Πυκνώνουν οι ανακοινώσεις των εταιρειών και των επιστημονικών ινστιτούτων με τα οποία αυτές συνεργάζονται σχετικά με την πρόοδο των δοκιμών των εμβολίων, που ετοιμάζουν για την αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2 και της ασθένειας που προκαλεί, της COVID-19. Στην κούρσα για την πρωτοκαθεδρία, που θα σημάνει για τα μονοπώλια που θα την πετύχουν κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων και φήμη διαρκείας, συμμετέχουν κατασκευαστές περισσότερων από 50 διαφορετικών εμβολίων, τα οποία βρίσκονται σε φάσεις κλινικών δοκιμών. Δεν εγκαταλείπουν όμως και άλλοι 80 και πλέον κατασκευαστές, που βρίσκονται ακόμη στη φάση δοκιμών σε πειραματόζωα.
Οι ανακοινώσεις σημαίνουν άμεσες χρηματοδοτήσεις και συμβόλαια από κράτη και ενώσεις κρατών, τα οποία στην ουσία χρηματοδοτούν την παραγωγή των εμβολίων, εφόσον αυτά πετύχουν, ελαχιστοποιώντας ή μηδενίζοντας το κόστος για τα φαρμακευτικά μονοπώλια. Αμεσα κέρδη για κεφαλαιοκράτες προκύπτουν και από την άνοδο της τιμής των μετοχών των εταιρειών μετά από ανακοινώσεις για καλή πορεία των δοκιμών των εμβολίων τους, μεγαλομέτοχοι των οποίων συχνά σπεύδουν να εξαργυρώσουν, πουλώντας μετοχές στην ανεβασμένη τιμή, πριν ενδεχόμενη πτώση της, αν τελικά το εμβόλιο δεν περάσει με επιτυχία τις δοκιμές. Είναι δείγματα του σάπιου συστήματος που κυριαρχεί στον κόσμο την εποχή αυτής της πανδημίας και δεν έχουν να κάνουν καθόλου με τις αγωνίες των ανθρώπων, που περιμένουν ένα εμβόλιο που θα μας απαλλάξει από τον κίνδυνο του κορονοϊού. Αναγκαστικά το εμβόλιο οι άνθρωποι και οι απόμαχοι του μόχθου το περιμένουν από τις εταιρείες, αφού δεν έχουν το δικό τους κράτος, που θα έστρεφε όλους τους απαραίτητους ανθρώπινους και υλικούς πόρους, χωρίς σπατάλη δυνάμεων και ανταγωνισμούς, ώστε να φτιαχτεί το συντομότερο ένα ασφαλές εμβόλιο, που θα δινόταν δωρεάν σε κάθε άνθρωπο.
Τα εμβόλια εκθέτουν τον οργανισμό σε μια τροποποιημένη, ασφαλή εκδοχή του παθογόνου ιού, προκαλώντας την παραγωγή αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα, δηλαδή πρωτεϊνών, που θα μπορέσουν να εμποδίσουν το πραγματικό παθογόνο να μπει μέσα στα κύτταρα. Το ανοσοποιητικό «μαθαίνει» και «θυμάται» πώς να αντιμετωπίσει τον εισβολέα αν τον συναντήσει. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να δημιουργήσουν μια χημική φόρμουλα εμβολιασμού, την οποία στη συνέχεια δοκιμάζουν σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά της (βλ. διάγραμμα).
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν εμβόλια που είναι στην τρίτη φάση δοκιμών, αλλά έχουν ήδη εγκριθεί για περιορισμένη χρήση στην Κίνα («CanSinoBIO», sinovac), στη Ρωσία («Gamaleya», BEKTOR) και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (τα κινεζικά των «Wuhan Institute» και «Sinopharm»). Στην τρίτη φάση δοκιμών είναι άλλα 6 εμβόλια, των εταιρειών «moderna» (ΗΠΑ), «BIONTECH-Pfizer» (ΗΠΑ - Γερμανία), «Johnson & Johnson» (ΗΠΑ), «AstraZeneca» (Βρετανία - Σουηδία), «NOVAVAX» (ΗΠΑ), «medicago» (Καναδάς), «BHARAT» (Ινδία), Murdoch children's research institute (Αυστραλία). «Moderna» και «BIONTECH-Pfizer» χρησιμοποιούν τεχνικές γενετικής μηχανικής (μέσω mRNA), ενώ οι περισσότερες από τις υπόλοιπες εξασθενημένους ή αδρανοποιημένους αδενοϊούς ή κορονοϊούς και κάποιες άλλες χρησιμοποιούν πρωτεΐνες. Αλλα 16 εμβόλια βρίσκονται στη δεύτερη φάση των κλινικών δοκιμών και 38 βρίσκονται ακόμη στην πρώτη φάση.
Πρόσφατες ανακοινώσεις κάποιων εταιρειών για αποτελεσματικότητα 90% ή και πάνω από 90% έγιναν με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. Αποτελεσματικότητα 90% σημαίνει ότι 9 στους 10 απ' όσους είχαν λάβει το εμβόλιο (και όχι το ψευδοφάρμακο που δίνεται στο άλλο μισό του δείγματος συμμετεχόντων στην κλινική δοκιμή) δεν ασθένησαν όταν εκτέθηκαν στον κορονοϊό, μετά την πάροδο του διαστήματος που απαιτείται για την προετοιμασία του ανοσοποιητικού (συνήθως τρεις βδομάδες). Στην περίπτωση που το εμβόλιο γίνεται σε δύο δόσεις μεταξύ των οποίων και πάλι μεσολαβεί διάστημα τριών εβδομάδων, η έκθεση στον ιό πρέπει να γίνει μετά την πάροδο του απαραίτητου χρόνου από τη χορήγηση της δεύτερης δόσης. Αυτό σημαίνει ότι αν τελικά - όταν έρθει η πολυπόθητη ώρα - κάνει κάποιος ένα εμβόλιο δύο δόσεων, δεν θα πρέπει να μειώσει καθόλου την προσοχή του σχετικά με τα ατομικά μέτρα προστασίας για τουλάχιστον ενάμιση μήνα από τον πρώτο εμβολιασμό.
Με δεδομένο ότι οι κυβερνήσεις έχουν κατά νου πρώτα και κύρια την καπιταλιστική αγορά και όχι τον άνθρωπο και δεν θα αλλάξουν κάτι σημαντικό π.χ. στις συγκοινωνίες, ή τα μέτρα προστασίας στους τόπους δουλειάς, ενώ θα βιαστούν και πάλι να χαλαρώσουν την καραντίνα, ώστε να κυκλοφορήσει το κεφάλαιο, καλό θα είναι ο εμβολιασμένος να συνεχίσει να τηρεί τα μέτρα ατομικής προστασίας για όσο διάστημα θα διαρκεί η πανδημία, για το ενδεχόμενο να ανήκει σε εκείνους που το εμβόλιο δεν θα προσφέρει ανοσία. Τουλάχιστον μέχρι ο εμβολιασμός να πάρει τέτοια μαζικότητα, που να οδηγήσει σε «ανοσία της αγέλης», δηλαδή σε αδυναμία του ιού να διαδοθεί σε μαζική κλίμακα, καθώς θα συναντά γύρω του ικανό ποσοστό ανθρώπων που θα έχουν αποκτήσει ανοσία μέσω του εμβολιασμού ή της ανάρρωσης από COVID-19.
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Scientific American»