Yianis
Makridakis:
Σήμερα είχα μια συνάντηση
έκπληξη. Είδα μετά από πολλά χρόνια την
αγαπημένη μου
Yoanna
Hacısamuyiloğlu Taşkıran , που ήταν η πρώτη
μεταφράστρια των έργων μου, αφού μετέφρασε
στην τουρκική τον Ανάμιση ντενεκέ.
Η
Ιωάννα, μαζί με τον σύζυγό της Χακάν και
τον Ταλάτ, τον διευθυντή του Φεστιβάλ
Τσεσμέ ήρθαν στη Χίο από τη Σμύρνη όπου
ζουν, προσκεκλημένοι μιας εξαιρετικής
ομάδας ανθρώπων που καλύπτουν την
ανεπάρκεια και την απροθυμία του Δήμου
Χίου όσον αφορά στις σχέσεις με τους
δήμους της απέναντι ακτής, του Δήμου
Τσεσμέ και του Μητροπολιτικού Δήμου
Σμύρνης.
Η ομάδα αυτή των ανθρώπων,
έχει πρωτεργάτη τον εξαίρετο μουσικολόγο,
μελετητή της μουσικής παράδοσης της
Χίου κ. Δημήτρη Γιαννιώδη και μέσον
υλοποίησης των δράσεων της την νεοσύστατη
κοινσεπ του παραδοσιακού τσοπανικου
ορεινού χωριού Πιτυούς, που διοργανώνει
σπουδαίες δράσεις για ολόκληρο το
νησί.
Ήρθαν λοιπόν οι Τούρκοι φίλοι
μας για να παραστούν αύριο στο τελευταίο
πανηγύρι της σεζόν, που εορτάζεται το
θαύμα της Αγίας Παρασκευής, με παραδοσιακό
κατσικοπίλαφο στο Πιτυός και κατόπιν
με πανηγύρι και χορό στα Φυτά. Ο γύρος
του Πελινναίου, δηλαδή όλης της ορεινής
Χίου μέσα από την παράδοση στη μουσική
και στη γαστρονομία. Η Ιωάννα ήταν
συγκινημένη που θα βρεθεί ακριβώς στα
μονοπάτια του Πέτικα, του ήρωα μου που
μετέφρασε πριν πολλά χρόνια.
Αγία
Παρασκευή ή Κιόστε λεγόταν το χωριό των
προγόνων μου απέναντι κι είχε επίνειο
το Ταλιάνι, το ψαρολίμανό του. Με την
καταστροφή έφυγαν οι ψαραδες κάτοικοί
του όλοι και ήρθαν στη Χίο, έζησαν στον
συνοικισμό προσφύγων αλιέων Αγίας
Παρασκευής Καστέλου βόρεια της πόλης
Χίου, να κοιτούν καρσί, απέναντι δηλαδή,
το παλιό μας χωριό το Κιόστε.
Όλα αυτά
τα έχω γράψει στην ιστορία του βιβλίου
με τίτλο Οι βάρδιες των πουλιών, αυτό
όμως που δεν γνώριζα και το έμαθα σήμερα
από τον Ταλάτ, είναι η συγκινητική
ιστορία αγάπης του Τούρκου Νεζίρ Καγιά
με την ελληνόπουλα Τινίκα, η οποία έφυγε
για τη Χίο τότε κι έμεινε εκείνος απέναντι
να την αγαπά κι έχτισε έναν πανύψηλο
πύργο στη μέση του χωριού του Κιόστε,
Νταλιάν το είπανε μετά τον διωγμό οι
Τούρκοι, για να ανεβαίνει στην κορφή
του και να βλέπει τη Χίο απέναντι, και
την αγαπημένη του.
Κάθε χρόνο του Αγίου
Βαλεντίνου, μας είπε ο Ταλάτ, ο δήμος
του Τσεσμέ γιορτάζει την αγάπη
διοργανώνοντας ένα φεστιβάλ για την
ιστορία του Πύργου της αγάπης, του Νεζίρ
που κοιτά τη Χίο.
Απίστευτα πράγματα
ενώνουν τις δύο ακτές κι εμάς, τους
ανθρώπους τους.
Η Χίος, ευτυχώς, έχει
ανθρώπους που καλλιεργούν ακόμη τον
πολιτισμό και την αγάπη για τον άνθρωπο,
ο.τι γλώσσα κι αν μιλά, ο.τι θεό κι αν
πιστεύει.
