργία στο «Cosmopolitan» λίγες μέρες αργότερα, πήγαν εργαζόμενοι από το «Miramare» και το «Sheraton».
Ωστόσο, τα αποκρυσταλλώματα αυτών των αγώνων παρέμεναν αναντίστοιχα με τη μαζικότητα και τη μαχητικότητά τους. Ο αυθορμητισμός κυριαρχούσε και υπήρχε δυσκολία μετά το τέλος τους να μείνει μια πιο μόνιμη μορφή οργάνωσης μέσα στον τόπο δουλειάς. Σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν στηθεί Επιτροπές Αγώνα είτε λίγο πριν είτε κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων. Ομως, υπήρχε δυσκολία να συνειδητοποιηθεί από τους εργαζόμενους η ανάγκη της συνέχισης της ύπαρξής της, της τακτικής συνεδρίασης, της οργάνωσης, ώστε να μπορέσουν καλύτερα να αντιμετωπίσουν τα σχέδια της εργοδοσίας.
Επιπλέον, η εργοδοσία στο κάθε ξενοδοχείο ξεχώριζε τους πρωτοπόρους και τους έβαζε στο στόχαστρο όταν καταλάγιαζε το κλίμα. Οι εργαζόμενοι, χωρίς οργάνωση, βρίσκονταν ανέτοιμοι να αντιδράσουν και αιφνιδιάζονταν. Σε πολλές περιπτώσεις με παρέμβαση του ΠΑΜΕ ανακλήθηκαν απολύσεις και αποτράπηκε προσωρινά ο σχεδιασμός της εργοδοσίας, όμως δεν ήταν παντού ίδια η κατάσταση. Αλλά και συλλογικά, το κεφάλαιο που δραστηριοποιείται στον Τουρισμό στην περιοχή, μελέτησε αυτόν τον τρόπο δράσης και πήρε μέτρα, σε πολλές περιπτώσεις με την ξεδιάντροπη στήριξη της πλειοψηφίας του κλαδικού Σωματείου.
Ηταν πλέον καθαρό ότι χρειαζόταν να αναβαθμιστεί η παρέμβασή μας, η προσπάθεια για οργάνωση της πάλης μέσα στον τόπο δουλειάς, ιεραρχώντας ψηλά τους μεγάλους χώρους, στους ομίλους και εκεί που είχαμε κάποιες δυνάμεις.
Η παρέμβαση στο συγκρότημα της «Aldemar»
Η περίπτωση του συγκροτήματος της «Aldemar» προσφέρεται για άντληση πείρας και συμπερασμάτων. Το συγκεκριμένο συγκρότημα έχει 790 δωμάτια και μπορεί να φιλοξενήσει έως και 2.500 πελάτες. Οι εργαζόμενοι με «κανονική» σχέση εργασίας είναι περίπου 300, ενώ υπάρχουν εργολαβικοί στους κήπους, στην καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων, στο animation (διασκεδαστές που οργανώνουν διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες) και φυσικά πολλοί μαθητευόμενοι. Συνολικά, οι εργαζόμενοι αυτοί ξεπερνούν τους 400.
Σε αυτόν το χώρο, πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια το ΠΑΜΕ έκανε παρεμβάσεις, με στελέχη του από τον κλάδο του Τουρισμού και από άλλους χώρους, για εργασιακά ζητήματα, όπως οι καθυστερήσεις στην καταβολή δεδουλευμένων, η ένταση της δουλειάς, τα συχνά εργατικά «ατυχήματα». Τώρα έπρεπε να σχεδιαστεί το επόμενο βήμα, να περάσει η δουλειά και μέσα στο ξενοδοχειακό συγκρότημα.
Περιστασιακά, ένας αριθμός εργαζομένων ανταποκρινόταν στα καλέσματα συμμετοχής σε γενικές απεργίες, αναγνώριζε τη συνεπή στάση των στελεχών του ΠΑΜΕ και έδειχνε εμπιστοσύνη. Οταν όμως η κουβέντα πήγαινε στο «διά ταύτα», το πιο συνηθισμένο επιχείρημα που ακούγαμε ήταν: «Εδώ δεν μπορεί να γίνει τίποτα, κανείς δεν ξεσηκώνεται, αν ξεσηκωθούν οι άλλοι έρχομαι κι εγώ». Η αγανάκτηση συνυπήρχε με δισταγμούς, καχυποψία, φόβο, αμφιβολίες.
Από το 2013, με αιχμή την όξυνση ορισμένων προβλημάτων στο συγκρότημα, δύο φορές επιχειρήθηκε η σύσταση σωματείου, αλλά την τελευταία στιγμή μια μερίδα εργαζομένων έκανε πίσω, αποθαρρύνοντας και τους υπόλοιπους. Στα μέσα της σεζόν του 2016, τα προβλήματα ήταν ξανά πολύ οξυμένα. Η απληρωσιά είχε φτάσει τους 3 μήνες, δηλαδή υπήρχαν εργαζόμενοι που από τότε που ξεκίνησαν να δουλεύουν δεν είχαν πάρει ούτε ευρώ!
