"Τα πουλιά δεν κελαηδούν όταν νυχτώσει"... Β&Α ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΚΚΙΝΙΑ ΣΤΗ ΝΙΚΑΙΑ  ·

Kyriakos Nikolaidis  · 2 ημ.  ·

Χρήστος μπουρνέλης

"Τα πουλιά δεν κελαηδούν όταν νυχτώσει"...

Τον Νοέμβρη του 1899 γεννιέται στην Σμύρνη η Αγγέλα Παπάζογλου.

Ανήκε σε σημαντική οικογένεια μουσικών. O πατέρας της Δημήτριος Μαρωνίτης (ή Χιωτάκης) ήταν ξακουστός σαντουρίστας, κοντά του θα μάθει να παίζει βιολί και σαντούρι… Η Αγγέλα ανέβηκε στο πάλκο σε ηλικία 11 ετών, δίπλα στον πατέρα της.

Όμως, το μεγάλο χάρισμα της Αγγέλας ήταν η φωνή της. Δεν είχε κλείσει καλά-καλά τα 17 της και τα καφέ-αμάν της Σμύρνης τσακώνονταν ποιο θα την πρωτοκλείσει για δουλειά: Τζίτζικας, Αράπογλου, Αυταράς... Μέχρι το Κορδελιό έφτασε η φήμη της.

Με τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, ανάμεσα σε τόσους και τόσους πρόσφυγες που έφυγαν κυνηγημένοι από την Μικρασία, ήταν και η οικογένεια του "Χιωτάκη" η οποία εγκαθίσταται στην Κοκκινιά.

Για να βοηθήσει την οικογένειά της να επιβιώσει, η Αγγέλα συνέχισε να τραγουδά στα κέντρα του Πειραιά και των προσφυγικών συνοικισμών. Έτσι, το 1924 πιάνει δουλειά στο κέντρο τού Θεόφραστου, στις Τζιτζιφιές. Στην ορχήστρα του Θεόφραστου συμμετέχει ένας άλλος σμυρνιός μουσικός που έφτασε ως πρόσφυγας στην Ελλάδα και ζούσε στη Κοκκινιά.

Ο μουσικός αυτός ήταν σχεδόν μονίμως σοβαρός, άτομο με αρχές που δεν τις παρέβαινε ποτέ και με οποιοδήποτε μάλιστα κόστος, πρότυπο μιας αληθινής μάγκικης αισθητικής. Γι' αυτό του είχαν κολλήσει το παρατσούκλι "Αγγούρης", δηλαδή "ανυπότακτος", "ασυμβίβαστος", "δύσκολος", "ζόρικος". Το κανονικό του όνομα ήταν Βαγγέλης Παπάζογλου.

Την πρώτη φορά που άκουσε την Αγγέλα να τραγουδάει την ερωτεύτηκε. Την πλησίασε και της δήλωσε καθαρά και ξάστερα: "σ' αγαπώ και θα σε πάρω γυναίκα μου". Στα 25 της πια και δίχως προίκα, ο Βαγγέλης ήταν θείο δώρο για την Αγγέλα που τον ερωτεύτηκε. Μόνο που σύντομα την μεγάλη χαρά διαδέχτηκε μια μεγάλη θλίψη αφού η Αγγέλα άρχισε να χάνει το φως της με ταχύ ρυθμό. Μα ο Βαγγέλης εκεί: "σ' αγαπώ και θα σε πάρω γυναίκα μου". Και την πήρε. Όταν το 1927 η Αγγέλα ντύθηκε νύφη στο πλευρό τού Βαγγέλη, ήταν ήδη μισότυφλη. Δυο χρόνια αργότερα τυφλώθηκε τελείως.

Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε σε μια παράγκα στην Κοκκινιά και ζούσε από την μουσική του Βαγγέλη και το τραγούδι της Αγγέλας.

Το 1937, ο Βαγγέλης Παπάζογλου αρνήθηκε να διαπραγματευτεί με τους λογοκριτές της μεταξικής δικτατορίας (που αποκαλούσε "αμόρφωτους") το περιεχόμενο των τραγουδιών του και σταμάτησε να ηχογραφεί.

«Του τα κόψανε γιατί δε δέχτηκε ν' αλλάξει ούτε ένα λόγο, ούτε ένα λόγο: Στον «Μπατίρη» αυτός ο λόγος ήτανε όλο το νόημα του τραγουδιού. Εκεί που λέει «ελεύθερος να ζήσω» του το σημειώσανε να το σβήσει και να γράψει «χαρούμενος να ζήσω». 

– Έτσι σας αρέσει; τους είπε. Ε, λοιπόν, εμένα έτσι δε μ' αρέσει! Εγώ δεν είμαι χαρούμενος αν δεν είμαι λεύτερος. Εγώ άμα έχω σκλαβιά πάνω απ' το κεφάλι μου δε γελάω! …Εγώ δε γελάω άμα δεν είμαι λεύτερος, έτσι είμαι μαθημένος. Δεν τα δίνω τα κομμάτια!», θυμάται η Αγγέλα.

Την ίδια εποχή απαγόρευσε και στην Αγγέλα να ξανατραγουδήσει σε μαγαζί. Από δω και πέρα οι δυο τους θα ζούσαν μόνο με το μεροκάματο του Βαγγέλη.

Ένα βράδυ που έριχνε ο θεός με τον θεό και η Αγγέλα περίμενε τον Βαγγέλη να γυρίσει από την δουλειά, το ταβάνι της παράγκας άρχισε να στάζει. Η τυφλή Αγγέλα πάλεψε να βρει κάπου να σταθεί και τελικά βολεύτηκε σε μια γωνιά του κρεβατιού. Όταν μπήκε ο Βαγγέλης και την είδε ξεπαγιασμένη, σκίστηκε η καρδιά του. Την τύλιξε με μια κουβέρτα και την πήρε αγκαλιά για να την ζεστάνει.

Ο θρύλος λέει πώς εκείνη την βραδιά της σιγοψιθύρισε και κάτι στίχους που βγήκαν από μέσα του: "Βάλε με στην αγκαλιά σου για να κοιμηθώ κοντά σου..." Ο ίδιος θρύλος λέει ότι η Αγγέλα συμπλήρωσε αυτούς τους στίχους: "Βάλε με, φως μου, βάλε με..."

Ο Βαγγέλης αποκαλούσε "φως μου" την τυφλή γυναίκα του.

Το 1940, με το που μπαίνουν οι Γερμανοί στην Αθήνα, ο Βαγγέλης σταματάει την ενασχόλησή του με την μουσική.

"Τα πουλιά δεν κελαηδούν όταν νυχτώσει", έλεγε.

Αρνείται να παίζει για να χορεύουν "φχαριστημένοι ως κι οι μαυραγορίτες", πέταξε το όργανο και το κοστούμι, άρπαξε ένα τσουβάλι και έκανε τον παλιατζή στις γειτονιές του Πειραιά, αρνούμενος να παίξει τα τραγούδια του για τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.

Δεν πρόκειται να ξαναδουλέψει ως μουσικός. Η πείνα τον καταβάλλει. Εξασθενημένος όπως είναι, τον χτυπάει η φυματίωση. Όταν αισθάνεται το τέλος του να πλησιάζει, πιάνει και μοιράζει τις παρτιτούρες πολλών ανέκδοτων κομματιών του, στο καφενείο των μουσικών στην οδό Αθηνάς 33, με την ευχή να τα εκδώσουν ο καθένας στο δικό του όνομα. Την τύχη τους είναι πλέον αδύνατο να μάθουμε.

Ο Βαγγέλης Παπάζογλου πεθαίνει στις 27 Ιουνίου 1943. Για να τον μοιρολογήσει το τελευταίο βράδυ, η Αγγέλα δανείζεται δυο καρέκλες από την γειτόνισσα προκειμένου να ακουμπήσει το φτωχικό φέρετρο.

Η κηδεία γίνεται δίχως παπά, μιας κι ο παπάς της συνοικίας ήταν μαυραγορίτης. Όση ώρα βάσταξε, από τα μάτια της Αγγέλας δεν βγήκε ούτε ένα δάκρυ. Πριν το φέρετρο κατεβεί στον λάκκο, έσκυψε και φίλησε τον σύντροφό της, ξεπροβοδίζοντάς τον με λίγα μνημειώδη λόγια που θα ταίριαζαν απόλυτα σε αρχαιοελληνική τραγωδία: 

«Καλά έκανες και παινευόσουν που ήμουν γυναίκα σου. Την παλληκαριά σου όμως δεν την ήξερες. Ούτε ο θεός δεν παντρεύτηκε αόμματη γυναίκα».

Η Αγγέλα Παπάζογλου έζησε άλλα σαράντα χρόνια με μόνη της παρέα τον θετό τους γιο, Γιώργη Παπάζογλου.

Όταν θα έφευγε για να συναντήσει τον Βαγγέλη της, ήταν 17 Αυγούστου 1983.

"κι αν αποθάνω και βρεθεί

κανένας και με θάψει

είμαι του δρόμου το παιδί

κι εκείνος ας με κλάψει"

13.2.47: Ο ΔΣΕ απελευθερώνει 240 κρατούμενους αγωνιστές από τις φυλακές της Σπάρτης.

Μια από τις πρώτες επιτυχημένες επιχειρήσεις του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου, με διεθνή αντίκτυπο, αποτέλεσε η μάχη στη Σπάρτη και η απελευθέρωση των κρατουμένων από τις φυλακές. 

Συγκεκριμένα, τη νύχτα της 12 προς 13 του Φλεβάρη 1947, τμήμα 150 ανταρτών, με διοίκηση τους Κονταλώνη, Πρεκεζέ και Γιαννούκο, χτύπησε αιφνιδιαστικά τη φρουρά των φυλακών Σπάρτης. 