Στα
λινκ θα βρείτε την ιστορία του Νεζίρ
και μια μικρή αναφορά στον Δημήτρη
Γιαννιώδη και το έργο του στη
Χίο:
https://cesmelife.wixsite.com/.../passionate-love-nezirin...
ήμουν
ερωτευμένος με την Tinika που ζούσα στο
Sakiz
Πήγε στο νησί των φυγάδων πολλές
φορές με τη βάρκα του από τον
τενεκέ.
Καταδικάστηκε σε φυλάκιση σε
Ελλάδα και Τουρκία ως κατάσκοπος
Έφτιαξε
έναν γιγάντιο πύργο στο Τσεσμέ για να
δει τον έρωτά του
Μετά το ατύχημα με
το ποδήλατό του,
Η ζωή του Çeşme Dalyan
Nezir Kaya είναι γεμάτη «μυστικά». Ο εραστής
που ζει στη Χίο ταξίδεψε πολλές φορές
για να δει την Τίνικα, χρησιμοποιώντας
ως πανί τον γιγάντιο χαρταετό που είχε
στερεώσει στο δικό της σκάφος.
Έφτιαξε
έναν πύργο ύψους 30 μέτρων στο κέντρο
του χωριού. Ο Νεζίρ Καγιά, βλέποντας τη
Χίο όπου ζούσε ο εραστής βγαίνοντας από
τον πύργο, βασανίστηκε στη Χίο όπου πήγε
για έρωτα. Θεωρήθηκε λάθος για την
κατάκτηση και θεωρήθηκε ότι ήταν «Έλληνας
κατάσκοπος» στη χερσόνησο Karaburun. Ένα
βράδυ το ατύχημα με το ποδήλατο έχασε
την τελευταία του ζωή.
Η ζωή του
Νταλιάν Νεζίρ θα είναι θέμα ταινιών.
Στην πραγματικότητα συνέβη. Όμως η
ιστορία δεν περιελάμβανε το όλο θέμα.
Τουρκοελληνοβουλγαρική συμπαραγωγή
Μεχμέτ Αλί Αλαμπόρα και Κατερίνα
Μουτσάτσου «Βαρκάρης», με πρωταγωνιστή
τη ζωή του Νταλιάν Νεζίρ Καγιά και ένα
μέρος της απεικονίστηκε στη λευκή
οθόνη.
Η ιστορία του Νεζίρ Καγιά
ξεκινά ως «Μετανάστευση» όπως πολλοί
Εγκέλι. Μετά το δύσκολο ταξίδι από τη
Θεσσαλονίκη στο Τσεσμέ, η οικογένεια
Καγιά μετακόμισε στο χωριό Νταλιάν,
γνωστό τότε ως Κόστε.
Η Νεζίρ Καγιά, που τράβηξε την προσοχή με την ισχυρή δυνατή δομή της, ήταν υποχρεωμένη να ζήσει μια κωφάλαλη ζωή λόγω της ταλαιπωρίας που είχε στην παιδική της ηλικία.
Ο
Nezir Kaya, που έβγαζε τα προς το ζην ψαρεύοντας
με τα δικά του καραβάκια, άρχισε να
τραβάει την προσοχή με ενδιαφέροντα
πράγματα που έκανε. Όπως ο Χαζερφάν
Τσελεμπί, ο Καγιά, που έφτιαξε τον εαυτό
του έναν μεγάλο χαρταετό, άπλωσε πάνω
από τον κουλάκο που έχτισε στη βάρκα
του Νταλιάν και έφτιαξε μια βάρκα 10
μέτρα κάτω από το σπίτι του.
Ο Νεζίρ
Καγιά, που αδιαφορεί για τα περίεργα
βλέμματα, ερωτεύτηκε την Ελληνοκύπρια
Τίνικα (Μαρία, σύμφωνα με κάποιους), που
ήρθε μια μέρα στο παγοδρόμιο.
Ο Νεζίρ Καγιά κοίταξε τη Χίο όπου έφτασε η Τίνικα και πήγε στο νησί με τη βάρκα που είχε συγκεντρώσει 25 σκηνές. Ο Νεζίρ Καγιά, που ήθελε να έρθει στο Σακίζ και να βρει τον έρωτά του, πιάστηκε χωρίς διαβατήριο και θεωρήθηκε ότι ήταν Τούρκος κατάσκοπος.
