Eurokinissi
|
Η κυβέρνηση έφερε για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, μέσα σε τρεις μόλις μέρες, τα σχέδια του νέου Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) και του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ). Πρόκειται για απαράδεκτη fast track διαδικασία, δεδομένου μάλιστα ότι αφορούν, όπως είναι προφανές, πολύ σοβαρά νομοθετήματα, που αλλάζουν σχεδόν εκ βάθρων και το σύστημα των ποινών και αυτό της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας, ενώ, επιπλέον, περιέχουν σύνθετα και αμφιλεγόμενα νομικά ζητήματα, που έχουν απασχολήσει έντονα και διχάσει τους θεωρητικούς και εφαρμοστές του Ποινικού Δικαίου, όπως π.χ. αυτά της απρόσφορης απόπειρας, των εγκλημάτων που τελούνται με παράλειψη, του θεωρούμενου χρόνου τέλεσης, της νομικής πλάνης κ.ά.
Οι ριζικές τροποποιήσεις και των δύο Κωδίκων δεν μπορεί να χαρακτηριστούν σε καμιά περίπτωση, όπως προσπαθεί να τις εμφανίσει η κυβέρνηση, προοδευτικές τομές στο σύστημα της ποινικής νομοθεσίας και της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης της χώρας μας. Το ακριβώς αντίθετο. Με εξαίρεση κάποιους αυτονόητα αναγκαίους εκσυγχρονισμούς, όπως π.χ. την κατάργηση των πταισμάτων ή την απάλειψη μιας σειράς παρωχημένων αδικημάτων που έχουν περιπέσει σε αχρησία, πρόκειται για αλλαγές, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν την ποινική δικαιοσύνη, που, ως βασική φιλοσοφία, κινούνται σε βαθιά αντιδραστική κατεύθυνση. Αλλαγές που προετοιμάζονταν για χρόνια από διάφορα επιτελεία, νομοπαρασκευαστικές επιτροπές κ.λπ., έχουν περιληφθεί σε ευρωενωσιακές Οδηγίες και ήδη εφαρμόζονται ευρέως σε άλλες καπιταλιστικές χώρες (κυρίως ΗΠΑ και Γερμανία), ενώ συνδέονται και με τη συνταγματική μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση για την παραπέρα θωράκιση του αστικού κράτους.
Νέοι αντιδραστικοί θεσμοί στην ποινική δίκη
Συγκεκριμένα, με τους νέους Κώδικες εισάγονται νέοι, αμερικανόπνευστοι θεσμοί που αλλάζουν σε αντιδραστική κατεύθυνση τον ίδιο το χαρακτήρα της ποινικής δίκης, όπως αυτοί της ποινικής διαταγής, της ποινικής διαμεσολάβησης και της ποινικής συνδιαλλαγής, προσβάλλοντας θεμελιώδη δικαιώματα των κατηγορουμένων και καθιερώνοντας ένα απαράδεκτο παζάρι ποινών, που θα λειτουργεί εκβιαστικά σε βάρος φτωχών, ακόμη και αθώων κατηγορουμένων και ευνοϊκά υπέρ διαφόρων οικονομικά ισχυρών και μεγαλοσχημόνων παραβατών του νόμου. Οι εισαγόμενοι αυτοί αντιδραστικοί θεσμοί έχουν ήδη επικριθεί έντονα από αρκετούς πανεπιστημιακούς στη χώρα μας.
Ειδικότερα, με την ποινική διαταγή, δίνεται η ευχέρεια - για αδικήματα αρμοδιότητας μονομελούς πλημμελειοδικείου - να εκδίδεται καταδικαστική απόφαση χωρίς την υποχρέωση τήρησης ακροαματικής διαδικασίας και κλήτευσης του κατηγορουμένου, εάν κριθεί ότι το υπάρχον αποδεικτικό υλικό είναι αρκετό για την έκδοση καταδικαστικής απόφασης. Πρόκειται δηλαδή για μιαν αυταρχική διαδικασία, που ανατρέπει θεμελιώδεις δικονομικές αρχές προστασίας του κατηγορουμένου.
Με την ποινική διαπραγμάτευση (ή, με απλά λόγια, το θεσμό του «μεγάλου ποινικού παζαριού»), η Δικαιοσύνη δεν καλείται πλέον να αποδείξει την ενοχή του κατηγορουμένου αλλά ουσιαστικά να διαπραγματευτεί μαζί του για το ύψος της επιβαλλόμενης ποινής, μέσω παζαριών και συνδιαλλαγών μέσα σε κλειστά γραφεία. Ο κατηγορούμενος καλείται να επιλέξει εκβιαστικά είτε μια χρονοβόρα και δαπανηρή ποινική ακροαματική διαδικασία είτε την εκ των προτέρων επιβολή κάποιας μειωμένης ποινής μέσω της αναγνώρισης της ενοχής του. Είναι προφανές ότι αυτός ο εκβιασμός θα λειτουργήσει εναντίον των πιο αδύναμων οικονομικά, ακόμη και αθώων κατηγορουμένων και προς όφελος των οικονομικά ισχυρών.
