ΚΟΡΕΑΤΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ - ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ
Τα μονοπωλιακά συμφέροντα καθορίζουν συμμαχίες και αντιθέσεις
Η κλιμάκωση της έντασης στην ευρύτερη περιοχή συνδέεται άμεσα με ανταγωνιστικούς σχεδιασμούς ανάμεσα στα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα
 |
| Απρίλης 2017: Το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «USS Michigan» στο λιμάνι Μπουσάν της Ν. Κορέας, καθώς οι ΗΠΑ ενισχύουν συνέχεια τη στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή |
Γύρω από ένα σύνθετο πλέγμα ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που διαπερνά ολόκληρη την περιφέρεια της Ασίας και του Ειρηνικού, κλιμακώνονται οι εξελίξεις στην Κορεατική Χερσόνησο.
Η περιοχή αποτελεί κρίσιμο γεωστρατηγικό, αλλά και εμπορικό πέρασμα, με τεράστιο φυσικό πλούτο.
Γι' αυτό συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ανταγωνιζόμενων ιμπεριαλιστικών κέντρων και κρατών, κυρίως των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και της Ιαπωνίας.
Μέσα απ' αυτό το πρίσμα χρειάζεται να δει κανείς και την ένταση που συντηρείται με αυξομοιώσεις, με αφορμή την επιθετικότητα των ΗΠΑ και τις δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων από τη Β. Κορέα.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από τη Νότια Κινεζική Θάλασσα (ΝΚΘ) - όπου η Κίνα έχει εδαφικές διαφορές με πολλούς και οι ΗΠΑ έστειλαν πολεμικά πλοία να περιπολούν για να εγγυηθούν την «ελευθερία της ναυσιπλοΐας» - υπολογίζεται ότι περνά σχεδόν το 30% της ποσότητας ακατέργαστου πετρελαίου που διακινείται διεθνώς, αλλά και το 50% του υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Οι εκτιμήσεις για τα ενεργειακά αποθέματα της ίδιας της ΝΚΘ είναι πολύ μεγάλες, ενώ στην περιοχή ήδη «κονταροχτυπιούνται» κολοσσοί όπως οι «Total», «Mitsubishi», BP, «Exxon Mobil», «Chevron», «Shell». Επιπλέον, μεγάλη κουβέντα γίνεται για τα τεράστια κοιτάσματα σε σπάνιες γαίες (ορυκτά με ευρεία χρήση στην ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών) στην περιοχή, μεταξύ άλλων και στην Κορεατική Χερσόνησο.
Τη σημασία της ευρύτερης περιοχής για τις διεθνείς μεταφορές εμπορευμάτων επιβεβαιώνει και η είδηση ότι στα τέλη Αυγούστου, ένα εμπορικό πλοίο διέσχισε για πρώτη φορά χωρίς συνοδεία παγοθραυστικού τον Αρκτικό Ωκεανό, επιβεβαιώνοντας ότι ο χρόνος πλεύσης από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό μπορεί να μειωθεί έως και 30%, σε σχέση με τη διαδεδομένη διαδρομή μέσω της διώρυγας του Σουέζ, με ό,τι σημαίνει αυτό για την κερδοφορία των μονοπωλίων και για τον ανταγωνισμό στον κλάδο των διεθνών Μεταφορών.
Η λεπτομέρεια που δεν περνάει απαρατήρητη είναι ότι το πλοίο αυτό ανήκει σε ρωσική εταιρεία, και γι' αυτό ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν ο πρώτος που πανηγύρισε «για το άνοιγμα του Αρκτικού».
Εντονο «ενδιαφέρον» από τις ΗΠΑ
Υπάρχουν επομένως πολλά στοιχεία που ερμηνεύουν και το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη συγκεκριμένη περιοχή. Το Φλεβάρη του 2016, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ έγινε ο πρώτος ηγέτης μιας χώρας - μη μέλους της Ενωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) που υποδέχτηκε τους ηγέτες των 10 μελών της (Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες) σε Σύνοδο εκτός Νοτιοανατολικής Ασίας (στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ), αμέσως μετά τη συγκρότηση της Οικονομικής Κοινότητας της ASEAN.