Η
Καγιά, που δεν μπορούσε να μιλήσει και
να εκφραστεί, βασανίστηκε μέχρι το
μαρτύριο, ξυλοκοπήθηκε. Ενώ η μητέρα
της έκανε αίτηση «αγνοούμενη» στον
περιφερειάρχη, η είδηση ότι ο
«κατάσκοπος» συνελήφθη στο νησί γρήγορα
διαδόθηκε στο κοινό. Μερικοί από τους
Έλληνες που πήγαν και από το Dalyan αφέθηκαν
ελεύθεροι με τον ορισμό του "never come
again" όταν ήρθε στην πραγματικότητα.
Ποτέ
όμως δεν ξέχασε την Τίνικα. Για να τον
ξαναδεί, αυτή τη φορά χρησιμοποίησε το
σκάφος ως πανί, δένοντας τον γιγάντιο
χαρταετό πλάτους 3-3,5 μέτρων. Ο Nesir Kaya,
που άρχισε να πηγαίνει στο νησί πηγαίνοντας
στο νησί με ένα καγιάκ σαν πανί αφήνοντας
τον χαρταετό στον ουρανό την εποχή του
Poyraz estiği, άρχισε να γίνεται ξανά η
περιέργεια των χωρικών. Ο Νεζίρ Καγιά
είπε ότι είχε πάει στο Σακίζ εκατοντάδες
φορές και βρέθηκε στο Καραμπουρούν με
ένα παιχνίδι με αέρα κατά την επιστροφή
του από το νησί. Ο Καγιά, που ήρθε στην
ακτή μετά από σκληρό αγώνα, τέθηκε υπό
παρακολούθηση, αναμφίβολα, αυτή τη φορά
ο Έλληνας Κατάσκοπος. Και πάλι, σύμφωνα
με όσα περιγράφονται εδώ, ο Καγιά, που
έχει ένα γερό «ραβδί» εδώ, έχει
συνειδητοποιήσει τη νέα του ελευθερία
με την ανάδειξη της αλήθειας.
Ήταν
στο επίκεντρο της προσοχής
ο Nezir Kaya, ο
οποίος επέστρεψε στο Dalyan, άρχισε να
χτίζει έναν πύργο στη μέση του χωριού,
αν και αυτή τη φορά δεν υπήρχαν
κατασκευαστικές ή αρχιτεκτονικές
γνώσεις. Έχοντας δει τον Πύργο του
Αλεξίπτωτου στο φουαγιέ, ο Καγιά έχτισε
τον πρώτο πύργο ύψους 10 μέτρων μέσα στο
χωριό και σύντομα εξαφανίστηκε έτσι.
Αμέσως μετά έκανε το δεύτερο και ξανά
γκρεμίστηκε. Γιατί έχτισες έναν πύργο
και ποτέ δεν έμαθες ότι καταστράφηκε.
Αλλά ο τρίτος πύργος άρχισε να είναι
ψηλότερα από όλους. Δούλευε μόνο νύχτες
και έχτισε έναν τεράστιο πύργο με
διαστάσεις 30 μέτρα ύψος και 4 μέτρα
πλάτος. Ο πύργος του Ναζίρ Καγιά, που
δεν χρησιμοποιεί κανένα είδος υλικού
όπως υδραυλικά (όργανο που χρησιμοποιείται
για τη μέτρηση της κατασκευής του
κτιρίου), ζυγαριές, προσέλκυσε τουρίστες
εκείνη την εποχή. Ακόμη και όσοι ήθελαν
να νοικιάσουν ήταν ίσοι.
Η Νεζίρ Καγιά,
που παρακολούθησε τη Χίο όπου ήταν μια
γυναίκα που αγαπούσε εδώ και καιρό, πήγε
στο σπίτι με το ποδήλατό της και έδωσε
τα μάτια της στη ζωή μετά από ένα ατύχημα.
Το μυστικό του κτιρίου που έχτισε δεν
λύθηκε ποτέ.
Στη μνήμη του Nezir, ο
δήμος Τσεσμέ διοργανώνει κάθε χρόνο
ένα φεστιβάλ αγάπης.
Πηγή: ŞAFAK İNCE
https://www.politischios.gr/.../dianusa-pezos-te-diadrome...