Με τη συστηματική εισαγωγή, τέλος, του θεσμού της ποινικής συνδιαλλαγής, στις περιπτώσεις αδικημάτων οικονομικού χαρακτήρα, ακόμη και κακουργημάτων και σε χρόνο μεταγενέστερο της ποινικής δίωξης, δηλαδή εφόσον θα έχει ήδη αποκαλυφθεί ο δράστης και θα υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για την ενοχή του, ο κατηγορούμενος εφόσον αποκαταστήσει την οικονομική ζημιά που επέφερε, θα απαλλάσσεται ουσιαστικά με μια συμβολική ποινή φυλάκισης 1 - 2 ετών, η οποία δεν θα εκτίεται. Πρόκειται, θα μπορούσαμε να πούμε, για σκανδαλώδη διάταξη, που ευνοεί φυσικά τους κατηγορούμενους του λεγόμενου «λευκού κολάρου», δηλαδή μεγαλοεπιχειρηματίες και λοιπούς μεγαλοσχήμονες, ενώ την ίδια στιγμή δεν υπάρχει καμία ρητή πρόβλεψη για τους χιλιάδες εργαζόμενους που σύρονται στα δικαστήρια για κακουργηματικές υπεξαιρέσεις, οι οποίοι φυσικά αδυνατούν να επιστρέψουν πίσω τα χρήματα που θεωρείται ότι κακώς έλαβαν ως μισθούς κατά το διάστημα που κρίνεται ότι εργάστηκαν παράνομα.
Ενίσχυση της αντιλαϊκής - κατασταλτικής φαρέτρας της ποινικής νομοθεσίας
Παράλληλα, όχι μόνο διατηρείται αλλά και ενισχύεται το ποινικό οπλοστάσιο της αστικής τάξης και της εκάστοτε κυβέρνησης σε βάρος του εργατικού και λαϊκού κινήματος, συρρικνώνονται ακόμη περισσότερο δημοκρατικά δικαιώματα και λαϊκές ελευθερίες, όπως συμβαίνει με τη διατήρηση του «τρομονόμου», που η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ότι θα καταργήσει, αλλά αντί γι' αυτό τον εμπλουτίζει με νέες διατάξεις, όπως της «στρατολόγησης μελών και της δημόσιας ή μέσω διαδικτύου απειλής τέλεσης τρομοκρατικών πράξεων ή διέγερσης διάπραξης αυτών», την ανεξέλεγκτη ουσιαστικά συλλογή και χρήση του DNA των πολιτών, που δίνει τη δυνατότητα στις διωκτικές αρχές να τυλίγουν ανθρώπους σε μια κόλλα χαρτί κ.ά.
Επιπλέον, στο νέο ΠΚ προβλέπεται η δυνατότητα στέρησης του δικαιώματος του κατηγορουμένου που συλλαμβάνεται να επικοινωνεί με τρίτα πρόσωπα, ακόμη και με δικηγόρο, σύμφωνα με το νέο άρθρο 97 παρ. 2 του ΚΠΔ, στο πλαίσιο της εφαρμογής αντιδραστικής ευρωενωσιακής Οδηγίας, εισάγονται νέα αδικήματα, όπως αυτό του 142Α του ΠΚ για την παράβαση κανονισμών της ΕΕ, γίνονται πιο αυστηρές οι ποινές - αντίθετα με την επικρατούσα γενική τάση μείωσής τους στο νέο σχέδιο του ΠΚ - στα αδικήματα που εφαρμόζονται για την καταστολή εργατικών και λαϊκών αγώνων, όπως του 168 του ΠΚ για τη διατάραξη της λειτουργίας της υπηρεσίας, του 292 του ΠΚ για την παρακώλυση συγκοινωνιών κ.ά. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει το θράσος να κόπτεται υποκριτικά για τις δημοκρατικές ελευθερίες, το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου κ.λπ.
Προβληματικές είναι, επίσης, ως προς τη μείωση της βαρύτητας της ποινής, άλλες σημαντικές τροποποιούμενες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, όπως π.χ. του 299 ΠΚ, που αφορά την ανθρωποκτονία με δόλο ή του 265 ΠΚ για τον εμπρησμό σε δάση ή του 239Α ΠΚ για τα βασανιστήρια κ.ά.
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε, όσον αφορά το ιδιαίτερο ζήτημα του αδικήματος της διεύθυνσης της εγκληματικής οργάνωσης (του άρθρου 187 του ΠΚ), με το οποίο δικάζεται η ηγεσία της ναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής, ότι η κυβέρνηση, ύστερα από την κατακραυγή που υπήρξε, αναδιπλώθηκε, όχι όμως πλήρως, αφού στην τελική διάταξη που έφερε για ψήφιση ναι μεν η διεύθυνση τιμωρείται ξεχωριστά με βαρύτερη ποινή, ωστόσο η ποινή που απειλείται για το σχετικό αδίκημα είναι από 5 μέχρι 15 έτη, αντί για 10 μέχρι 20, όπως προβλεπόταν μέχρι σήμερα. Δεν αρκέστηκε δηλαδή στη μείωση της ανώτατης ποινής, που καθιερώνει για όλα τα κακουργήματα (από 20 σε 15 έτη) αλλά προχώρησε στη μείωση και της κατώτατης (από 10 σε 5 έτη).