Ταυτόχρονα δε ομάδες μαχητών του ΔΣΠ (Πέρδικας, Καστάνης, Γιώργος Πρεκεζές) προέβησαν σε παραπλανητικές κρούσεις σε άλλα σημεία, στο κέντρο και στη νοτιοδυτική πλευρά της πόλης, όπου καθήλωσαν τμήματα του κυβερνητικού στρατού και της χωροφυλακής.
Μετά από ολιγόωρη μάχη, εξουδετερώθηκε η φρουρά των φυλακών και απελευθερώθηκαν 240 πολιτικοί κρατούμενοι, οι 170 από τους οποίους με επικεφαλής τα στελέχη του ΚΚΕ Κοντογιωργάκο και Οικονομάκη προσχώρησαν στο ΔΣΕ. 

Το σχέδιο του Κονταλώνη ήταν άρτιο από κάθε άποψη καθώς πέρα από το γεγονός ότι απελευθέρωσαν τους κρατούμενους κανείς από τους αντάρτες δεν έπαθε τίποτα, πλην δύο που τραυματίστηκαν ελαφρά.

Οι φυλακές της Σπάρτης έκλεισαν κάπου στα τέλη της 10ετίας του ’60

Η επιτυχία αυτή ήταν σταθμός στην ανάπτυξη του ΔΣΠ, είχε δε και τεράστια πολιτική σημασία γιατί έγινε σε μια περίοδο που στην Αθήνα βρισκόταν η «Βαλκανική Επιτροπή του ΟΗΕ», η οποία είχε συσταθεί ...για να ερευνήσει και αποφανθεί για τις καταγγελίες των Αγγλοαμερικανών ότι οι γειτονικές στην Ελλάδα σοσιαλιστικές χώρες υποκινούσαν τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα και εφοδίαζαν με πολεμικό υλικό το ΔΣΕ!

Με την επιχείρηση της Σπάρτης είχε ασχοληθεί αργότερα ο Ν. Μπελογιάννης (ο στόχος αυτός είχε υποδειχτεί από τον ίδιο, πριν αναχωρήσει για τη Βόρεια Ελλάδα), ο οποίος σε ειδικό άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» με τον τίτλο «Επίθεση σε κατοικημένους χώρους» είχε, μεταξύ άλλων, γράψει και τα εξής:

«Η επιχείρηση της Σπάρτης μπορεί εδώ να αναφερθεί σαν ένα καλό παράδειγμα από την πλευρά:

1) Της καλής εκλογής του στόχου

2) Της συγκέντρωσης πάνω σ' αυτόν πολύ υπέρτερων δυνάμεων με ταυτόχρονη απασχόληση και σύγχυση σ' όλους τους άλλους τομείς της εχθρικής διάταξης.

3) Της παραπλάνησης του εχθρού και

4) Του αιφνιδιασμού

Το κύριο πρόβλημα που απασχολούσε τότε το Αρχηγείο Πελοποννήσου ήταν η αύξηση της δύναμής του με εθελοντές μαχητές. Η καλύτερη λύση ήταν η απελευθέρωση των αγωνιστών από τις φυλακές της Σπάρτης. Το Αρχηγείο προσανατόλισε αμέσως προς τη Σπάρτη όλες σχεδόν τις δυνάμεις του. Το μεσημέρι της 22 του Φλεβάρη μία γερή ομάδα ανταρτών εμφανίστηκε επιδειχτικά σ' ένα χωριό 5 χιλιόμετρα προς Νότο της Σπάρτης. Οι μοναρχοφασίστες αμέσως κινητοποίησαν δυνάμεις κι άρχισαν να καταδιώκουν την ομάδα, που τους παράσυρε δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την πόλη. Τη νύχτα της ίδιας μέρας εκδηλώθηκε αιφνιδιαστικά η επίθεση ενάντια στη Σπάρτη από βόρεια κατεύθυνση. Οι κύριες δυνάμεις επιτέθηκαν στις φυλακές και οι υπόλοιπες απασχολούσαν τα άλλα σημεία στήριξης της εχθρικής άμυνας, ενώ άλλες μικροομάδες είχαν εισδύσει παντού στην πόλη και προκαλούσαν σύγχυση και πανικό στον εχθρό.

Ετσι ο αντικειμενικός σκοπός πραγματοποιήθηκε χωρίς μεγάλη δυσκολία. Ας σημειωθεί επίσης ότι η διοίκηση σε συνεργασία με τα στελέχη-εκτελεστές, είχε προβλέψει και όλες σχεδόν τις λεπτομέρειες, καθώς και όλες τις πιθανές εξελίξεις της επιχείρησης».

Το σχέδιο επιχείρησης του ΔΣΠ κατά των φυλακών Σπάρτης

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αρίστου Καμαρινού « Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Πελοπόννησο» 1946-1949 εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή:

Τα μεσάνυχτα της 13-2-1947, διακόσιοι περίπου αντάρτες, του Πάρνωνα και του Ταΰγετου, με επικεφαλής τους Κονταλώνη, Πρεκεζέ και Μπασακίδη, μπήκαν από διάφορες κατευθύνσεις στην πόλη της Σπάρτης και μετά από ολιγόωρη μάχη με κυβερνητικά στρατιωτικά τμήματα, απελευθέρωσαν 240 πολιτικούς κρατούμενους από τις φυλακές της πόλης, αφού εξουδετέρωσαν τη φρουρά των φυλακών, το τμήμα που φρουρούσε τη Διοίκηση Χωροφυλακής, που είχε εγκατασταθεί στον άγιο Σπυρίδωνα και ένα λόχο στρατού που φρουρούσε το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής.

Η πόλη βυθίστηκε στο σκοτάδι, αμέσως όταν άρχισε η επίθεση στις φυλακές.Επακολούθησε πανικός στα κυβερνητικά τμήματα, καθώς πέτυχε απόλυτα ο αιφνιδιασμός, παρ’ όλο που τα αντάρτικα τμήματα μπήκαν από διάφορα σημεία στην πόλη.

Επικεφαλής των διμοιριών και των ομάδων των ανταρτών που επιτέθηκαν σε διάφορες αντιστάσεις του αντιπάλου, μέσα στην πόλη και τον περίγυρό της, ήταν οι: Λεωνίδας Κωνστανταράκος, Γιώργης Πρεκεζές, Κώστας Ξυδέας, Τάκης Γεωργόπουλος και Μήτσος Καστάνης.

Πήρε επίσης μέρος στη μάχη και ένα μικρό τμήμα ανταρτών του Μαινάλου, με επικεφαλής τους Μανώλη Σταθάκη και Πέρδικα.

 

Το σχέδιο επιχείρησης του ΔΣΠ κατά των φυλακών Σπάρτης... 

Λεπτομέρειες για τη διεξαγωγή της μάχης, την απελευθέρωση των φυλακισμένων, τις απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες και την αποχώρηση των ανταρτών και των αποφυλακισθέντων αγωνιστών μπορεί να βρει ο αναγνώστης στις περιγραφές στελεχών και ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού που πήραν μέρος σ’ αυτή τη μάχη. Περιορίζομαι να παραθέσω εδώ μόνο την περιγραφή της μάχης από τον στρατηγό Τσιγγούνη, για να έχει στη διάθεσή του ο αναγνώστης και την άποψη της άλλης πλευράς, ώστε να μπορεί να κρίνει και να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Τις μαρτυρίες αυτές των στελεχών και ανταρτών του ΔΣΠ που πήραν μέρος στη «μάχη της Σπάρτης» μπορεί να βρει ο αναγνώστης α) στη εφημερίδα Ελευθεροτυπία , 23/10/1988, σελ. 12 

β) στο βιβλίο του Γρ. Κριμπά Ο Πέρδικας σελ 229, 

γ) στο βιβλίο του Βασίλη Μπαρτζώτα Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας σελ. 99. 

δ) στην εφημερίδα Μωριάς ,αριθμός φύλλου 7,- αφήγηση του Δημήτρη Καστάνη , ανθυπολοχαγού του ΔΣΕ, 

ε) στο βιβλίο του Κώστα Βουγιουκλάκη η Εθνική Αντίσταση στη Λακωνία σελ 218 και στο βιβλίο του Κων. Καραλή η ιστορία των δραματικών γεγονότων της Πελοποννήσου, τόμος Β’, ΣΕΛ. 82.

Η πολιτικοστρατιωτική σημασία της μάχης της Σπάρτης.

Ο στρατηγός Τσιγγούνης στο βιβλίο του «Ο Συμμοριτισμός στην Πελοπόννησο» , σελ, 15 και 16, γράφει, σχετικά με τη σημασία της επιτυχίας του ΔΣΠ στη Σπάρτη:

«Περί το μεσονύκτιον της 12/2 1947, οι Κ.Σ (εννοεί οι κομμουνιστοσυμμορίτες ,δλδ ο Δημοκρατικός Στρατός σημ. Α.Κ) προσέβαλαν αιφνιδιαστικώς τας εις την ανατολική παρυφή της Σπάρτης φυλακάς προς απελευθέρωσιν των εν αυτή κρατουμένων. Ταυτοχρόνως ενήργησαν δευτερευούσης σημασίας κρούσεις εις άλλα σημεία της πόλεως προς παραπλάνησιν και καθήλωσιν τω εν Σπάρτη διαμενόντων τμημάτων στρατού και χωροφυλακής . Εις την επιχείρησιν ταύτην έλαβαν μέρος και τα τρία συγκροτήματα δυνάμεως 170 Κ/Σ περίπου υπό τους………

Κατόπιν πείσμονος αντιστάσεως οι Κ/Σ επεκράτησαν, εξουδετερώσαντες τη φρουράν των φυλακών και απελευθέρωσαν 240 κρατουμένους, εξ ων περί τους 170 προσεχώρισαν εις τα τάξεις των. Ως εγνώσθη βραδύτερον οι Κ/Σ είχον κατατοπισθεί ολίγας ημέρας προ της επιθέσεως , περί όλων των απαιτουμένων πληροφοριών ως προς τα δυνάμεις , θέσεις και συνηθείας των σκοπών και φυλακείων της φρουράς των φυλακών, ως και των υπολοίπων εν Σπάρτη δυνάμεων στρατού και χωροφυλακής. Επίσης είχον λάβει επαφή δι’ εμπίστων πρακτόρων των μετά τινών των εν ταις φυλακαίς κρατουμένων . Είχον ούτω τον απαιτούμενον χρόνον και την δυνατότητα να προβώσιν εκ του ασφαλούς εις τη σύνταξιν του σχεδίου των ενεργείας εν πάση λεπτομερεία, δεδομένου μάλιστα ότι με την ασφάλειαν της Σπάρτης και των φυλακών επιφορτισμέναι Εθνικαί Δυνάμεις εφήρμοζον αμετάβλητον αμυντικήν τακτικήν και δεν μετέβαλλον τας συνηθείας των. ( θέσεις σκοπών και φυλακείων, ώρας αντικαταστάσεως, ενέδραι, περίπολοι κ.λπ).