«Διάνυσα
πεζός τη διαδρομή Χίου – Δαφνώνα γιατί
ήταν για εμένα ένα προσκύνημα»
Ιστορίες
Ο
Δημ. Γιαννιώδης ανακαλύπτει τις
Δαφνούσικες ρίζες του και μελετάει τη
μουσικοχορευτική παράδοση της
Χίου
Επισκέφτηκε τον Δαφνώνα για
πρώτη φορά στα 27 του χρόνια αλλά το
αίσθημα ότι ανήκει στον τόπο καταγωγής
του παππού του ήταν «φωλιασμένο» στη
ψυχή του από πολύ μικρή ηλικία. Ο Δημήτρης
Γιαννιώδης, γεννημένος και μεγαλωμένος
στο Βέλγιο από Έλληνα πατέρα και Ολλανδή
μητέρα, έμαθε να μιλάει ελληνικά από τη
γιαγιά του και μετά την πρώτη του επίσκεψη
στο νησί μας πριν από δύο χρόνια, αποφάσισε
ότι θέλει να μοιράζει τη ζωή του μεταξύ
Δαφνώνα και Βελγίου.
«Το ιδανικό
για εμένα θα ήταν να ζούσα 6 μήνες στο
Βέλγιο και 6 μήνες στον Δαφνώνα. Θα ήθελα,
μόλις τελειώσω το μεταπτυχιακό μου, να
κάνω διδακτορικό και να γίνω καθηγητής
σε Πανεπιστήμιο ώστε να διδάσκω στους
ξένους την ελληνική μουσική παράδοση»,
εξηγεί, επισημαίνοντας ότι μετά την
επίσκεψη του στον τόπο καταγωγής του,
επέλεξε ως θέμα της μεταπτυχιακής του
εργασίας τη «Μουσικοχορευτική παράδοση
της Χίου και τον ρόλο των πολιτιστικών
συλλόγων στην πολιτιστική ζωή του
νησιού». «Πάντοτε ένοιωθα Έλληνας,
Χιώτης και Δαφνούσης. Ο πατέρας μου δεν
έχει έρθει ποτέ στη Χίο αλλά εμένα κάτι
με τραβούσε προς τα εδώ. Έψαξα λοιπόν
στο Google το όνομα Δημήτρης Γιαννιώδης
και από εκεί, μέσω facebook, βρήκα ένα
συγχωριανό μου και μου έδωσε πληροφορίες
για την οικογένεια μου και το χωριό
μου», αναφέρει ο Δημήτρης, αναλύοντας
το χρονικό της πρώτης του επαφής με το
νησί. «Όταν πάτησα το πόδι μου στη Χίο
πριν από δύο χρόνια περπάτησα πεζός
μέχρι τον Δαφνώνα από την πόλη. Ήταν για
εμένα ένα προσκύνημα. Έφτασα στη γη των
προγόνων μου και ήθελα να γευτώ κάθε
σπιθαμή της».
Πυρήνας της ελληνικής
ψυχής οι εμπειρίες
Στα 29 του χρόνια
ο Δημήτρης Γιαννιώδης επιστρέφει στη
γη των προγόνων του και αποφασίζει να
ασχοληθεί ενδελεχώς με τη μελέτη της
μουσικοχορευτικής παράδοσης της Χίου
και ιδιαίτερα των Καμποχώρων. «Αυτή η
εργασία είναι ένας τρόπος για μένα να
δείξω την αγάπη μου προς τον τόπο. Δέχθηκα
μεγάλη αγάπη από τους συγχωριανούς μου
και με βοηθούν πολύ στην έρευνα μου. Δεν
θα ξεχάσω ποτέ τις εμπειρίες που βίωσα
το φετινό Πάσχα. Η συγκίνηση και η
κατάνυξη που ένοιωσα θα με συνοδεύουν
σε ολόκληρη τη ζωή μου», αναφέρει ο
νεαρός ερευνητής, υπογραμμίζοντας ότι
οι εμπειρίες που αποκτούν οι άνθρωποι
με την πάροδο των χρόνων αποτελούν τον
πυρήνα της ελληνικής ψυχής.