Πιο έντονος ο ταξικός χαρακτήρας της Δικαιοσύνης
Με βασικό στόχο την τεχνητή αποσυμφόρηση υποθέσεων από τα ποινικά δικαστήρια και κρατουμένων από τις φυλακές, προωθούνται μια οριζόντια γενική μείωση ποινών, μετατροπή κακουργημάτων σε πλημμελήματα κ.λπ., ενώ από την άλλη μεριά, αντιφατικά και προβληματικά, καταργείται η δυνατότητα μετατροπής των ποινών πάνω από 3 έτη, οι οποίες υποχρεωτικά θα εκτίονται.
Αυτό, σε συνδυασμό με άλλες τροποποιήσεις, όπως την κουτσουρεμένη ενσωμάτωση στο νέο Ποινικό Κώδικα του καταργούμενου νόμου 1608/50 για τους καταχραστές του Δημοσίου, θα έχει ως συνέπεια, μεταξύ άλλων, να ευνοηθούν - προκλητικά, θα λέγαμε - διάφοροι μεγαλοσχήμονες παραβάτες του νόμου, όπως, ειδικότερα, με την απαλλαγή ή σημαντική ελάφρυνση της θέσης υποδίκων σε σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς (π.χ. «Ζήμενς» κ.ά.).
Οσον αφορά, ειδικά, το θεσμό της κοινωφελούς εργασίας, τον οποίο η κυβέρνηση προβάλλει ως θετική εναλλακτική λύση στην επιλογή της ως ποινής, τόσο ως νομοθετική πρόβλεψη όσο και ως πρακτική μέχρι τώρα εφαρμογή, αποτελεί απλά ένα μέσο, αφενός για αποσυμφόρηση των φυλακών και αφετέρου για εξασφάλιση απλήρωτης εργασίας, ώστε να κλείνουν εργασιακές τρύπες σε δημόσιους φορείς αλλά και ΜΚΟ, αφού δεν συνδυάζεται με κανένα ουσιαστικό μέτρο επίβλεψης και βοήθειας, από κοινωνικούς λειτουργούς κ.λπ.
Οι μειώσεις των ποινών δεν συνοδεύονται από άλλα ουσιαστικά μέτρα πρόληψης της εγκληματικότητας, επιτάχυνσης της εκδίκασης των ποινικών υποθέσεων με ενίσχυση των δικαστηρίων σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή, βελτίωσης της ζωής των κρατουμένων στις φυλακές, στήριξης και ομαλής επανένταξής τους στην κοινωνία, με τη δημιουργία δικτύου ουσιαστικών και αποτελεσματικών δημόσιων δομών. Ετσι, τα σοβαρά, υπαρκτά προβλήματα της εγκληματικότητας, της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης και του λεγόμενου σωφρονισμού, αντί να επιλυθούν, απλώς θα ανακυκλωθούν.
Με τους νέους Κώδικες που ψήφισε η κυβέρνηση ενισχύεται τελικά, ακόμη περισσότερο, ο ταξικός χαρακτήρας της ποινικής Δικαιοσύνης, γιατί η αλήθεια είναι ότι οι ποινικές διατάξεις δεν εφαρμόζονται αφηρημένα σε κενό αέρος, αλλά μέσα στη συγκεκριμένη ταξικά διαιρεμένη κοινωνία που ζούμε, με πλούσιους και φτωχούς, με εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, με τη συγκεκριμένη αντιλαϊκή πολιτική που ασκείται. Στις συνθήκες της ανεργίας, της φτώχειας, της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, των ταξικών εμποδίων στη μόρφωση, στην Υγεία, στον Πολιτισμό, στον Αθλητισμό, της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, όπου κυριαρχεί ως αξία το «ο θάνατός σου η ζωή μου» και αναπαράγεται το έγκλημα.
Γι' αυτό, το ΚΚΕ κατήγγειλε στη Βουλή τόσο την απαράδεκτη, εσπευσμένη διαδικασία που ακολουθήθηκε από την κυβέρνηση όσο και το αντιδραστικό στην κατεύθυνσή του περιεχόμενο των νέων Κωδίκων και αποχώρησε από τη συζήτηση και την ψηφοφορία.
Του
Ο Αντ. Αντανασιώτης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Λαϊκών Ελευθεριών και Δικαιοσύνης της ΚΕ του ΚΚΕ
*** Επεξεργασία σκίτσου σαν Φωτο με τα εθνόσημα Γερμανίας - ΗΠΑ απ' το blog