Η επιτυχία αυτή εκτός της σημαντικής ποσοτικής αυξήσεώς των, είχε μεγίστην σημασίαν. Διότι συνέπεσεν με την άφιξην της Βαλκανικής Επιτροπής αφ’ ενός και αφ’ ετέρου εδόθη η εντύπωσις ότι οι Κ/Σ υπερτερούν εις τόλμην, αποφασιστικότητα και ικανότητα, αφού δύνανται να προσβάλλωσι αποτελεσματικώς πόλεις φρουρουμένας, πλην της χωροφυλακής και υπό μονάδων στρατού (η υπογράμμιση του Α.Κ).

Από το αρχείο του Βαγγέλη Ρογκάκου Η επικοινωνία γινόταν πολλές φορές και με κρυπτογραφημένα μηνύματα

Η διεθνής απήχηση της μάχης της Σπάρτης

Στις 16/2/1947, στο ξενοδοχείο Ακροπόλ της Αθήνας, που συνεδρίαζαν τα μέλη της Ερευνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ, ο υπουργός εξωτερικών Κωνσταντίνος Τσαλδάρης είχε μοιράσει στα μέλη της Επιτροπής , χάρτες της χώρας μας, στους οποίους με έντονο χρώμα είχαν σημειωθεί διάφορα τόξα, που άρχιζαν από τα βόρεια γειτονικά κράτη και κατέληγαν μέσα στο ελληνικό έδαφος: Από την Αλβανία έφταναν στα Χάσια και Όλυμπο, από τη Γιουγκοσλαβία στη δυτική και ανατολική Μακεδονία και από τη Βουλγαρία προς τη Χαλκιδική και τη δυτική Θράκη.

Τα τόξα αυτά υποδήλωναν ότι, δήθεν, το αντάρτικο ήταν ξενοκίνητο και ότι υπήρχε συνεχής «έξωθι βοήθεια» των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού από τις όμορες σοσιαλιστικές χώρες!

Οι αντιπρόσωποι όμως της Αλβανίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας παρουσίασαν στην Επιτροπή του ΟΗΕ τις ελληνικές αθηναϊκές εφημερίδες που περιέγραφαν με λεπτομέρειες την κατάληψη από αντάρτες της Σπάρτης προ τριημέρου και την απελευθέρωση από τις φυλακές της πόλης αυτής των πολιτικών κρατουμένων, καθώς και άλλες πληροφορίες για παρόμοιες πρόσφατες επιτυχίες των ανταρτών του ΔΣΕ σε άλλα μέρη της χώρας πολύ απομακρυσμένα από τα βόρεια σύνορά μας, όπως στην Δεσκάτη, στην Υπάτη, στο Δομοκό, στη Σπερχειάδα, στο Σταθμό της Γραβιάς – στη Ρούμελη ακόμη και σε νησιά της χώρας μας, όπως στη Μυτιλήνη στην Κεφαλονιά και στην Κρήτη.

Τα περισσότερα μέλη της Ερευνητικής Βαλκανικής Επιτροπής κατανόησαν ότι ο ισχυρισμός του Κ. Τσαλδάρη για ξενοκίνητους και έξωθεν ενισχυόμενους αντάρτες ήταν μεγάλο παραμύθι, που φτιάχτηκε για να παραπλανηθεί η διεθνής κοινή γνώμη και ο ΟΗΕ, για να μη γνωστεί η αλήθεια ότι δηλαδή η αιτία του εμφυλίου στην Ελλάδα βρισκόταν στα εσωτερικά της προβλήματα, στην πολιτική των διώξεων που εφάρμοζαν οι Αγγλοαμερικανοί και οι μοναρχοφασιστική κυβέρνηση της Αθήνας, γιατί δεν τους συνέφερε η λύση που πρότεινε το ΕΑΜ, η ομαλή δημοκρατική εξέλιξη, με γνήσιες εκλογές, που θα γίνονταν στη χώρα μας αμέσως μετά την αποχώρηση των αγγλικών στρατευμάτων.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό περιστατικό, που δείχνει την τεράστια πολιτικοστρατιωτική σημασία της μάχης της Σπάρτης, συνέβη σε σχετική συνεδρίαση του ΟΗΕ, κατά την οποία ο υπουργός εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης έγινε στόχος επίκρισης από εκπροσώπους των ιμπεριαλιστικών χωρών ότι δήθεν, «το ελληνικό αντάρτικο είναι ξενοκίνητο και υποστηρίζεται από τη Σοβιετική Ένωση, με πολεμικό υλικό » κ.τ.λ

Και ο Βισίνσκι απάντησε με λίγα λόγια, που αποστόμωσαν τους επικριτές του:

«Μήπως γνωρίζετε κύριοι που βρίσκεται στην Ελλάδα η πόλη της Σπάρτης που την κατέλαβαν οι αντάρτες» Κόκαλο οι αντιπρόσωποι των ιμπεριαλιστικών χωρών! Έπαψαν τις επικρίσεις. Τους κόλλησε στον τοίχο ο Βισίνσκι!

σελ 151-154.

Νίκος Μάγγος (μαχητής του ΔΣΕ Πελοποννήσου)

"Αφού έπεσε η φυλακή και οι άμυνές της, περάσαμε μέσα στο κτήριο με χίλιες προφυλάξεις. Σε κάποια στιγμή ακούω φωνές και μια ριπή. Ένας χωροφύλακας βγήκε από ένα δωμάτιο και δοκίμασε να απασφαλίσει μια χειροβομβίδα. Οι δικοί μας τον πρόλαβαν και τον σκότωσαν. Όσο οι δικοί μας άνοιγαν τα κελιά, μερικοί από εμάς που δεν φρουρούσαμε το κτήριο πήραμε την εντολή να ψάξουμε για έγγραφα, χάρτες κτλ. Άλλοι μάζευαν τον οπλισμό των χωροφυλάκων και εφόδια.

Μπήκα σε ένα μέρος του ημιυπόγειου της φυλακής και είδα στο περβάζι ενός παραθύρου αίματα και πιο πέρα ένα νεκρό χωροφύλακα. Είχε παρατήσει το αυτόματο κοντά στο παράθυρο και είχε χρησιμοποιήσει ένα περίστροφο για να αυτοκτονήσει. Στο χέρι του βρήκα το ρολόι του που το είχε σπάσει, για να σταματήσει η ώρα τη στιγμή που πέθανε.

Αναρρωτήθηκα, τι φοβήθηκε τόσο πολύ; Σάμπως και τι θα τους κάναμε αν παραδίνονταν; Αυτός ο άνθρωπος φοβήθηκε τόσο πολύ αυτά που του λέγανε για εμάς τους "συμμορίτες" που προτίμησε να πεθάνει πριν πέσει στα χέρια μας. Απλώς χωροφύλακας αυτός φοβήθηκε τον Κονταλώνη. Και τι θα τους κάναμε; Θα τους παίρναμε τα όπλα, θα τους κλείναμε σε ένα κελί και θα τους βρίσκαν οι δικοί τους μερικές ώρες μετά. Τέτοιος ήταν ο φανατισμός της προπαγάνδας που κάνανε οι μοναρχοφασίστες."

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4882438

-----------
Ενα χρόνο αργότερα στις 14 Απριλίου 1948 ο Σωτήρης Πέτρουλας (παππούς του Σωτήρη Πέτρουλα, που δολοφονήθηκε από την αστυνομία τον Ιούλιο του 1965), δολοφονείται στις φυλακές της Σπάρτης μαζί με άλλους 25 συγκρατούμενούς του.

 Έξαλλοι χωροφύλακες είχαν εισβάλει στα κελιά πυροβολώντας τους δεμένους κρατούμενους, επειδή τζιπ τους είχε ανατιναχτεί από νάρκη. Νεκρός έπεσε και ο διοικητής των φυλακών, αντισυνταγματάρχης Δημήτρης Φίτσιος, ο οποίος στην προσπάθειά του να τους αποτρέψει δολοφονήθηκε επί τόπου.

Πηγές:
1. Η Τρίχρονη Εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας 1946 - 1949.
2. Μηνιάτικο στρατιωτικο-πολιτικό όργανο του Γεν. Αρχηγείου του ΔΣΕ, τεύχος 4ο, Απρίλης 1948.
3. «Ριζοσπάστης» 26/03/1947.
4. Από την κομματική έκδοση «Νίκος Μπελογιάννης - εθνικός λαϊκός ήρωας της Ελλάδας», το 1952, στις Λαϊκές Δημοκρατίες.
5. Αρίστου Καμαρινού « Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Πελοπόννησο» 1946-1949 εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή
6. "Ριζοσπάστης" 4/1/2009

Γκιουζέλης- Ρογκάκος: Μια απάντηση στη λαθολογία*** 

Αλίευση από:

- https://ethniki-antistasi-dse.gr/istoria-dse.html

-https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4882438

Επιμέλεια:  

-RevolucionHellas - Viva.La.Revolucion

Ένα Κόκκινο Γαρύφαλλο στην Πληγή του Τοίχου...