Ενα πρωί δεν μπήκαν για δουλειά οι μάγειρες, οι καμαριέρες και ορισμένοι εργαζόμενοι άλλων ειδικοτήτων, ζητώντας να πληρωθούν. Είχαν συγκεντρωθεί στο προαύλιο πάνω από 100 εργαζόμενοι. Ηταν ελπιδοφόρο και πρωτόγνωρο για τους περισσότερους, αλλά την ίδια στιγμή ήταν φανερό ότι έλειπε η οργάνωση.
Αλλοι ήθελαν να επιστρέψουν στη δουλειά μόνο με την υπόσχεση να πληρωθούν, άλλοι ζητούσαν να πάρουν έστω «έναντι», άλλοι να εξοφληθούν, ενώ δεν έβγαινε κανένας μπροστά να μιλήσει. Τα στελέχη της εργοδοσίας έπεσαν πάνω τους σαν τα τσακάλια. Αλλοι έφτιαχναν λίστες με τα ονόματα όσων ήταν έξω, άλλοι καλόπιαναν, άλλοι απειλούσαν. Ηταν σίγουρο πάντως ότι είχαν σκοπό «να πάρουν κεφάλια» με το που καταλάγιαζε το κλίμα.
Το σωματείο είναι γεγονός!
Αξιοποιώντας τον προβληματισμό και τις αγωνιστικές διαθέσεις ορισμένων εργαζόμενων γυναικών που ξεχώρισαν από το χώρο των καμαριέρων, ρίξαμε ξανά το σύνθημα για σωματείο. Αυτό πυροδότησε συζητήσεις και απανωτές συσκέψεις, με όλα τα μέσα προφύλαξης από την εργοδοσία, ώστε να μην προλάβει να παρέμβει πριν συγκροτηθεί το σωματείο.
Τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Οι υπογραφές για την ίδρυση του σωματείου μαζεύονταν κάτω από τη μύτη των προϊσταμένων μέσα στο χώρο δουλειάς. Την παραμονή της κατάθεσης των δικαιολογητικών στο Ειρηνοδικείο, φαίνεται πως κάπως έφτασαν στα αυτιά της εργοδοσίας ότι ετοιμάζεται σωματείο και ορισμένα ονόματα. Μάθαμε ότι σε τηλεδιάσκεψη του εργοδότη με διευθυντικά στελέχη, απειλούσε θεούς και δαίμονες και απαιτούσε να απολυθούν οι επικεφαλής.
Στελέχη της επιχείρησης προσπαθούσαν να «ψαρέψουν» συναδέλφους, λέγοντας ότι στηρίζουν την προσπάθεια για συνδικαλιστική οργάνωση. Εμείς τους αποπροσανατολίζαμε και παριστάναμε τους ανήξερους, ενώ την ίδια στιγμή επισπεύδαμε τις διαδικασίες.
Τις επόμενες μέρες ενημερώσαμε με ανακοίνωση τους εργαζόμενους για την ίδρυση του σωματείου και τους καλούσαμε να συσπειρωθούν. Η εργοδοσία αντέδρασε στην αρχή σπασμωδικά και στη συνέχεια ζήτησε από εργαζόμενους να βρίσκονται σε ετοιμότητα για να υπογράψουν για «αντισωματείο». Η στάση της αυτή, αντί να λειτουργήσει ανασταλτικά, όπως υπολόγιζαν, προκάλεσε οργή και γρήγορα απέσυραν το σχεδιασμό τους. Λίγες μέρες μετά τα μέλη του σωματείου διπλασιάστηκαν.
Η πρώτη απόφαση λίγες μέρες μετά την ίδρυση του σωματείου, ήταν στάση εργασίας για τα δεδουλευμένα, με ενθαρρυντική συμμετοχή. Στην αρχή η εργοδοσία κλείδωσε τις πόρτες απαγορεύοντας στους εργαζόμενους να μπαίνουν στο χώρο εργασίας, εφόσον ήταν απεργοί. Η οργή των εργαζομένων τούς ανάγκασε πάλι να αναδιπλωθούν, παρά τις ειρωνείες και τον εκφοβισμό, που συνεχιζόταν και έπαιρνε διάφορες μορφές. Μετά από μία ακόμα στάση εργασίας που αποφασίστηκε επιτόπου, οι εργαζόμενοι πληρώθηκαν.
Εντάθηκε η αντιπαράθεση με την εργοδοσία
Η αντιπαράθεση με την εργοδοσία περνούσε σιγά σιγά μέσα από τις ανακοινώσεις του σωματείου, που μοιράζαμε πλατιά στους εργαζόμενους, ενώ φτιάξαμε κι ένα εφημεριδάκι. Στα διαλείμματα γίνονταν σταθερή ενημέρωση και συζήτηση, επιδιώκαμε περισσότεροι εργαζόμενοι να πουν γνώμη, να πάρουν ευθύνη, να συμμετέχουν στο σωματείο και στην οργάνωση της πάλης.