Χίος
και κλαρίνο
Στόχος του Δημήτρη
Γιαννιώδη είναι να καταγράψει κατά τη
διάρκεια της πεντάμηνης παραμονής του
στη Χίο όσο το δυνατόν περισσότερες
εμπειρίες από τα λαϊκά γλέντια και τα
πανηγύρια του νησιού. «Έχω επισκεφτεί
λαϊκά γλέντια σε διάφορα μέρη του νησιού,
έχω πάει σε πανηγύρια και έχω καταγράψει
τις διαφορετικές μουσικές εκτελέσεις
από χωριό σε χωριό. Επίσης έχω παρατηρήσει
ότι ακόμη και ο τρόπος που χορεύουν τους
ίδιους χορούς νότια και βόρεια είναι
διαφορετικός», εξηγεί, συμπληρώνοντας
ότι η Χίος είναι από τα ελάχιστα νησιά
που έχει συμπεριλάβει στη μουσική της
παράδοση το κλαρίνο. «Δεν περιορίζομαι
μόνο στην καταγραφή της σημερινής
μουσικοχορευτικής παράδοσης. Διαβάζω
και μελετώ έρευνες άλλων μελετητών και
αντλώ σπουδαίες πληροφορίες, όπως για
παράδειγμα ότι στη Χίο υπήρχαν 114
μελωδίες»
Η μουσική και η παράδοση
ενώνουν τους ανθρώπους
Σε μια εποχή
παγκοσμιοποίησης η παράδοση δίνει τη
δυνατότητα στους ανθρώπους να μην είναι
μόνο καταναλωτές αλλά και δημιουργοί
του ίδιου τους του πολιτισμού και αυτό
για τον Δημήτρη Γιαννιώδη έχει τεράστια
σημασία. «Θεωρώ ότι οι πολιτιστικοί
σύλλογοι επιτελούν σπουδαίο έργο καθώς
βοηθούν στη διάδοση της παράδοσης και
στη διατήρηση των ηθών και εθίμων. Για
εμένα τα πανηγύρια ακόμη και στη σημερινή
τους μορφή είναι παράδοση. Συνδέονται
άμεσα με τη θρησκεία. Η διαδικασία τους
θυμίζει τελετουργικό και οι συμμετέχοντες
είναι μεταδότες αλλά και συνεχιστές
της μουσικής παράδοσης».
Παράλληλα
ο Δημήτρης Γιαννιώδης επισημαίνει ότι
η παράδοση οφείλει να έχει ιστορική
συνέχεια και να ενσωματώνει τις ξένες
επιρροές με τον σωστό τρόπο «Το ιδανικό
θα ήταν να ενσωματώναμε τα ξένα στοιχεία
στη δική μας παράδοση με τέτοιο τρόπο
που δεν θα την αλλοίωνε.Νομίζω ότι ως
ένα βαθμό το έχουμε καταφέρει αλλά δεν
πρέπει να επαναπαυόμαστε».
Ένα
αρχείο γεμάτο μουσικές εμπειρίες
Ορμώμενος
από την έρευνα του για τη μουσική παράδοση
της Χίου, ο Δημήτρης Γιαννιώδης δημιούργησε
ένα ψηφιακό αρχείο που εμπεριέχει
μουσικές εκτελέσεις τραγουδιών από
διάφορα μέρη της Ελλάδας. «Η Χίος μου
έδωσε το έναυσμα της δημιουργίας του
ψηφιακού αρχείου, το οποίο είναι διαθέσιμο
μέσα από τη σελίδα Μουσείον στο facebook
και ο καθένας μπορεί να δει αποσπάσματα
βίντεο από λαϊκά γλέντια, χορευτικές
εκδηλώσεις από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Η έρευνα μου για τη μουσικοχορευτική
παράδοση της Χίου δεν σταματάει εδώ.
Σκέφτομαι το θέμα του διδακτορικού μου
να σχετίζεται πάλι με τις αλλαγές που
επιδέχεται η παράδοση με το πέρασμα των
χρόνων», καταλήγει, μη ξεχνώντας να
ευχαριστήσει τόσο τους Δαφνούσους για
τη στήριξή τους όσο και τους χοροδιδάσκαλους
Σαράντο Κωστίδη και Κώστα Σιταρά για
τις πολύτιμες πληροφορίες που του
παρείχαν. «Ευχαριστώ θερμά τη διοίκηση
του μορφωτικού συλλόγου Φάρος Βαρβασίου
για τη φιλοξενία και την κ. Στέλλα
Τσιροπινά που μου έδωσε το βιβλίο της
και άντλησα στοιχεία».