Εκεί ο Μπαράκ Ομπάμα είχε τονίσει: «Ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν επείγουσες απειλές στον κόσμο, η εξωτερική μας πολιτική πρέπει επίσης να αρπάζει νέες ευκαιρίες. Και λίγες περιοχές αντιπροσωπεύουν περισσότερες ευκαιρίες για τον 21ο αιώνα από ό,τι η περιοχή Ασίας - Ειρηνικού».
Η σημασία που αποκτά η Νοτιοανατολική Ασία για τα αμερικανικά κεφάλαια φαίνεται κι από τα εξής στοιχεία: Στο διάστημα 2009 - 2016, το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ - ASEAN αυξήθηκε κατά 55%. Η Ενωση αποτελεί τον 4ο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο (ως προς τις συναλλαγές που αφορούν εμπορεύματα) των ΗΠΑ.
Ολα αυτά, ενώ το 2014 η ASEAN έγινε ο μεγαλύτερος αποδέκτης Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ - Foreign Direct Investment - FDI) στον λεγόμενο αναπτυσσόμενο κόσμο, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα η ίδια ισχυρίζεται.
Το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ φανερώνουν όμως και οι στρατιωτικοί τους σχεδιασμοί. Η ανάπτυξη της αντιπυραυλικής «ασπίδας» THAAD σε Νότια Κορέα και Ιαπωνία, οι όλο και πιο τακτικές επισκέψεις και ασκήσεις αεροπλανοφόρων και υπερσύγχρονων μαχητικών ή βομβαρδιστικών αεροσκαφών (από τη Νότια Κορέα μέχρι τις Φιλιππίνες), είναι μερικές μόνο πτυχές ενός ευρύτερου σχεδιασμού, που συμπυκνώνεται στις εκτιμήσεις ανώτερων στρατιωτικών για την ανάγκη να μεταφερθεί μεγάλο (αν όχι το μεγαλύτερο) μέρος του Πολεμικού Στόλου των ΗΠΑ στην περιοχή.
Ορισμένα ακόμα αποκαλυπτικά στοιχεία: Το Μάρτη του 2016, ο ναύαρχος Χάρι Χάρις, επικεφαλής του Στόλου Ειρηνικού των ΗΠΑ, έκανε παρέμβαση με τίτλο «Ας είμαστε φιλόδοξοι μαζί» στο γεωπολιτικό Φόρουμ «Ρενζίνα» στην Ινδία. Εκεί, υπογράμμισε πόσο στενά συνδέονται ο Ινδικός Ωκεανός, η Ασία και ο Ειρηνικός, αναλύοντας ότι η περιοχή αποτελεί «οικονομικό αιμοδότη που συνενώνει την Ινδία, την Αυστραλία, την Ωκεανία και τις ΗΠΑ» και ότι «η ενίσχυση αυτού του οικονομικού συνδετικού ιστού, μέσα από συνεργασία στην ασφάλεια και τη διπλωματία, είναι αυτό στο οποίο αφορά και η "επανεξισορρόπηση της Αμερικής"».
Ανέδειξε μάλιστα την αξία που αποκτούν για τις ΗΠΑ συνεργασίες με δυνάμεις όπως η Ινδία (χώρα - μέλος των BRICS, που συνεργάζεται με την Κίνα με πολλές μεταξύ τους αντιθέσεις) και είπε: «Μια ιδέα που αξίζει να σκεφτούμε είναι η έναρξη ενός τετραμερούς διαλόγου για την Ασφάλεια, μεταξύ Ινδίας, Ιαπωνίας, Αυστραλίας και ΗΠΑ. Η ένταξή της σε αυτόν τον διάλογο μπορεί να στείλει ακόμα πιο πλατιά το μήνυμα ότι είμαστε ενωμένοι πίσω από μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες (σ.σ. κανόνες που σήμερα ευνοούν τα σχέδια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού), η οποία έχει διατηρήσει την ειρήνη και είναι απαραίτητη για όλους μας».