Η εργοδοσία σκλήρυνε τη στάση της με προσωπικές επιθέσεις στη διοίκηση του σωματείου, με συκοφαντίες για το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ. Αρχισε με διάφορα τσιράκια της να διαδίδει ότι «όπου πάει το ΠΑΜΕ κλείνουν οι επιχειρήσεις», ότι πρωτοπόροι αγωνιστές στο ξενοδοχείο «έχουν ιδιοτελή κίνητρα και προσωπικές φιλοδοξίες» και άλλα παρόμοια.
Κυρίως, όμως, προσπαθούσε με οργανωμένο τρόπο να επιδράσει στο περιεχόμενο και την κατεύθυνση της πάλης του σωματείου. «Αυτά είναι πολιτικά ζητήματα, δεν έχουν σχέση με το ξενοδοχείο», έλεγαν. Αν και ορισμένοι συνάδελφοι «τσιμπούσαν» και μετέφεραν αυτήν την πίεση στο εσωτερικό του σωματείου, γενικά ούτε με αυτόν τον τρόπο μπόρεσε η εργοδοσία να παρέμβει.
Νέα, πιο απαιτητικά καθήκοντα
Η ίδρυση του σωματείου, η ιδρυτική ανακοίνωση που δόθηκε στα ΜΜΕ, έκανε αίσθηση στην τοπική κοινωνία. Πυροδότησε εξελίξεις στο «Sheraton», όπου επίσης γινόταν προσπάθεια για ίδρυση σωματείου. Μάλιστα, εκεί η εργοδοσία ετοίμαζε απόλυση της επικεφαλής πριν καλά καλά ξεκινήσει η προσπάθεια της συλλογής των υπογραφών! Οι εργαζόμενοι το πήραν χαμπάρι και μέσα σε μια μέρα συγκέντρωσαν τα πάντα, κατέθεσαν τα χαρτιά στο Ειρηνοδικείο και πρόλαβαν και επέδωσαν την ίδρυση στην επιχείρηση πριν κοινοποιήσει την απόλυση!
Ακολούθησε πραγματική μάχη, με την εργοδοσία να ζητάει από τους εργαζόμενους να πάρουν πίσω την υπογραφή τους, να οργανώνει κάθε είδους μηχανορραφίες και κυνηγητό, που τελικά δεν απέδωσαν. Τους επόμενους μήνες, τα δύο νέα επιχειρησιακά σωματεία και αυτό του «Miramare» οργάνωσαν από κοινού δραστηριότητες και κινητοποιήσεις που συσπείρωσαν νέο κόσμο. Λειτούργησαν ως ταξικός πόλος στον κλάδο του Τουρισμού στο νησί.
Με συσκέψεις και κινητοποιήσεις, τα σωματεία «άνοιξαν» το ζήτημα της Συλλογικής Σύμβασης στον κλάδο, για την οποία η εικόνα που ερχόταν από τους ξενοδόχους ήταν ότι δεν πρόκειται να υπογραφεί. Οσο όμως πλησίαζε το ξεκίνημα της επόμενης σεζόν και το ζήτημα έπαιρνε διαστάσεις, όταν για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες έγινε συγκέντρωση έξω από την Ενωση Ξενοδόχων με αίτημα την υπογραφή ΣΣΕ με αυξήσεις, η εργοδοσία απευθύνθηκε στον πρόθυμο συνεταίρο της, την πλειοψηφία του κλαδικού Σωματείου, γιατί η παραχώρηση μιας Σύμβασης ήταν προτιμότερη από μια απρόβλεπτη σεζόν, με αγώνες, όπου θα πρωτοστατούσε το ταξικό κίνημα.
Τα σωματεία άνοιξαν το μέτωπο της υπογραφής επιχειρησιακών ΣΣΕ με αυξήσεις και καλύτερους όρους δουλειάς, που προκάλεσε λυσσασμένη και συντονισμένη επίθεση της εργοδοσίας. Ηρθαν στην επιφάνεια καινούριες δυσκολίες, νέα, πιο απαιτητικά καθήκοντα.
Η ίδρυση των επιχειρησιακών σωματείων, η αντιπαράθεση με την εργοδοσία, οι καμπές της πάλης, η συνειδητοποίηση της ανάγκης για αποφασιστικό ατσάλωμα και το βάθεμα της συνείδησης τουλάχιστον μιας κρίσιμης ομάδας, που θα εδραιώνει τον ταξικό χαρακτήρα της οργάνωσης μέσα στον τόπο δουλειάς, δίνουν πλούσια πείρα, που αν γενικευτεί και μπει στη ζωή, μπορεί να πολλαπλασιάσει τα αποτελέσματα.
Κώστας ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣΠρόεδρος του επιχειρησιακού σωματείου στα ξενοδοχεία «Amilia Mare» και «Paradise Village» του ομίλου «Aldemar»