Έσπρωχνε η πιτσιρίκα τα παιδικά της δάχτυλα μέσα στην τρύπα του τοίχου, προσπαθώντας να στερεώσει το γαρίφαλο, λες και ήξερε ότι το αντίδοτο του θανάτου κρεμόταν από τις άκρες των λεπτών της χεριών. Έσπρωχνε με μανία τη ζωή, μέχρι να χωθεί και να ριζώσει μέσα στα ανοίγματα που άνοιξαν σ’ εκείνον τον τοίχο οι σφαίρες που σκότωσαν, κάποτε, κάποια άλλα παιδιά. Σπρώξε μικρή μου, σπρώξε με τη δύναμη των καθαρών σου ονείρων τα κόκκινα γαρίφαλα μέσα στις πληγές που άνοιξαν τα εκτελεστικά αποσπάσματα όταν σκότωναν τον 19χρονο Δημήτρη, τον 22χρονο Γιάννη, τον 27χρονο Νίκο. Ρίξε μια στάλα κόκκινης ζωής στη μαυρίλα του θανάτου.

Ήταν τότε, το 1947 και το ’48, το ’49 και ακόμα μετά την τυπική λήξη του Εμφυλίου όταν έφτανε από το λιμάνι της Κέρκυρας το καράβι με τους πολιτικούς κρατούμενους που πήγαιναν για εκτέλεση. Κάθε φορά η ίδια διαδρομή. Από την προηγούμενη νύχτα ο δεσμοφύλακας έπαιρνε τον κρατούμενο από το κελί του και τον έβαζε στον Γολγοθά, ένα μικρό κελί έξω από τα κεντρικά κτίρια των φυλακών Κέρκυρας. Εκεί, ο μελλοθάνατος είχε την ευκαιρία να καλέσει όποιον σύντροφό του ήθελε από την πτέρυγα Θ, την πτέρυγα των κομμουνιστών. Σε εκείνον έδινε το γράμμα για τη μάνα, για τα παιδιά, για τη γυναίκα του. Ο Γιάννης ζήτησε από τον σύντροφό του να πάρει το ρολόι του και να το στείλει ενθύμιο στην αδερφή του. Πρέπει να πέρασε χρόνια ολόκληρα εκείνη η γυναίκα μετρώντας τις ώρες της ζωής της ξέροντας πια ότι ο αδερφός της δεν υπήρχε. Ένα χοντρό πουλόβερ που το είχε να τον ζεσταίνει μέσα στα υγρά κελιά, το άφησε πίσω για να το πάρει όποιος συγκρατούμενός του το χρειαζόταν.
Εκείνη η νύχτα, η τελευταία, τελειώνει πριν χαράξει το πρώτο φως. Στο προαύλιο της φυλακής συγκεντρώνουν τους πολιτικούς κρατούμενους που είναι να φύγουν για το Λαζαρέτο. Εκείνη την ώρα οι συγκρατούμενοί τους σηκώνουν το κεφάλι όσο αντέχουν ψηλότερα για να φτάσουν στα παράθυρα των κελιών και με τα χάρτινα αυτοσχέδια χωνιά τους αρχίζουν να φωνάζουν στους Κερκυραίους, ότι τούτη την ώρα άλλη μια φουρνιά πολιτικών κρατούμενων φεύγει για εκτέλεση. Το καράβι περιμένει στο λιμάνι. Απέναντί τους δύο μικρά νησάκια, δυο πράσινες κουκίδες γης μέσα στο μελανό της θάλασσας. Το ένα, ο Βίδος, είναι η λεγόμενη «Μικρή Μακρόνησος», εκεί που βασανίζονται οι ανήλικοι πολιτικοί κρατούμενοι. Το άλλο, το Λαζαρέτο, η τελευταία γη που θα πατήσουν οι κομμουνιστές των φυλακών Κέρκυρας.
Λίγο κρατά αυτή η διαδρομή, μικρός ο τόπος, σύντομο το ταξίδι και η ανατολή πρέπει να έχει κιόλας αρχίσει να κοκκινίζει τον ορίζοντα. Το εκτελεστικό απόσπασμα είναι εκεί, οι έφεδροι αξιωματικοί από την Σχολή Εφέδρων της Κέρκυρας (ΣΕΑΚ). Ο εισαγγελέας, ο παπάς, ο γραμματέας όλοι είναι στη θέση τους, όλοι περιμένουν τον ήλιο να σηκωθεί ακόμα κι εκείνοι που ξέρουν πως οι πρώτες του ακτίνες είναι το σινιάλο που θα τους πάρει τη ζωή. Ποια ζωή; Πόσα χρόνια είναι σε φυλακές; Ο Λεωνίδας, που θα εκτελέσουν σε λίγο είναι μόλις 19 χρονών. Πότε πρόλαβαν να τον πιάσουν; Λίγα χρόνια νωρίτερα είχαμε την Κατοχή κι εκείνος πρέπει να ήταν 11-12 χρονών παιδί, ίσως ΕΠΟΝίτης, ίσως ένα από εκείνα τα παιδιά που προσπαθούσαν να βουτήξουν το καρβέλι το ψωμί από τα γερμανικά φορτηγά για να φάνε. Κι ο Νίκος, που πρόλαβε να φτάσει 27 χρονών, πού ήταν πριν; Του άρεσε η μπάλα, του άρεσε το ποδόσφαιρο κι ήταν καλός, τόσο καλός που ήταν στον Ολυμπιακό. Πριν από εκείνο το πρωί είχε ζήσει όλη την Ιστορία της Πατρίδας μας πάνω στο πετσί του. Είχε πολεμήσει, είχε λάβει μέρος στη μεγάλη μάχη της Ηλεκτρικής, όταν ο ΕΛΑΣ πάλευε να σώσει την Αθήνα από την καταστροφή των Γερμανών.
Ο ήλιος σηκώνεται, ουρανοφώτισε η πλάση, κοκκινίζει ο τοίχος από τις πρώτες του ακτίδες… λίγο ακόμα για να κοκκινίζει και το χώμα… λίγο ακόμα…
Βάλσαμο τα γαρίφαλα στον τοίχο των εκτελέσεων, μικρή μου. Βάλσαμο και το μαλακό σου πάτημα στο χώμα εκείνο που έγειραν τα κορμιά των σκοτωμένων κομμουνιστών. Τούτα τα παιδιά που ήρθαν σήμερα στο Λαζαρέτο θα μπορούσαν να ήταν τα εγγόνια των εκτελεσμένων. Θα ήταν τα εγγόνια τους αν το μετεμφυλιακό κράτος των δωσίλογων της Κατοχής τους είχε αφήσει να ζήσουν, να μεγαλώσουν, να ερωτευτούν, να κάνουν οικογένειες. Δεν τους άφησε, τους εκτέλεσε ελπίζοντας ότι με τις σφαίρες θα εκτελούσε τις ιδέες τους, θα έσβηνε από την Ιστορία τους αγώνες τους. Δεν τα κατάφερε, ποτέ δεν θα τα καταφέρει όσο θα υπάρχουν παιδιά, μικρότερα, μεγαλύτερα, έφηβοι και νέοι που θα φωνάζουν για την ανάγκη των ανθρώπων να ζουν όρθιοι, να ανασαίνουν ελεύθεροι, να γελούν, να αγαπούν, να συντροφεύονται.
Ένα κόκκινο γαρύφαλλο στην πληγή του τοίχου, σαν φιλί παιδιού σε μάγουλο γέροντα…

Σοφία Χουδαλάκη
20 Οκτωβρίου 2018 ·















+10

Κρυφό Σχολειό Φυλακών Αίγινας 1947: Έτσι Μαθαίναμε Εμείς τα Γράμματα.

Το κρυφό σχολειό των φυλακών Αίγινας και το αναγνωστικό του…


Μάνος Δούκας:

Τον Απρίλη του 1947 «κυκλοφόρησε» ένα… «αναγνωστικό» στη φυλακής της Αίγινας. Γι’ αυτό θα σας «μιλήσω» σήμερα.

Ο Μιχάλης Παπαμαύρος (1890 – 1962) ήταν προοδευτικός παιδαγωγός, που υπέστη σειρά διώξεων για τις ιδέες του (Απολύσεις, εξορίες κλπ.). Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο στις Κορυσχάδες. Μαζί με τους Κώστα Σωτηρίου, Ρόζα Ιμβριώτη, κλπ. συμμετείχε στην Επιτροπή Παιδείας που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, Πέτρου Κόκκαλη. Υπήρξε συνδιευθυντής του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου στο Καρπενήσι και στη συντακτική επιτροπή για τη συγγραφή των γνωστών Αναγνωστικών της Αντίστασης. Δικό του είναι το αναγνωστικό της Ε’ και Στ’ τάξης με τον τίτλο «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ». Το 1945 συνελήφθη και οδηγήθηκε διαδοχικά στις φυλακές Χατζηκώστα, στη Γυάρο, στην Αίγινα και τέλος στου Αβέρωφ. Είχε πάντα την άποψη ότι «η φυλακή μπορεί να γίνει σχολείο». Περισσότερα δείτε εδώ.

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του στην Αίγινα, γράφει μια σειρά αναγνωστικών για την επιμόρφωση των φυλακισμένων αγωνιστών. Συγκεκριμένα :
1. Αναγνωστικό για τελείως Αγράμματους.
2. Αναγνωστικό για τη Β’ τάξη Δημοτικού.
3. Αναγνωστικό για τη Γ’ και Δ’ τάξη Δημοτικού.
4. Αναγνωστικό για την Ε’ και Στ’ τάξη Δημοτικού, με τίτλο «ΜΕΓΑΛΑ ΧΡΟΝΙΑ».