Παράλληλες κόντρες και ρευστές συμμαχίες
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι είναι πολλές οι κόντρες και οι διεργασίες που προχωρούν παράλληλα με τις εξελίξεις σε Ασία - Ειρηνικό και ότι αξιοποιούνται ανάλογα από τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα στον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Δεν ήταν τυχαίες οι δηλώσεις Πούτιν, με τις οποίες επέκρινε όσους περιμένουν τη συνεργασία της Ρωσίας για τη «λύση» της κατάστασης στη Χερσόνησο, αλλά απορρίπτουν τη συνεργασία της π.χ. στην «κρίση» στην Ουκρανία, δείχνοντας ότι το παζάρι γίνεται σε πολλά «τραπέζια» και σε πολλαπλά επίπεδα.
Εξηγώντας γιατί η Μόσχα δεν θα στηρίξει νέες κυρώσεις κατά της Πιονγιάνγκ, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Φυσικά, είναι γελοίο να μας περιλαμβάνει κανείς στην ίδια λίστα με την Πιονγιάνγκ και μετά να καλούν τη Ρωσία να στηρίξει νέους περιορισμούς ενάντια στη Βόρεια Κορέα (...) Αυτό το κάνουν άτομα που μπερδεύουν την Αυστρία με την Αυστραλία και μετά πάνε στον Πρόεδρό τους και λένε "ας πείσουμε τη Ρωσία να σκληρύνει τις κυρώσεις (ενάντια στη Βόρεια Κορέα )"».
Η αλήθεια είναι επομένως ότι η επιμονή της Κίνας και της Ρωσίας για «επιστροφή στο διάλογο» για τη Χερσόνησο δεν αφορά μόνο τη Βόρεια Κορέα, αλλά είναι μέρος της προσπάθειας να ανοίξουν ακόμα περισσότερο η κουβέντα και το αλισβερίσι για πολλά από τα κρίσιμα θέματα που «εκκρεμούν» ανάμεσα στα πιο ισχυρά επιχειρηματικά και γεωπολιτικά συμφέροντα όλου του πλανήτη.
Κι ενώ ανοιχτά «μέτωπα» (π.χ. Συρία - Ιράκ) περιπλέκονται, άλλα ανοίγουν ξανά ή και περισσότερο, αναδεικνύοντας το βάθος των αντιθέσεων αλλά και το εύρος των συγκρουόμενων συμφερόντων.
Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι οι σχεδιασμοί γύρω από το Αφγανιστάν, σε μια ζώνη που ενώνει Ευρασία με Ασία - Ειρηνικό: Η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τελικά θα αυξήσει τις στρατιωτικές της δυνάμεις στη χώρα, σε μια περίοδο που Ρωσία και Κίνα διεκδικούν ενεργότερο ρόλο για την «ανοικοδόμηση» και την «ασφάλεια» στη χώρα. Μεσολαβώντας σε «ειρηνευτικές συνομιλίες» μεταξύ αφγανικής κυβέρνησης - Ταλιμπάν, οργανώνοντας περιφερειακές συναντήσεις για τη «σταθερότητα» στην περιοχή, πολλαπλασιάζοντας τα κεφάλαια που στρέφουν ειδικά στον ορυκτό πλούτο του Αφγανιστάν, αλλά και σε άλλους τομείς.
Τέλος, χρήσιμο είναι να καταγραφεί η γενικότερη ρευστότητα που χαρακτηρίζει τις διμερείς και πολυμερείς σχέσεις στην περιοχή, επιδρώντας καθοριστικά στις εξελίξεις. Για παράδειγμα, στις Φιλιππίνες, που θεωρούνται «παραδοσιακοί» σύμμαχοι των ΗΠΑ, η κυβέρνηση του Ροντρίγκο Ντουτέρτε προσπαθεί να διευρύνει τους δεσμούς με την Κίνα και τη Ρωσία.
Ενώ δεν περνάει απαρατήρητη η προσέγγιση μεταξύ Ρωσίας και Ιαπωνίας, οι ηγεσίες των οποίων έχουν πυκνώσει τις επαφές τους και συζητούν την ανάπτυξη κοινών επενδύσεων μέχρι και στις διαφιλονικούμενες μεταξύ τους νήσους Κουρίλες. Μιλάμε για δυο ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη, που μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τυπικά δεν έχουν υπογράψει ακόμα συνθήκη ειρήνης...