Από αυτά έχει διασωθεί μόνο το τελευταίο, που επανεκδόθηκε πριν από μερικά χρόνια από τον Πανελλήνιο Πολιτιστικό Σύλλογο Απογόνων και Φίλων Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Παράρτημα Περιστερίου.

Αυτό το βιβλίο «κυκλοφόρησε» μέσα στη φυλακή τον Απρίλη του 1947. Δυο ενδιαφέροντα ιστορικά «μαθήματα» που περιέχονται σ’ αυτό, για το έπος της Αλβανίας 1940 με τίτλο «Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ» και για το έπος της κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης με τίτλο «ΤΟ ΕΑΜ», μπορείτε να δείτε εδώ.

Από το ίδιο αυτό βιβλίο εδώ θα σας «αντιγράψω» ένα άλλο μάθημα που λέγεται «Το κρυφό σχολειό της φυλακής» κι αναφέρεται ακριβώς στο πώς γινόταν αυτά τα μαθήματα. Να σημειώσουμε ότι τότε που τα έγραφε αυτά, ο εμφύλιος πόλεμος ήταν σε εξέλιξη κι ακόμα δεν είχαν εμπλακεί στον εμφύλιο οι Αμερικάνοι και… οι βόμβες ναπάλμ.

«Το κρυφό σχολειό της φυλακής

Παιδιά της τετάρτης τάξης.
Σας μιλούν οι φυλακισμένοι της φυλακής Αίγινας. Εσείς μαθαίνετε τα γράμματα στο σχολείο σας ελεύθερα και με την ησυχία σας. Τώρα θα σας πούμε πώς μαθαίνουμε κι εμείς τα γράμματα, στο δικό μας σχολείο της φυλακής.

Εμείς όλοι οι φυλακισμένοι στη φυλακή της Αίγινας είμαστε λαϊκοί αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Άλλοι από μας πολεμήσαμε τον κατακτητή της χώρας μας τα χρόνια της κατοχής στο βουνό και άλλοι στις πόλεις.

Οι προδότες όμως, με τη βοήθεια των Άγγλων, μας εξαπάτησαν στη συμφωνία της Βάρκιζας και μας έριξαν στις φυλακές. Μας φυλάκισαν για να μας εξοντώσουν με τα βάσανα και τις στερήσεις της φυλακής.

Μα εμείς, μόλις φυλακιστήκαμε, βάλαμε για σκοπό μας να βγούμε από τη φυλακή γεροί, όχι μόνο στο σώμα μας, μα και στη ψυχή μας.

Η πρώτη μας δουλειά ήταν να μάθουμε γράμματα. Γιατί εμείς μεγαλώσαμε στην κοινωνία, χωρίς να ξέρουμε να γράφουμε και να διαβάζουμε τη γλώσσα μας.

Τα γράμματα, φυσικά, έπρεπε να μας τα μάθει το κράτος στα σχολεία του. Γι’ αυτό άλλωστε πληρώναμε και ταχτικά τους φόρους μας στο κράτος. Και αν καμιά φορά κανείς από μας δεν είχε να πληρώσει, τον έπιαναν και τον έβαζαν φυλακή. Μα το κράτος δεν ήθελε να μας μάθει γράμματα! Δεν το συνέφερε ν’ ανοίξει ο λαός τα μάτια του! Έτσι, μας άφησε αγράμματους. Και όπως εμείς, έτσι είναι και άλλοι αμέτρητοι αγράμματοι ανάμεσα στο λαό μας.

Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να μάθουμε γράμματα τώρα που μεγαλώσαμε. Να κάνουμε δηλαδή μια δουλειά, που έπρεπε να την είχε κάμει το κράτος όταν ήμαστε παιδιά.

Στην αρχή πηγαίναμε καλά. Οι φύλακες της φυλακής μας άφηναν λεύτερους να κάνουμε το σχολείο μας και τα άλλα ανώτερα μαθήματά μας.

Μα όταν η κυβέρνηση έμαθα πως εμείς στη φυλακή μαθαίνουμε γράμματα και μορφωνόμαστε, μας τα απαγόρευσε όλα ! Δε μας άφηνε ούτε γράμματα να μαθαίνουμε ούτε να κάνουμε τα άλλα μαθήματά μας.

Μα εμείς και ύστερα απ’ την απαγόρεψη αυτή εξακολουθούμε να έχουμε τα σχολεία μας. Βέβαια όμως, κρυφά από τους φύλακές μας. Και να δείτε πως το κάνουμε:

Άμα κάθε πρωί ανοίξουν οι θάλαμοι και βγουν οι φυλακισμένοι έξω, ένας συναγωνιστής περνά με τη σειρά κοντά από τους αγράμματους και τους ψιθυρίζει: «Στο 7», ή «Στο 11». Κάθε μέρα δηλαδή αλλάζουμε θάλαμο.

Σε λίγη ώρα αρχίζουν ένας ένας οι αγράμματοι να πηγαίνουν στο θάλαμο 7 ή στο θάλαμο 11. Εκεί αρχίζει το μάθημα της Ανάγνωσης.

Έχουμε όλα – όλα δυο βιβλία. Ένα που διαβάζουν οι μαθητές κι ένα που κρατά ο δάσκαλος. Το βιβλίο των μαθητών περνά από τον ένα στον άλλο, ώσπου να διαβάσουν όλοι. Πίνακα δεν έχουμε. Γράφουμε όμως στο πίσω μέρος της πόρτας.

Άμα τελειώσει η ανάγνωση αρχίζει η αριθμητική. Κάνουμε πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμό και διαίρεση των ακεραίων αριθμών. Εδώ και λίγες μέρες αρχίσαμε και με τους δεκαδικούς. Τις πράξεις και στο μάθημα αυτό τις κάνουμε στο πίσω μέρος της πόρτας.

Δυο φορές τη βδομάδα κάνουμε και Γεωγραφία της Ελλάδας. Μαθαίνουμε ακόμα και για τα ζώα, τα φυτά και τα ορυκτά της πατρίδας μας.

Το τραγούδι και τη Γυμναστική τα μαθαίνουμε μαζί με τους άλλους συναγωνιστές της φυλακής.

Μα την ώρα που κάνουμε μάθημα, προσέχουμε να μη μας τσακώσει κανένας φύλακας. Ένας από μας φυλάγει στην πόρτα. Παρακολουθεί τους φύλακες. Άμα δει κανένα να πλησιάζει το θάλαμό μας, αρχίζει να χτυπά σιγανά με τα δάχτυλα απάνω στην πόρτα ή να λέει σιγά τη λέξη: «Προσοχή».

Εμείς τότε καταλαβαίνουμε κι αρχίζουμε να λέμε διάφορες ιστορίες άσχετες με το μάθημα. Πότε – πότε μπαίνει ο φύλακας μέσα στο θάλαμο. Εμείς δεν του μιλούμε καθόλου. Εκείνος μένει λίγο, ακούει τις ιστορίες και ύστερα φεύγει.

Εμείς εξακολουθούμε τότε το μάθημά μας. Έτσι μαθαίνουμε εμείς τα γράμματα. Και δε μπορούμε να σας περιγράψουμε πόση χαρά νιώθουμε άμα μάθουμε να γράφουμε και να διαβάζουμε.

Καθόμαστε τότε και γράφουμε αμέσως γράμμα με το χέρι μας στα σπίτια μας και τους λέμε για την ευχάριστη είδηση. Οι δικοί μας τότε μας απαντούν και μας λένε πως τρίβουν τα μάτια τους και λένε πως η φυλακή για μας στάθηκε το καλύτερο σχολείο.

Τώρα χαιρόμαστε πολύ, που άμα βγούμε από τη φυλακή θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε καλύτερα το λαό μας. Γιατί το ίδιο είναι να ξέρεις γράμματα και να μη ξέρεις;

Να ξέρετε όμως πως όταν ο λαός πάρει την εξουσία στα χέρια του, δε θα μείνει ούτε ένας Έλληνας αγράμματος».



Κι ένα συνοδευτικό έμμετρο που τότε τα συνηθιζόταν πολύ στα αναγνωστικά.

«Ο γέρο – μαθητής της φυλακής

Την ώρα, δες που μπαίνω στο σχολείο μας
δε ξέρω, κάτι εδώ με συγκινάει…
Θέλω να πω στο νιό το δάσκαλό μας
κι αν είμαι γέροντας, ντροπή δε με κρατάει…

Ένιωσα δω πως πρέπει να μαθαίνω
για να μπορέσουμε ν’ αλλάξει η ζωή μας…
Εδώ τη μαύρη σκοτινιά καταλαβαίνω
σατανικά που μας τυλίγαν οι εχθροί μας…

Στα σκοτεινά κελιά μάτια λαμπίζουνε
και λαχταρούν της μόρφωσης το δώρο
κι από το στόμα του ΕΠΟΝίτη δάσκαλου
μες στου κελιού το στρυμωγμένο χώρο

η Γνώση πως μου φαίνεται να βγαίνει όμορφη
και να μου γνέφει μπιστεμένα:
Εγώ ‘μαι όπλο στη ζωή, όπλο ανίκητο
κανείς δε με νικάει εμένα…

Εγώ ο αγωνιστής ο ασπρομάλλης γέροντας
τον εχτιμώ το νιό το δάσκαλό μου,
γιατί πασχίζει να μάθει ό,τι έχασα
στα νιάτα μου, στον μαύρο τον καιρό μου.»

Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών - The Partisans of Athens

Αποχαιρετάμε τον Μανώλη
με Αυτό το βίντεο,, 

Συνεχίζοντας τον Δρόμο που Χάραξε
-αν κ δεν ολοκλήρωσε-
η Γενιά τους

Ένα ντοκιμαντέρ για την ΕΑΜική Αντίσταση την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα ('41-'44). 14 αφηγήσεις. 14 ιστορίες. Ένας λαός ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Ένα ντοκιμαντέρ για τη συλλογική μνήμη. A documentary about the Resistance during the Nazi Occupation of Athens. 14 people recalling memories from that period. A film about collective memory. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών (2018 - 72’) Σκηνοθεσία: Ξενοφώντας Βαρδαρός, Γιάννης Ξύδας Έρευνα - Σενάριο: Γιάννης Ξύδας Αφήγηση: Ρήγας Αξελός Δ/νση φωτογραφίας - Μοντάζ: Ξενοφώντας Βαρδαρός Ηχοληψία - Μιξάζ: Ανδρέας Γκόβας Πρωτότυπη μουσική: drog_A_tek Κάμερα: Ξενοφώντας Βαρδαρός, Χρήστος Πανάγος Μετάφραση - Υποτιτλισμός: Ηλίας Διάμεσης Γραφιστική επιμέλεια: Κώστας Μηναϊδης Υπεύθυνη επικοινωνίας - Απομαγνητοφωνήσεις: Σέβη Σαλαγιάννη Παραγωγή: Ομάδα Συλλογική Μνήμη Ένα ντοκιμαντέρ για την ΕΑΜική Αντίσταση την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα ('41-'44). 14 αφηγήσεις. 14 ιστορίες. Ένας λαός ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Ένα ντοκιμαντέρ για τη συλλογική μνήμη. Με αφετηρία τις μαρτυρίες ανθρώπων που έλαβαν μέρος στην Αντίσταση, το ντοκιμαντέρ Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών επιχειρεί να ρίξει φως σε γνωστές και άγνωστες ιστορίες του αγώνα τους, όπως αυτές διαδραματίστηκαν μέσα στις συνοικίες της Αθήνας. Από την περίοδο του λιμού του '41-'42, τα συσσίτια των λαϊκών επιτροπών και της Εθνικής Αλληλεγγύης, τις μεγαλειώδεις πορείες ενάντια στην επιστράτευση και την κάθοδο των Βουλγάρων, τις μάχες του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στις συνοικίες, την ίδρυση του ΕΑΜ με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, τις παράνομες προκηρύξεις και τα συνθήματα της ΕΠΟΝ στους τοίχους μέχρι την απελευθέρωση της Αθήνας οι πρωταγωνιστές συνθέτουν ένα μωσαϊκό εμπειριών, αγώνων και προσδοκιών για το πώς επέλεξαν να συγκρουστούν με την ηττοπάθεια και τη συνεργασία με τον ναζισμό-φασισμό. Οι προσωπικές ιστορίες «δένουν» με σπάνιο αρχειακό υλικό, πρωτότυπη μουσική των drog_A_tek και πλάνα του σήμερα μέσα από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, το Σκοπευτήριο της Καισαριανής και τις συνοικίες της Αθήνας. “...στου πολέμου την αντάρα όλοι μας αδελφωμένοι, είμαστε φωτιά που λάμπει μες στη γη τη ρημαγμένη... κι απ’ της νιότης μας την φλόγα θε να λάμψουν όλα γύρω, γιατί έλαχε στη νιότη της ελευθεριάς ο κλήρος.” (αντιστασιακό τραγούδι της εποχής) Έλαβαν μέρος (με αλφαβητική σειρά) Βαλιμίτης Δημήτρης Βοσκοπούλου Κουβά Μαρία Ζαμάνος Στέλιος Ζαχαρίας Μάνος Κατιμερτζής Γιώργος Μαραγκουδάκης Κώστας Μπαλάνος Νίκος Νικηφοράκης Ζάχος Νικολάου Έλλη Ντερμιτζόγλου Βαγγέλης Παπαδημητρίου Γιώργος Πετροπούλου Ζωή Σφακιανάκης Νίκος Σαββατιανού Ελένη

Ο ΕΑΜιτης Γερμανός Στρατιώτης Που Έσωσε την Λαμία (vid) !!

Δείτε το βίντεο από τη σελίδα που έχει δημιουργηθεί προς τιμήν του από μέλη της οικογένειάς του στο facebook:

https://www.facebook.com/114899005237219/videos/251690412214763/?t=10


Ο Γερμανός στρατιώτης που έσωσε μια ολόκληρη ελληνική πόλη από την καταστροφή: «Γράψτε πως είμαι Έλληνας δημοκράτης, τίποτε άλλο» | 

Οι φιλέλληνες είναι ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην ελληνική ιστορία, που βοήθησαν τη χώρα σε δύσκολες στιγμές. Ο Ηλίας Κόκκινος ανήκει σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων που όταν ήρθε στην Ελλάδα προσέφερε μεγάλο καλό.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωσήφ Μπλέχινγκερ και γεννήθηκε το 1911 σε μία πόλη στα σύνορα της Δρέσδης. Βαφτίστηκε χριστιανός ορθόδοξος και ονομάστηκε Ηλίας Κόκκινος από το όνομα του πρώτου Λαμιώτη που σκοτώθηκε στο αλβανικό μέτωπο.

Η μητέρα του κατάγονταν από την Τσεχία, ο πατέρας του ήταν Αυστριακός και αυτός Γερμανός υπήκοος. Ήταν 30 χρόνων όταν ξέσπασε ο Β” Παγκόσμιος Πόλεμος και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οικογένειά του και να στρατολογηθεί στον γερμανικό στρατό. Τον πρώτο καιρό υπηρέτησε στην Πολωνία και ύστερα μετατέθηκε στην Ελλάδα.

Η χώρα βρισκόταν υπό την γερμανική κατοχή και ο Μπλέχινγκερ ανέλαβε τη θέση του υπεύθυνου κλειδούχου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λαμίας. Παρότι βρισκόταν στις υπηρεσίες του γερμανικού στρατού ο Μπλέχινγκερ δεν ήταν Ναζί και όσο μπορούσε βοηθούσε τον κατοίκους της περιοχής.

Δεν εμπόδιζε τους Λαμιώτες να κλέβουν τα τρόφιμα των Γερμανών από τα βαγόνια και απελευθέρωσε πολλούς Έλληνες που θα εκτελούνταν. Συνεργάστηκε με το ΕΑΜ και ενημέρωνε τους αντάρτες για τις ενέργειες των Γερμανών.
Πολλοί άρρωστοι Έλληνες, μεταφέρθηκαν με τα γερμανικά τρένα νύχτα στην Λαμία, χάρη στον θαρραλέο Αυστριακό.

 Η πράξη του να εμποδίσει την καταστροφή της Λαμίας που σχεδίασαν οι Γερμανοί ήταν το αποκορύφωμα της δράσης του.

Στις 18 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκατέλειπαν επιτέλους τη Λαμία.
Στην πόλη παρέμειναν μόνο πέντε Γερμανοί με εντολή να ανατινάξουν όσα κτίρια και εγκαταστάσεις της πόλης μπορούσαν, όταν τα στρατεύματα θα έχουν απομακρυνθεί. 

Τα πυρομαχικά τοποθετήθηκαν στις αποθήκες του στρατοπέδου με στόχο να εκραγούν τις πρωινές ώρες. Ο Μπλέχινγκερ έμαθε από τις προηγούμενες μέρες τις επιδιώξεις των Γερμανών. Το βράδυ της 17ης Οκτωβρίου μαζί με έναν Ιταλό, ονόματι Μάριο πήγε στο στρατόπεδο και έκοψε τα καλώδια των εκρηκτικών.
Στη συνέχεια οι ΕΑΜίτες φρόντισαν να τον φυγαδεύσουν μακριά από το στρατόπεδο, κοντά στο χωριό Αυλάκι. 

Το επόμενο πρωί οι κάτοικοι μαζεύτηκαν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την γιορτή του Αγίου Λουκά. Η είδηση ότι η Λαμία θα καιγόταν έκανε τον γύρο της πόλης και πολλοί άρχισαν να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους.
Ο Μπλέχινγκερ όμως είχε καταφέρει να αποτρέψει την ολική καταστροφή και μόνο κάποιες μικρές εκρήξεις ακούστηκαν.

Ο Μπλέχινγκερ δεν έφυγε ποτέ ξανά από την Ελλάδα, παντρεύτηκε την Αγγελική Καρακώστα και απέκτησε έναν γιο. Ασχολήθηκε με τη βυζαντινή αγιογραφία και πέθανε το 1995. Ταπεινός μέχρι το τέλος ποτέ δεν επιδείκνυε τις πράξεις του και όταν του ζητούσαν να μιλήσει έλεγε: «Γράψτε πως είμαι Έλληνας δημοκράτης, τίποτε άλλο».

Αλιεύτηκε Από:agonaskritis.gr

Παρουσίαση βίντεο φωτο κειμένου:  Viva.La.Revolucion

Η ΠΥΞΙΔΑ...ΦΕΡΝΕΙ ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ...ΔΙΔΑΧΗ...!!

To
Viva.La.Revolucion Σας Ενημερώνει:

Η πυξίδα του Μπαντέκου, Νίκου Μπάλαλα, παραδόθηκε στο Αρχείο του ΚΚΕ (ΦΩΤΟ)

• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 

Η Βάσω και η Φανή Κορομβόκη παραδίδουν την πυξίδα του Μπαντέκου στον Δ. Κουτσούμπα

Δώδεκα Αυγούστου 1949. Οι φαντάροι του εκτελεστικού αποσπάσματος στους στρατώνες του Ιππικού στη Λάρισα (εκεί που είναι σήμερα η Στρατιά) διστάζουν να πυροβολήσουν. «Βαράτε βρε, μη φοβάστε» τους φωνάζει ένα παλικάρι 33 χρόνων που κρατά απ' το χέρι την 23χρονη γυναίκα του, έγκυο τότε στον τρίτο μήνα της. Κείνη τη μέρα οι ομοβροντίες των εκτελεστικών αποσπασμάτων έκοψαν τη ζωή 15 μαχητών του ΔΣΕ.

Εβδομήντα χρόνια μετά, το πρωί της Τετάρτης, δυο αγέννητες τότε κοπέλες, πέρασαν την πύλη της έδρας της ΚΕ του ΚΚΕ και κατευθύνθηκαν στο γραφείο του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα. Στα χέρια τους κρατούσαν ένα πολύτιμο κειμήλιο, την πυξίδα του ταξίαρχου του ΔΣΕ Νίκου Μπάλαλα - Μπαντέκου, του εκτελεσμένου μαζί με την γυναίκα του, την Ευτυχία Σδρόλια, επίσης μαχήτρια του ΔΣΕ, στις 12 Αυγούστου 1949.

Η συγκίνηση απερίγραπτη όταν η Βάσω Κορομβόκη, εκπαιδευτικός, αρχίζει να μιλά, με την αδελφή της Φανήνα συμπληρώνει:

«Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση παραδίδουμε σήμερα, στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, ένα ιστορικό κειμήλιο, την πυξίδα του καπετάν Μπαντέκου και μια ταπεινή μαρτυρία, τα οποία έχουμε σαν κληρονομιά από τον πατέρα μας Θεόδωρο Κορομβόκη, σε ένα χώρο που αρμόζει στο μέγεθός και το αξίωμά του.

Ο πατέρας μας καταγόταν από τη Βέρβαινα Αρκαδίας, ήταν δάσκαλος και ζωγράφος και είχε πολεμήσει με τον κυβερνητικό στρατό τον Αύγουστο του 1949 στο Γράμμο σαν εφ. Ανθυπολοχαγός του 20ού Ε.Τ. Πεζικού. του κυβερνητικού στρατού. Μας περιέγραφε πολύ συχνά τη στιγμή που συνάντησε τον καπετάν Μπαντέκο στο βουνό, του οποίου το όνομα δεν γνώριζε, ενώ αυτός ήταν πιθανώς τραυματισμένος. Λίγο πιο πέρα υπήρχε μια κοπέλα η οποία έκλαιγε. Πρόσφατα μάθαμε ότι ήταν η Ευτυχία Σδρόλια και ότι το όνομα του καπετάν Μπαντέκου ήταν Νίκος Μπάλαλας των οποίων η ιστορία μάς συγκλόνισε.

Όταν ο πατέρας μας τον ρώτησε ποιος ήταν, τότε αυτός του απάντησε ότι ήταν ο καπετάν Μπαντέκος και ότι ήταν μαζί με την κοπέλα. Βλέποντας το αδιέξοδο και την επικείμενη αιχμαλωσία έδωσε την πυξίδα του στον πατέρα μας λέγοντάς του ότι δεν του χρειάζεται πια. Ανέφερε δε σαν καθήκον του ότι έπρεπε να προστατεύσει την κοπέλα. Πάνω στην πυξίδα υπάρχει το όνομα Μπαντέκος και η ημερομηνία 07-08- 1949 πιθανότατα ημερομηνία εκείνης της συνάντησης και πιθανή ημερομηνία της αιχμαλωσίας τους.

Ο πατέρας μας μας διηγούνταν τη σκηνή χωρίς την παραμικρή εμπάθεια, με σεβασμό και στωικότητα. Έτσι ήταν τότε τα πράγματα μας έλεγε. Περιέγραφε τον Μπαντέκο ψύχραιμο και συμφιλιωμένο με την δύσκολη κατάστασή του αλλά ανήσυχο για την κοπέλα. Η συζήτησή τους ανθρώπινη. "Θα σε συλλάβουν μωρέ παιδί" του είπε ο πατέρας μας. "Δε με νοιάζει για μένα μόνο που έχω την κοπέλα", απάντησε αυτός.

Μέχρι το 2012 οπότε απεβίωσε μας προέτρεπε να βρούμε συγγενείς του, πράγμα δύσκολο αφού δεν γνωρίζαμε το πραγματικό του όνομα. Τάχα να μπορούσαμε να βρούμε τους συγγενείς του έλεγε. Μάλιστα, προσδιόριζε τον τόπο καταγωγής του στην Καρδίτσα. Πρόσφατα στην προσπάθειά μας να υλοποιήσουμε την επιθυμία του πατέρα μας διερευνήσαμε για Μουσειακό χώρο στη Λάρισα. Μέσω γνωστού μας ήρθαμε σε επαφή με τον υπεύθυνο του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης Αμπελακίων, Θανάση Σερδένη, ο οποίος μας υπέδειξε ως φυσικό χώρο για την πυξίδα του Καπετάν Μπαντέκου (Νίκου Μπάλαλα) το Αρχείο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας όπου έχουμε την τιμή να βρισκόμαστε σήμερα σε εκπλήρωση της επιθυμίας του πατέρα μας.

Νίκο και Ευτυχία, το παράδειγμά σας διδαχή για τις επόμενες γενιές».

1 / 7

Τι είχε γίνει

Γράφει ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης στον «Ριζοσπάστη» (Κυριακή 1 Ιούλη 2007):

«Το Γενικό Αρχηγείο αποφασίζει να στείλει την 108 Ταξιαρχία στα Άγραφα - Θεσσαλία για να ανασυγκροτήσει την 2η Μεραρχία μετά το θάνατο του "Διαμαντή".

Η απόπειρα αυτή απέτυχε από την πρώτη στιγμή, γιατί με τα πρώτα πυρά για διάνοιξη ρήγματος στη διάταξη του αντιπάλου, σκοτώθηκε ο διοικητής της 108 συνταγματάρχης Παν. Ζάρας.

Στη συνέχεια, με την ίδια βασικά αποστολή, και με βάση την 192 Ταξιαρχία, με διοικητή τον "Μπαντέκο", επίτροπο τον αντισυνταγματάρχη Στάθη Καραγιώργη και επιτελάρχη τον αντισυνταγματάρχη Στ. Μανίκα στέλνεται νέο τμήμα.

Το τμήμα αυτό, του οποίου διοικητής έως τα Άγραφα θα ήταν ο "Μπαντέκος", χωριζόταν σε δυο ιδιαίτερα τμήματα. Στο δεύτερο τμήμα διοικητής ήταν ο αντισυνταγματάρχης Γιώργος Αθανασίου, ο οποίος θα αναλάβαινε διοικητής της 2ης Μεραρχίας με επίτροπο τον αντισυνταγματάρχη Βασ. Ασπρίδη.

Το "Απόσπασμα" Μπαντέκου στην αρχή άνοιξε δίοδο μέσα στη διάταξη του Στρατού και το τμήμα του Αθανασίου ελίχθηκε προς το χωριό Μεσολούρι και τελικά έφτασε στον προορισμό του, τα Άγραφα. Το τμήμα όμως του Μπαντέκου, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, καθυστέρησε στην κίνησή του και κυκλώθηκε στην τοποθεσία "Λυκοκρέμασμα".

Εκεί η Ευτυχία τραυματίστηκε ελαφρά και στην προσπάθειά του να τη βοηθήσει, τραυματίστηκε σοβαρά και ο "Μπαντέκος". Βλέποντας το αδιέξοδο ο "Μπαντέκος" προσπάθησε να αυτοκτονήσει αλλά πρόλαβε και τον εμπόδισε η Ευτυχία, ενώ ήδη είχαν αυτοκτονήσει ο επιτελάρχης Στ. Μανίκας, ο ταγματάρχης "Μωριάς" και μερικά άλλα στελέχη. Ένα άλλο κομμάτι του τμήματος "Μπαντέκου" με τον πολιτικό Επίτροπο Στάθη Καραγιώργη, περίπου εξήντα μαχητές και μαχήτριες, πέτυχε να ελιχθεί στο Σμόλικα όπου ενώθηκε προσωρινά με το "Απόσπασμα Παλαιολόγου" που δρούσε εκεί.

Από αριστερά: Η Ευτυχία Σδρόλια, ο Νίκος Μπάλαλας (Μπαντέκος), ο Κώστας Γκριτζώνας, ο Στάθης Καραγιώργης και ο Ζαχ. Μπολασίκης

Ο "Μπαντέκος", η Ευτυχία και ορισμένοι άλλοι αιχμαλωτίστηκαν. Όταν διαπιστώθηκε ποιος ήταν ο αιχμάλωτος, τους κατέβασαν με ισχυρή συνοδεία στην Καστοριά. Ήταν οι πρώτες μέρες του Αυγούστου 1949.

Δεδομένης της φήμης που είχε ο "Μπαντέκος" για τις ικανότητές του και την αποκοτιά του, και για να μην υπάρξει πιθανότητα να τους ξεφύγει, τον μετέφεραν μαζί με την Ευτυχία και άλλους με αεροπλάνο στη Λάρισα.

Σε λίγες μέρες, βιαστικά έγινε η δίκη τους στο Στρατοδικείο - σφαγείο της Λάρισας. Εκεί ο Νίκος Μπάλαλας - "Μπαντέκος", γνωρίζοντας ότι θα τον εκτελέσουν, αντιμετώπισε τις κατηγορίες με επιχειρήματα, είπε ότι κάποιους από τους μάρτυρες κατηγορίας τους περιφρονεί γιατί ήταν δοσίλογοι της Κατοχής, υπερασπίστηκε τον Αγώνα του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ και την πολιτική του ΚΚΕ.

Το ίδιο και η Ευτυχία, υπερασπίστηκε τον Αγώνα του ΔΣΕ, όπως και οι άλλοι κατηγορούμενοι που ήταν μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ και ανάμεσά τους κάποιοι και κάποιες ήταν αξιωματικοί του ΔΣΕ.

Λίγο πριν απαγγελθούν οι ποινές και ενώ είχε απαγορευτεί στους συγγενείς των κατηγορουμένων να τους πλησιάσουν, να τους μιλήσουν ίσως για τελευταία φορά, ο πρόεδρος του Στρατοδικείου πρότεινε στην Ευτυχία να αποκηρύξει τον άνδρα της, τον Νίκο, ώστε να "γλιτώσει", δεδομένου ότι ήταν έγκυος τριών μηνών.

Η Ευτυχία απάντησε στο μικρό αυτό άνθρωπο ότι "...με τον άνδρα μου, μαζί στη ζωή, μαζί στον Αγώνα για την προκοπή του Λαού, μαζί και στο Θάνατο. Με αυτό που με προτείνετε, δεν ενδιαφέρεστε για τη ζωή μου αλλά θέλετε να χτυπήσετε τον "Μπαντέκο". Δε θα σας κάνω το χατίρι. Γνωρίζετε ότι τίποτα από όσα με κατηγορείτε δεν έχω κάνει και ότι οι μάρτυρες κατηγορίας λένε ψέματα. Στο χέρι σας είναι, εσείς θα αποφασίσετε και όχι εγώ, γιατί αν ζήσω με τον τρόπο που προτείνετε, τι θα λέγω στο παιδί μου για τον πατέρα του όταν μεγαλώσει;"

Ο "Μπαντέκος" καταδικάστηκε 17 φορές σε θάνατο, ενώ ο ταγματάρχης Γιώργος Παπαδημητρίου - "Βύρων", διοικητής τάγματος στην Ταξιαρχία του "Μπαντέκου", 31 φορές σε θάνατο.

Τότε ο "Μπαντέκος" άφησε άφωνους τους παράγοντες της δίκης και το ακροατήριο, όταν είπε στον "Βύρωνα", "ε ωρέ Βύρων, ταξίαρχος εγώ μόνο 17 φορές σε θάνατο, ταγματάρχης εσύ 31 φορές σε θάνατο, με πέρασες".

Του ταγματάρχη Παπαδημητρίου - "Βύρωνα", ο αδελφός του πατέρα του τότε ήταν στρατηγός αρχηγός της Χωροφυλακής. Λίγες μέρες αργότερα εκτελέστηκε και ο μικρότερος αδελφός του "Βύρωνα", Δημ. Παπαδημητρίου 18 χρόνων.

Ο "Μπαντέκος" και οι άλλοι δεν εκτελέστηκαν στο Μεζούρλο ή Μιζούρλο, τόπο εκτελέσεων στη Λάρισα αλλά σε μια γωνιά στους Στρατώνες Ιππικού όπου κρατούνταν.

Είτε γιατί φοβούνταν μην τους ξεφύγει ο "Μπαντέκος" και οι σύντροφοί του, είτε για άλλους λόγους, δεν τους κρατούσαν στις φυλακές Λάρισας, την "Μπαρουταποθήκη", ούτε στον Στρατώνα τον γνωστό ως "Όρχο Αυτοκινήτων", όπου κρατούνταν αιχμάλωτοι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, αλλά στους Στρατώνες Ιππικού, εκεί που είναι η έδρα της Στρατιάς.

Δεν αποκλείεται και η περίπτωση όπου κάποιος ανώτερος ή ανώτατος αξιωματικός του Στρατού να είχε ιδιαίτερη εκτίμηση στον αντίπαλό του, τον "Μπαντέκο" και να θέλησε να τον προφυλάξει αυτόν και τους συντρόφους του από τη μανία συγκεκριμένων κτηνανθρώπων της Ασφάλειας Λάρισας της εποχής εκείνης.

Υπήρξαν, λίγες είναι αλήθεια, περιπτώσεις επίδειξης σεβασμού στον αντίπαλο. Για παράδειγμα, όταν αναγνωρίστηκε το πτώμα του θρυλικού "Διαμαντή" ανάμεσα στους νεκρούς μαχητές και μαχήτριες που έπεσαν μαζί του, πήγαν στο σημείο εκείνο ανώτατοι αξιωματικοί του Στρατού, να δουν αυτόν τον φοβερό και τρομερό αντάρτη, έστω και νεκρό. Κάποιος πρότεινε να του κόψουν το κεφάλι, να το περιφέρουν στα χωριά της περιοχής, ώστε να πειστεί ο κόσμος ότι ο "Διαμαντής" σκοτώθηκε. Αλλά ο επικεφαλής το απαγόρευσε λέγοντας: "Μας εξευτέλισε ζωντανός, να μη μας εξευτελίσει και πεθαμένος".

Ο Νίκος Μπάλαλας - "Μπαντέκος" 33 χρόνων, ο Γιώργος Παπαδημητρίου - "Βύρων" 27 χρόνων, η Ευτυχία Σδρόλια 23 χρόνων, η Καλλιόπη Μπετσέλου 22 χρόνων, ο Αντώνης Τζικούλης 18 ετών και άλλοι, συνολικά 15 εκτελέστηκαν λίγες μέρες μετά τη σύλληψη και καταδίκη τους, στις 12 Αυγούστου 1949 σε δυο ομάδες.

Με την πρώτη ομάδα εκτελέστηκε και ο "Βύρων". Όταν ο "Μπαντέκος" σήκωσε το άψυχο και καταματωμένο πτώμα του "Βύρωνα" επανέλαβε χαμογελώντας αυτό που είχε πει στο Στρατοδικείο, "ε, ρε Βύρων, ταγματάρχης εσύ 31 φορές, ταξίαρχος εγώ μόνο 17".

Η παροιμιώδης ψυχραιμία του δεν τον εγκατέλειψε ούτε την τελευταία στιγμή, γιατί όταν δόθηκε το παράγγελμα "πυρ" στο εκτελεστικό απόσπασμα, υπήρξαν κάποια δευτερόλεπτα δισταγμού από την πλευρά των στρατιωτών.

Είχαν μπροστά τους ένα "θρύλο" της εποχής. Τότε ο "Μπαντέκος" είπε: "Βαράτε βρε, μη φοβάστε". Η Ευτυχία και ο Νίκος έπεσαν κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου, ζητωκραυγάζοντας μαζί με τους άλλους, τον ΔΣΕ, το Κόμμα, τον Ελληνικό Λαό.

Ο "Μπαντέκος" πέρασε στην Ιστορία, κοντά σε όλους εκείνους που έπεσαν για την Ελευθερία, την Ανεξαρτησία, την προκοπή του Λαού.

Θα 'ρθει μέρα που το άγαλμά του θα υπάρχει στην είσοδο του χωριού του όπως και της Ευτυχίας για το ηθικό δίδαγμα που άφησε κληρονομιά στους αιώνες με τη στάση της μπροστά στους δικαστές της».

Ποιος ήταν ο Μπαντέκος

Το βιογραφικό του Μπαντέκου στο Αρχείο του ΚΚΕ

Αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από το βιογραφικό του που υπάρχει στο Αρχείο του ΚΚΕ:

«Γεννήθηκε στην κωμόπολη Σαριτσάνη Ελασσώνας το 1916 από φτωχούς αγρότες, έβγαλε το δημοτικό σχολειό και από μικρός ρίχτηκε στη δουλειά σαν εργάτης γης και στους δρόμους σπάζοντας χαλίκι. Οργανώθηκε το 1938 στην ΟΚΝΕ του χωριού του και καταδιώχθηκε στη διάρκεια της Μεταξικής διχτατορίας. Πολέμησε στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο σαν στρατιώτης. Στην πρώτη κατοχή από τους πρώτους οργανώθηκε στο ΕΑΜ (...) βγήκε στον Όλυμπο αντάρτης τον Ιούλιο του 1942. Αναδείχθηκε αμέσως καπετάνιος της ομάδας και αργότερα του συγκροτήματος Αμάρμπεη - Ολύμπου όπου ανέπτυξε εξαιρετική δράση. Μέλος του ΚΚΕ έγινε το 1942. Με την ίδρυση της 1ης Μεραρχίας του Ε.Λ.Α.Σ. έγινε καπετάνιος του 1ου λόχου του 5ου Συντάγματος. Στη διάρκεια των αγώνων του Ε.Λ.Α.Σ. πάλαιψε παντού παληκαρίσια και έδωσε πολλές μάχες με τους Ιταλογερμανούς, ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι δύο μάχες του 1942-43 στο Σαραντάπορο όπου καταστράφηκαν στην πρώτη 70 αυτοκίνητα με στρατό και στη δεύτερη 90. Επίσης πήρε μέρος στην εξόντωση Γερμανικής φάλαγγας 100 αυτοκινήτων στο Ζάρκο τον Σεπτέμβρη του 1944.

(...) Μετά τη Βάρκιζα γύρισε στο χωριό του και άρχισε να δουλεύει ήσυχα σαν καραγωγέας. Καταδιώχθηκε όμως σαν Ελασίτης. Αρχισε την πάλη του σαν υπεύθυνος αυτοάμυνας χωριών της περιοχής του (...) και τον Απρίλη του 1946 βγήκε στο βουνό, σαν επικεφαλής ομάδας και αργότερα συγκροτήματος (...)».

Ακολουθεί μια συναρπαστική πορεία που τον αναδεικνύει σε ταγματάρχη και αντισυνταγματάρχη του ΔΣΕ έχοντας πάρει ήδη μέρος στις μάχες κατάληψης της Καρδίτσας και του Καρπενησίου. Διοικητής της 192 Ταξιαρχίας της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ περνά τελικά στον Γράμμο. Στο μεταξύ γνωρίζει την Ευτυχία Σδρόλια από τα Κανάλια Καρδίτσας με την οποία παντρεύτηκαν στο βουνό, στον Σπαρμό του Ολύμπου. Συνέχισαν την κοινή ζωή τους μέχρι το εκτελεστικό απόσπασμα».

902.gr